نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

2 دکتری سیاست‌گذاری فرهنگی دانشگاه بین‌المللی امام رضا (ع) مشهد، ایران

چکیده

جامعه‌‌شناسی کاریزمای ملی کتابی به‌قلم مجید فولادیان است که طی آن فروپاشی ساختارهای اجتماعی و ظهور کاریزمای ملی را تجزیه‌وتحلیل می‌کند. نویسنده با روش ساختاری تاریخی به بررسی تحولات ساختاری در آستانۀ دو انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی می‌پردازد و به این نتیجه می‌رسد که در دورۀ قاجار ساخت شبکه‌ای جامعه مانع از شکل‌گیری هم‌بستگی‌های فراگیر بوده ‌‌است و در چنین ساختی در شرایط بحرانی صرفاً امکان ظهور کاریزماهای خُردمحله‌ای، قومی، مذهبـی، و صنفی وجـود دارد و ظهور کاریزمای ملـی بعـید به‌نظر می‌رسد، اما در اواخر حکومت پهلوی، به‌دلیل فروپاشی ساخت سنتی و بروز بحران‌‌های اجتماعی در جامعه‌‌ای که به سطحی از انسجام ملی رسیده بود، و با ظهور ایدئولوژی مبتنی‌بر فرهنگ جامعه، امکان شکل‌‌گیری اجتماع ملی و ظهور کاریزمای ملی فراهم شد. در این مقاله، بر آن شده‌‌ایم تا کتاب جامعه‌‌شناسی کاریزمای ملی را در چهارچوب تحلیلی تلفیقی (ساختار ‌ـ کارگزار) موردنقد و بررسی قرار دهیم. نتایج نشان می‌‌دهد که فولادیان چگونگی ارتباط و نقش پیروان در ظهور کاریزما را توضیح نمی‌‌دهد. درواقع، نویسنده صرفاً به توضیح ساختارها و ‌تأثیر آن‌ها در ظهور کاریزما پرداخته و به عاملیت و کارگزاری پیروان کاریزما در ظهور کاریزما بی‌توجه بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique of Ignored Followers of Charisma in the Book Sociology of National Charisma: The Collapse of Social Structures and the Emergence of Charisma

نویسندگان [English]

  • Fateme Daneshvar Muhammadzadegan 1
  • Reza Abedi Gonabad 2

1 PhD Student in Political Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

2 PhD of Cultural Policy-Making, International University of Imam Reza, Mashhad, Iran

چکیده [English]

The Sociology of National Charisma is a book by Majid Fouladian that analyzes the collapse of social structures and the rise of national charisma. The author uses a historical structural method to study the structural changes on the eve of the two constitutional revolutions and the Islamic Revolution and concludes that in the Qajar period, the construction of social networks prevented the formation of comprehensive solidarity. Considering such construction, it seemed unlikely the emergence of national charisma, but at the end of the Pahlavi regime, due to the collapse of the traditional structure and the emergence of social crises in a society that had reached a level of national cohesion, and with the emergence of ideology based on society culture, it became possible to form a national society and national charisma. In this article, we intended to review the book The Sociology of National Charisma in the framework of integrated analysis (structure-agent). The results show that Fooladian does not explain the relationship and role of followers in the emergence of charisma. In fact, the author merely explains the structures and their effect on the emergence of charisma, and ignores the agency of charisma followers in the emergence of charisma.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Charisma
  • Leader
  • Follower
  • Weber
  • Structuralism
آبراهامیان، یرواند (1389)، ایران بین دو انقلاب، ترجمۀ احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نی.
ازغندی، علی‌رضا (1385)، نخبگان سیاسی ایران بین دو انقلاب، تهران: قومس.
امامی، محمدعلی (1380)، عوامل ‌تأثیرگذار داخلی در خلیج‌فارس، تهران: وزارت امور خارجه.
بشیریه، حسین (1384)، انقلاب و بسیج سیاسی، تهران: دانشگاه تهران.
پارکین، فرانک (1384)، ماکس وبر، ترجمۀ شهناز مسمی‌پرست، تهران: ققنوس.
شجیعی، زهرا (1383)، نخبگان سیاسی ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، تهران: سخن.
عابدی گناباد، رضا و دیگران (1395)، «چرایی عدم شکل‌گیری انقلاب و جنبش‌های اجتماعی فراگیر در کشورهای عربی خلیج‌فارس»، در: مجموعه‌مقالات سیزدهمین ملی علمی ‌ـ فرهنگی خلیج‌فارس.
فروند، ژولین (1383)، جامعه‌‌شناسی ماکس وبر، ترجمۀ عبدالحسین نیک‌گهر، تهران: نیکان.
فوران، جان (1378)، مقاومت شکننده، ترجمۀ احمد تدین، تهران: رسا.
فوران، جان (1382)، نظریهپردازی انقلابها، ترجمۀ فرهنگ ارشاد، تهران: نی.
فولادیان، مجید (1398)، «صورت‌بندی جامعه‌شناختی تئوری کاریزمای وبر»، جامعه‌‌شناسی ایران، س 20، ش 3.
فولادیان، مجید (1399)، جامعه‌‌شناسی کاریزمای ملی؛ فروپاشی ساختارهای اجتماعی و ظهور کاریزما، تهران: علمی و فرهنگی.
کسروی، احمد (1385)، تاریخ مشروطۀ ایرانی، تهران: نگاه.
گیدنز، آنتونی (1384)، چشماندازهای جهانی، ترجمۀ حمیدرضا جلایی‌پور، تهران: طرح نو.
مارش، دیوید و جری استوکر (1378)، روش و نظریه در علوم سیاسی، تهران: مطالعات راه‌بردی.
منوچهری، عباس (1392)، نظریه‌های انقلاب، تهران: سمت.
نجف‌‌زاده، مهدی (1395)، جابه‌‎جایی دو انقلاب؛ چرخش‌های امر دینی در جامعۀ ایرانی، تهران: تیسا.
نقیب‌‌زاده، احمد (1385)، درآمدی بر جامعه‌‌شناسی سیاسی، تهران: سمت.