نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

سرفصل درسی به‌عنوان راه‌نما و تعیین‌کنندۀ خط‌مشی هر درس درکنار راه‌بردها، فنون، و روش‌های تدریس نقش مهمی را در رسیدن به اهداف و شایستگی‌های آن درس ایفا می‌کند. «نگارش خلاق» یکی از دروس عمومی مختص دانشگاه‌ فرهنگیان است که با هدف ایجاد توانایی نگارش روان و خلاقانه در برنامۀ درسی این دانشگاه گنجانده ‌شده‌ است و انتظار ‌می‌رود سرفصلی که برای این درس طراحی شده ‌است، فراگیران را به‌سمت نگارش خلاقانه هدایت کند. پژوهش حاضر این سرفصل را نقد و بر نارسایی آن در دست‌یافتن به اهداف درس تأکید می‌کند. هم‌چنین، بر این باور است که با ایجاد برخی تغییرات جزئی، به‌خصوص در بودجه‌بندی مباحث سرفصل و تأکید بر سطوح بالای یادگیری، می‌توان توان‌مندی فراگیران را در خلق ژانرهای خلاق نگارش افزایش‌ داد و خلاقیت نگارشی را به‌طور کلی در آن‌ها بالا برد. جامعۀ ‌آماری این پژوهش دانشجومعلمان رشتۀ علوم‌ تربیتی ورودی 1397 دانشگاه فرهنگیان مازندران و نمونۀ آماری سه گروه همگن‌شده از بین نُه گروه دانشجویان این رشته ‌است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است و با روش شبه‌آزمایشی دو گروه آزمایش، که با تغییراتی در سرفصل آموزش‌دیدند، با گروه کنترل که دقیقاً مطابق سرفصل به آن‌ها آموزش داده ‌شد، مقایسه شده ‌است. نتایج پژوهش نشان‌ داد که نمرات گروه آزمایش هم در نگارش انواع ادبی خلاقانه و هم در تک‌تک عناصر خلاقیت به‌نحو چشم‌گیری در مقایسه با گروه کنترل بهبود داشته ‌است و همین ضرورت تغییر یا بازبینی سرفصل موجود را تأیید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Review on the Syllabus of “Creative Writing” Farhangian University

نویسنده [English]

  • Fateme Jafarikamangar

Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature, Farhangian University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Syllabus of the subject as a guideline and determinant policy of each course plays an important role in achieving its goals and competencies. The “Creative writing” course is one of the general courses of Farhangian University at the aim of improving learners’ ability to write fluently and creatively.  This study criticizes the existing syllabus and emphasizes obviating shortcomings to achieve the objectives. it is believed with minor changes, especially in the budgeting of existing course contents and the emphasis on high levels of learning, and it is possible to increase learners’ ability to create creative writing genres and to increase writing creativity in general. The statistical population of this study is the student-teachers in the field of educational sciences, the entrance of 1397 in Farhangian University of Mazandaran. The samples are three homogenized groups from among the 9 groups of students in this field. This study is applicable, and it has compared two experimental groups trained with changes in the topic of the control group who was trained exactly according to the topic by incorporating quasi-experimental method. The results showed that the scores of the experimental group in both writing creative literary types and in each element of creativity were significantly improved compared to the control group by emphasizing the need for changes or revision on the existing syllabus.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Course Title
  • Creative Writing
  • Literary Types
  • Creativity
  • Farhangian University
احمدی صفا، محمد و علی‌رضا امرایی (1390)، «ارزﻳﺎﺑﻲ ﺳﺮﻓﺼﻞ درﺳﻲ دورۀ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺘﺮﺟﻤﻲ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ از ﻧﻈﺮ رﺷﺪ ﺗﻮاﻧﺶ ﺗﺮﺟﻤﺎﻧﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن»، فصل‌نامۀ مطالعات زبان و ترجمه، ش 3.
بوقس، نجاة عبداالله محمد (1998)، فاعلیة برنامج تدریبی مقترح فی تنمیة مهارات تدریس المفاهیم العلمیة لـدی الطالبات المعلمات بکلیة التربیة بجدة، رسالة دکتوراه، السعودیة: کلیة البنات بجدة.
بهرام‌بیگی، مهری (1391)، «ویژگی‌های ﻣﻄﻠﻮب در ﺗﺪوین ﺳﺮﻓﺼﻞ درﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ ﺑﺎ ﻧﻘﺪ ﺑﺮ ﺳﺮفصل‌های درﺳﯽ رشتۀ زﺑﺎن ﻓﺮانسه»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، ش 25.
درزی رامندی، هادی، علیرضا عصاره، و جمشید جراره (1393)، «تأثیر تدریس به‌روش بدیعه‌پردازی بر افزایش خلاقیت و پیشرفت تحصیلی درس تعلیمات اجتماعی»، فصل‌نامۀ پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، ش 15، پیاپی 42.
سام‌خانیان، محمدربیع (1387)، خلاقیت و نوآوری در سازمان آموزشی؛ مفاهیم، نظریه‌ها، تکنیک، و سنجش، تهران: رسانۀ تخصصی.
سیدان، الهام (1399)، «رویکردی انتقادی به سرفصل‌های مربوط به نگارش و ویرایش در برنامۀ درسی دورۀ کارشناسی زبان و ادبیات فارسی»، پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، س 20،‌ ش 4.
شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی (1395)، برنامۀ درسی دورۀ کارشناسی پیوسته، تهران: دانشگاه فرهنگیان.
عسگری، محمد (1386)، «تأثیر روش‌های آموزش خلاقیت بر میزان خلاقیت دانش‌آموزان پایۀ چهارم ابتدایی»، نشریۀ پژوهش‌های روان‌شناختی، س 10، ش 3.
فرهنگی، سهیلا (1385)، «بررسی و ارزیابی آیین نگارش و ویرایش 1 و 2 دانشگاه پیام نور»، نامۀ علوم انسانی، ش 14.
قاسم‌پور مقدم، حسین (1389) «تفکر خلاق و شیوه‌های پرورش آن»، کتاب نگارش 3، به‌کوشش حسین حسینی‌نژاد، تهران: لوح زرین.
متقی‌زاده، عیسی، کبری روشن‌فکر، و سجاد اسماعیلی (1393)، « ﻧﻘﺪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺮﻓﺼﻞ درس ﻣﺘﻮن ﻧﻈﻢ و ﻧﺜﺮ رﺷﺘﺔ زﺑﺎن و ادبیات ﻋﺮﺑﻲ در ﻣﻘﻄﻊ کارشناسی و ﺿﺮورت ﺑﺎزﻧﮕﺮی در آن»، پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، س 14، ش 4.
مطهری، محمدرضا (1380)، «نقش معلم در شکوفایی خلاقیت»، معرفت، ش 50.
معلم، ملیحه (1388)، «ضرورت بازنگری سرفصل دروس رشتۀ ادیان و عرفان»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، ش 21.
مهرمحمدی، محمود (1389)، «نگارش خلاق؛ حوزۀ مغفول برنامۀ درسی»، کتاب نگارش 3، به‌کوشش حسین حسینی‌نژاد، تهران: لوح زرین.
نوری، نظام‌الدین (1373)، شیوا سخن؛ شیوۀ تعلیم انشا، نویسندگی و نامه‌نگاری، بابلسر: زهره.
 
Agoguéa, M. et al. (2014), “The Impact of Age and Training on Creativity; A Design-Theory Approach to Study Fixation Effects”, Thinking Skills and Creativity, no. 11.
Hawthorne, G. et al.) 2013(, “Impact and Sustainability of Creative Capacity Building; The Cognitive, Behavioral, and Neural Correlates of Increasing Creative Capacity”, in: Design Thinking Research; building Innovation Eco-Systems, Springer.
Torrance, E. P. (1965), “Scientific Views of Creativity and Factors Affecting Its Growth”, Journal of The American Academy of Arts and Sciences, vol. 94, no. 3.
Torrance, E. P. and K. Goff )1989), “A Quiet Revolution”, Journal of Creative Behavior, vol. 23.