نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه یزد

چکیده

پژوهش در شعر عربیِ سعدی به­هیچ­روی چه از لحاظ کیفیّت و چه از لحاظ کمیّت هم­تراز اشعار فارسی این شاعر پرآوازه ایرانی نیست، این سخن در تصحیح و شرح متنِ این اشعار آشکارتر است. کتاب بررسی اشعار عربی سعدی بر مبنای نقد کاربردی برای نخستین­بار در سال 1395 در انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به چاپ رسید. امیر مقدّم متّقی مؤلّف کتاب کوشیده­است، در پژوهشِ خویش، اشعار عربی سعدی را براساس نظریۀ پژوهشی­ای با نام نقد کاربردی بسنجد. او این نقد را، از انواع نقد عملی برمبنای تأثیر بر خواننده معرفی­می­کند. کتاب او در سال 1397 به چاپ دوم رسید. نویسنده مطالب کتاب را در سه فصل، گردآورده است. ابتدا چارچوب نظری بحث، سپس زندگی و آثار سعدی و در پایان بررسی اشعار عربی سعدی را بر مبنای نقد کاربردی تدوین کرده­است. در این مقاله کوشش بر این است که کتاب یاد شده در چهار محورِ ساختار پژوهشی، سعدی­شناسی، مستندسازی اطلاعات و مراجع درون متنی، خطاها و نارسایی­های محتوایی توصیف، تحلیل و نقد شود. شیوۀ پژوهشی نارسا و بی‌سامان، نظریۀ پژوهشی نادرست و بی­توجّهی نویسنده به اصل ارجاع در پژوهش، نویسنده را از تدوین کتابی علمی و دانشگاهی که شعر عربی سعدی را به مخاطب بازشناسد، دور کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Cash in the Pot of Gold A Critical Review on the Book “Saadi's Arabic Poetry Based on Applied Criticism”

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Najjarian 1
  • Nafise Raisi Mobarake 2

1 Professor of Persian Language and Literature of Yazd University, Yazd, Iran

2 Assistant Professor of Persian Language and Literature of Yazd University, Yazd, Iran

چکیده [English]

The research in Saadi's Arabic poetry is not at par with the Persian poems of this famous Iranian poet, either in terms of quality or quantity, this is more obvious in the correction and description of the text of these poems. The book of review of “Saadi's Arabic Poems Based on Applied Criticism” was published for the first time in 2015 by Shahid Madani University of Azerbaijan publisher. Amir Muqaddam Mottaghi, the author of the book, has tried, in his research, to evaluate Saadi's Arabic poems based on a research theory called applied criticism. He introduces this criticism as one of the types of practical criticism based on the effect on the reader. His book was published in 2017. The author has collected the contents of the book in three chapters. First, the theoretical framework of the discussion, then Saadi's life and works, and at the end, the review of Saadi's Arabic poems has been compiled on the basis of practical criticism. In this article, an effort is made to describe, analyze and criticize the mentioned book in the four axes of research structure, Saadiology, documentation of information and in-text references, errors, and content deficiencies. The insufficient and disorganized research method, the author's incorrect research theory, and the author's disregard for the principle of reference in the research have distracted the author from compiling a scientific and academic book that will resemble Saadi's Arabic poetry for the audience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Literary Criticism
  • Applied Criticism
  • Saadi
  • Arabic Poems of Saadi
  • Imagery
ابابکری حاجی‌آباد ملاقاسم، رحمان (1398)، بازتاب هنری لفظ و معنا در اشعار عربی سعدی بر پایۀ نقد زیبایی­شناسی، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، مشهد: گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه فردوسی.
احمد بدوی، احمد (1996م) ، اسس النقد الأدبی عند العرب، القاهره: دارنهضه مصر للطباعه و النشر.
ادیب الفارسیه و شاعرها الکبیر سعدی الشیرازی (1364)، دمشق: المستشاریّه الثقافیّه للجمهوریّه الاسلامیّه الایرانیّه بدمشق.
اسوار، موسی (1391)، «در رثای بغداد، نگاهی به قصاید عربی سعدی»، سعدی شناسی، ش 15.
ایران‌زاده، نعمت‌الله (1377)، «نظری به تدوین دانش بدیع در ادب فارسی»، مجلّه دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبایی، ش6.
جرجانی، عبدالقاهر (1374)، اسرار البلاغه، مترجم: جلیل تجلیل، تهران: مؤسسۀ چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
حریرچی، فیروز و قیس آل قیس و زهرا حکیم زاده (1391)، «سعدی الشیرازی و حاضره الاسلام من خلال قصیده الرائیه فی رثاء بغداد»، آفاق الحضاره الاسلامیه، ش 29.
حسن، عبّاس (1422ق)، النحو الوافی مع ربطه بالاسالیب الرفیعه و الحیاه اللغویه المتجدده، تهران: ناصر خسرو.
حسینی‌نیا، سیدمحمد (بی­تا)، إعراب قرآن و حدیث، قم: دانشگاه قرآن و حدیث.
ذهنی تهرانی، سیّد محمّد جواد (1363)، اساس الصرف، ج 1، قم: حاذق.
رجائی، محمد خلیل (1376)، معالم البلاغه، شیراز: مرکز نشر دانشگاه شیراز.
زراعت­طلب، فاطمه (1396)، وحدت و کثرت در خطبه های متفقین، شقشقیه، غرّآء و الزهرا نهج البلاغه از دیدگاه نقد زیبایی­شناسی، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، تبریز: گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
ساجدی، زکیه (1397)، بازشناسی جلوه­های زیبایی سخن در دعای کمیل و دعای ندبه، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، تبریز: گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
سعدی، مصلح الدین بن عبدالله (1390)، اشعار عربی سعدی، مترجـم: موسی اسوار، شیراز: دانشنامه فارس مرکز سعدی­شناسی.
سعدی،  مصلح الدین بن عبدالله (1380)، کلّیات سعدی، مصحّح: محمّدعلی فروغی، تهران: نشر نامک.
سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر (1394ق)، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، قاهره: الهیئه المصریه العامه للکتاب.
شمیسا، سیروس (1388)، نقد ادبی، چاپ سوم، تهران: نشر میترا.
عباس، احسان (1363)، «ارزیابی اشعار عربی سعدی»، مترجم: جعفر مؤیّد شیرازی، آینده، س 10، ش 11-10.
ف‍اض‍ل‍ی‌، م‍ح‍م‍د (1376)، دراسه و نقد فی مسائل بلاغیه هامه، مشهد: دانشگاه فردوسی.
فتوحی، محمود (1393)، آیین نگارش مقالۀ پژوهشی، تهران: سخن.
فراستخواه، مقصود (1376)، زبان قرآن، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
قربانی، معصومه (1393)، بررسی ادعیه امام سجاد علیه السلام براساس نقد کاربردی (دعای ابوحمزه ثمالی، مناجات خمس عشره)، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، تبریز: گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
القضاه، محمدعلی (1390)، «قراءه نقدیه فی اشعار سعدی الشیرازی العربیه»، مجله علمی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی. ش 20.
قلی­پور، فاطمه (1394)، بازتاب هنری تناسب نفس و معنی در خطبه های (الغدیر، فدکیه، قاصعه، اشباح)، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، تبریز: گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
کمالجو، مصطفی و الهام زارع (1392)، «تحلیل بلاغی اشعار عربی سعدی با نگاه به تشبیه»، پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، ش 1.
المعانی (2022)، سایت المعانی لکل رسم معنی، برگرفته از
https://www.almaany.com/ar/analyse/ar-ar/%D9%84%D8%A7%D9%87%D9%8A%D8%A9/
معتمدی بارزیلی، نرگس (1393)، واکاوی اسلوب، معنا و عاطفه در دعای عرفه امام حسین (ع) و زیارت جامعه کبیره امام هادی (ع)، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، تبریز: گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
مقدّم متّقی، امیر (1397)، بررسی اشعار عربی سعدی برمبنای نقد کاربردی، تبریز: انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.
مقدّم متّقی، امیر (1393)، «بررسی قصیدۀ رائیۀ سعدی در سوگ بغداد برپایۀ نقد کاربردی»، فصلنامه لسان مبین، ش 15.
مقدّم متّقی، امیر (1385)، «تناسب و هماهنگی در فواصل آیات قرآنی»، مجموعه مقالات همایش ملّی پژوهش­های قرآنی حوزه و دانشگاه.
مقدّم متّقی، امیر (1391)، «زیبایی­شناسی اسلوب و معنا در سبک نویسندگی ملاصدرا»، پژوهش­های فلسفی کلامی، س 13، ش 52.
مؤیّدشیرازی، جعفر (1372)، شعرهای عربی سعدی شیرازی، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
مؤیّدشیرازی، جعفر (1362)، شناختی تازه از سعدی همراه با متن مصحح و معرب اشعار عربی و ترجمه فارسی، شیراز: نشر نوید.
یعقوب، امیل بدیع (1427ق)، موسوعه علوم اللغه العربیه، جلد 8، بیروت: دار الکتب العلمیه.