نوع مقاله : پژوهشی
نویسنده
استادیار زبان و ادبیات فارسی، عضو هیئتعلمی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
چکیده
تعیین تلفظ لغات براساس وزن عروضی و قافیه از دیرباز درمیان ادبا و لغتنویسان فارسی مطرح و محل بحث بوده است و در دورۀ معاصر نیز مصححانِ آثار کهن فارسی به این مقوله توجه نشان دادهاند. اخیراً وحید عیدگاه طرقبهای (1399) پژوهشی جامع در این باب با نام تلفظ در شعر کهن فارسی بهطبع رسانده که در آن یافتههای فراوانی در زمینۀ تلفظهای شاذ و گویشی همراه برخی پیشنهادهای تلفظی ارائه شده است. در مقالۀ حاضر برخی حدسهای مؤلف کتاب، برمبنای ملاحظاتی لغوی، رد و نقد شده است. ازآنجاکه این ملاحظات ناظر به تلفظ لغات است، فرای نقد کتاب و در چشماندازی کلی میتوان از آن در سایر پژوهشهای مشابهِ آتی استفاده کرد. مرور این شواهد گویای چند خطا و ضعف روششناختی در این اثر است: نخست، غفلتِ مؤلف است از پارهای واژههای زبانهای ایرانی میانه و نو؛ دوم، گرایش وی به نظامسازی به قیمت چشمبستن بر پارهای استثناها؛ اشکالی که با ادعای «استقرای تام» و نقد «نگاه یکسانساز و تعمیمگر» در پژوهش ایشان در تضاد است. سرانجام، باید به مهمترین مورد اشاره کرد که غلبۀ نوعی درک تجویزی از مسائل آواییِ گویشی است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Lexical Considerations on a Number of Pronunciations Proposed in the Book Pronunciation in Early Persian Poetry: Using Poetry to Determine Old Pronunciations
نویسنده [English]
- Seyyed Mehdi Dadras
Assistant professor of Persian language and literature, Urmia University, Urmia, Ir
چکیده [English]
Determining the pronunciation of words - based on the prosodic meter and rhyme - has been a topic of long discussion for Persian literati and lexicographers, and in the modern era, editors of Early Persian literature have also shown great interest in this subject. Recently, Vahid Idgah Torghabei (1399/ 2020) has done a comprehensive study on this subject, titled “Pronunciation in Early Persian Poetry”, in which he presents numerous findings on uncommon and dialectic alongside some pronunciation suggestions. In the current study, some of the author’s conjectures are criticized and denied based on lexical considerations. Since these considerations emphasize the pronunciation of words, besides criticizing the book, they can be utilized in future similar research in the general sense. Reviewing this evidence reveals some flaws and methodologic weaknesses in this work: First, the authorʼs inadequate mastery over the lexicon of Middle and New Iraninan languages. Second, his tendency towards systematization by the cost of neglecting exceptions which is in contrast with the claim of “Total Inductionˮ and the critique of “Uniforming and generalizing Outlookˮ in the study. Finally, the most critical problem of his methodology, is the domination of a prescriptive understanding of phonetic features of dialects.
کلیدواژه‌ها [English]
- Early Persian Poetry
- Etymology
- Pronunciation
- Prosody
- Rhyme
)