نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ هنرایران اسلامی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان

2 دانشیار دانشکده صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

مطالعات در حوزه هنرهای اسلامی با توجه به اینکه پیشینه زیادی دارد اما همواره با چالش­هایی مواجه بوده است. یکی از این چالش­های پیش رو خود واژه هنر­های اسلامی است که در دوره معاصر نظر بسیاری از پژوهشگران داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است. در این مقاله سعی شده کتاب هنر پیرااسلامی (تحلیل انتقادی گفتمان­های مسلط در مطالعات هنراسلامی) نوشته صادق رشیدی مورد نقد و بررسی قرار گیرد، نویسنده با اشاره به دو گفتمان تاریخی و سنت­گرا به نقد آنها پرداخته و بیان می­کند که هنراسلامی پاسخ­گوی نیاز مطالعات هنر در جامعه معاصر نیست و پیشنهاد می­دهد که از گفتمان هنر پیرااسلامی به جای هنراسلامی استفاده شود. مقاله حاضر با بررسی و تحلیل گفتمان تاریخی و سنت­گرا به نقاط قوت و ضعف این کتاب و دیدگاه منتقدان پرداخته است. اگر چه می­توان گفت همراستا با نظر نویسنده کتاب گفتمان هنراسلامی پاسخ گوی جغرافیای گسترده سرزمین­های اسلامی نیست، اما گفتمان هنر پیرااسلامی مطرح شده در این کتاب نیز باید روش­شناسی واضح­ تری ارائه دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Book Review Pira-Islamic Art: A Critical Analysis of Dominant Discourses in Islamic Art Studies

نویسندگان [English]

  • Malihe Tahmasbi 1
  • Zeinab Saber 2

1 M.A. student, Art History, Isfahan University of Art

2 Associate Professor, Faculty of Handicrafts, Isfahan University of Art

چکیده [English]

Studies in the field of Islamic arts, given that it has a long history, has always faced challenges. One of these challenges is the term Islamic arts itself, which has attracted the attention of many domestics and foreign scholars in the contemporary period. In this article, an attempt has been made to review the book Pira-Islamic Art (Critical Analysis of Dominant Discourses in the Study of Islamic Art) by Sadegh Rashidi. The author criticizes two historical and traditionalist discourses  and states that Islamic art does not meet the needs of art study in contemporary society and suggests that the discourse of Pira-Islamic art  should beused instead of Islamic art. The present article examines and analyzes the historical and traditionalist discourse on the strengths and weaknesses of the book and the views of critics. Although , in line with the opinion of the author of the book, the discourse of Islamic art does not correspond to the vast geography of Islamic lands , but the discourse of Pira-Islamic art presented in this book should also provide a clearer methodology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic art
  • Pira-Islamic
  • Historical Discourse
  • Traditionalist Discourse
  • Cultural Semiotics
  • Historical Geography
اخگر، مجید (1391). فانی و باقی: درآمدی انتقادی بر مطالعات نقاشی ایرانی، تهران: حرفه هنرمند.
آذر، عادل؛ ربیعه، مسعود؛ قیطاسی، فاطمه (1387). اخلاق در علم مدیریت، اخلاق در علوم و فناوری، 3(1-2): 61-70.
الوانی، مهدی (1383). اخلاقیات و مدیریت به سوی نظام اخلاقیات یکپارچه در سازمان، مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 11(41-42): 1-12.
آهنگری، فرشته (1386). پیشینه و بنیادهای اخلاق در ایران و جهان، فصلنامه اخلاق در علوم و فن آوری، 2(3-4): 11-22.
ایروین، روبرت (1389). هنراسلامی، ترجمه: رویا آزادفر، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنراسلامی.
بلخاری­قهی، حسن (1391). رویکرد اخوان الصفا به هنراسلامی، مجموعه مقالات جستاری در چیستی هنراسلامی، اهتمام: هادی ربیعی، چاپ چهارم، تهران: متن، صص. 167-129.
بلر، شیلا؛ بلوم، جاناتان ( 1390). هنر و معماری اسلامی، ترجمه: یعقوب آژند، چاپ چهارم، تهران: سمت و فرهنگستان هنر.
بلوم، جاناتان؛ بلر، شیلا؛ جی­دوری، کارل؛ ایتینگهاوسن، ریچارد؛ گرابار، اولگ (1389). تجلی معنا در هنراسلامی، ترجمه: اکرم قیطاسی، تهران: سوره مهر.
بورکهارت، تیتوس (1392). هنر مقدس: اصول و روش­ها، ترجمه: جلال ستاری، چاپ هفتم، تهران: سروش.
بهار، مهرداد (1393). از اسطوره تا تاریخ، چاپ هشتم، تهران: چشمه.
بهار، ملک الشعرا (محمد تقی) (1385). آیین جوانمردی، نوشته: هانری کربن، ترجمه: احسان نراقی، چاپ دوم، تهران: سخن.
بینای­مطلق، سعید؛ ایزدی­دهکردی، مریم (1397). عرفان اسلامی و آداب معنوی آموزش هنر: با تأکید بر فتوت‌نامه‌ها، پژوهشنامه مذاهب اسلامی، 5(10): 139-117.
پازوکی، شهرام (1398). حکمت هنر و زیبایی در اسلام، چاپ ششم، تهران: متن.
حبیبا، سعید؛ شاکری، زهرا (1391). مبحثی در محدودیت­ها و استثنائات حقوق مالکیت ادبی و هنری، مطالعات حقوق تطبیقی، 3(1): 37-54. (DOI): 10.22059/jcl.2012.32104
خانلری، ناتل (1348). آیین عیاری، مجله سخن، 18(11-12): 1071- 1077.
داداشی، ایرج (1391). رویکرد سنت­گرایان به هنراسلامی، مجموعه مقالات جستاری در چیستی هنراسلامی، اهتمام: هادی ربیعی، چاپ چهارم، تهران: متن، صص. 210-169.
رشیدی، صادق (1396). هنر پیرااسلامی: تحلیل انتقادی گفتمان­های مسلط در مطالعات هنراسلامی، تهران: علمی فرهنگی.
زرینی، علی؛ شفیع­صفاری، محمد؛ سمیع­زاده، رضا (1397). جوانمردی، عیاری و فتوت در قبل و بعد از اسلام، پژوهشنامه ادیان، 12(23): 45-72.
سرفراز، حسین؛ پاکتچی، احمد؛ کوثری، مسعود؛ آشنا، حسام­الدین (1396). واکاوی نظریه فرهنگی «سپهر نشانه­ای» یوری لوتمان (و کاربربست آن در زمینه تحلیل مناسبات میان دین و سینما)، فصلنامه راهبرد فرهنگ، 10(39): 73-95.
شعیری، حمیدرضا (1388). از نشانه­شناسی ساختارگرا تا نشانه-معناشناسی گفتمانی، فصلنامه نقد ادبی، 2(8): 33-52.
ضیمران، محمد (1380). مبانی زیباشناسی نقد هنرهای اسلامی، مجله زیباشناخت(مطالعات نظری و فلسفی هنر)، شماره چهارم، نیم سالانه، صص. 371-361.
گات، بریس (1391). هنر و اخلاق، دانشنامه زیبایی­شناسی، کوشش: بریس گات، دومینگ مک آیور لوپس، ترجمه: منوچهر صانعی دره بیدی و همکاران، تهران: متن. صص. 251-259.
گرابار، اولگ (1379). شکل گیری هنراسلامی، ترجمه: مهرداد وحدتی­دانشمند، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گراوند، مجتبی؛ آیینه­وند، صادق؛ آقاجاری، سیدهاشم؛ منظورالاجداد، سیدمحمدحسین (1391) بررسی و تحلیل گفتمان فتوت در تاریخ اسلام از سده چهارم تا سده هشتم هجری قمری، مطالعات تاریخ هنر، 4(15): 166-137.
لایس، کالین (1387). هنر، بیان و اخلاق، مجموعه مقالات هنر و اخلاق، به کوشش: خوزه لوییس برمودس و سباستین گاردنر، ترجمه: مشیت علایی، تهران: فرهنگستان هنر، صص. 357-378.
مازیار، امیر (1391). نسبت هنراسلامی و اندیشه اسلامی از منظر سنت­گرایان، فصلنامه کیمیای هنر، 1(3): 12-7.
مریدی، محمدرضا؛ تقی­زادگان، معصومه؛ عبداللهی، هادی (1392). تحلیل گفتمان­های هنری در ژئوپولتیک جهان اسلام، فصلنامه مطالعات ملی، 4(2(پ54)): 73-97.
موسی، مجد؛ الاسد، محمد (1385). الگ گرابار و نیم قرن تحقیق در هنراسلامی، ترجمه: رمضانعلی روح­الهی، فصلنامه گلستان هنر، 2(4): 34-24.
هاشم نژاد، حسین (1397). زیبایی­شناسی در آثار ابن سینا، شیخ اشراق و صدرالمتالهین، تهران: سمت.
همیلتن، کریستفر (1387). هنر و آموزش اخلاق، مجموعه مقالات هنر و اخلاق، به کوشش: خوزه لوییس برمودس و سباستین گاردنر، ترجمه: مشیت علایی، تهران: فرهنگستان هنر، صص. 45-68.
یزدان­پناه، حسین؛ ایزدی­دهکردی، مریم، گل­احمر، احسان (1394). پژوهشی در آداب معنوی آموزش هنراسلامی بر پایه­ی فتوت نامه­ها، اولین همایش بین­المللی نوآوری و تحقیق در هنر و علوم انسانی، صص.70-81.
 
Bier, Carol (2017). Reframing Islamic Art for the 21st Century; Horizons in Humanities and Social Sciences: An International Refereed Journal, doi: 10.19089/HHSS.V2I2.53: pp. 1-25. Corpus ID: 164482722.
Blair, Sheila (2019). Muslim-style Mausolea across Mongol Eurasia: Religious Syncretism, Architectural Mobility and Cultural Transformation; Journal of the Economic and Social History of the Orient 62, pp. 318-355. doi: 10.1163/15685209-12341481.
Laczniak, Gene R; Murphy, Patrick E (2018). The role of normative marketing ethics, Journal of Business Researc, pp. 1-7. doi.org/10.1016/j.jbusres.2018.07.036.
Sauvaget, J (1951). Une Représentation de la citadelle seljoukide de Merv; Ars Islamica, Published by: Freer Gallery of Art, The Smithsonian Institution and Department of the History of Art, University of Michigan, V15/16: pp. 128-132. https://www.jstor.org/stable/4515671.
Shalem, Avinoam (2012). What do we mean when we say ‘Art Islamica art’? A plea for a critical rewriting of the history of the arts of Islam; Journal of Art Historiography, N6: pp 1-18. https://arthistoriography.wordpress.com/number-6-june-2012-2/.
Strygowski, Josef (1934). Die Islamische Kunst ALS Proplem; Ars Islamica, Published by: Freer Gallery of Art, the Smithsonian Institution and Department of the History of Art, University of Michigan, V1: pp.7-9. https://www.jstor.org/stable/4515455.