نوع مقاله : پژوهشی
نویسنده
دانشیار ادبیات فارسی، دانشگاه تهران
چکیده
ناهمخوان‌نمایی یا پارادوکس نه‌تنها یک صنعت بدیعی یا تصویر شعری که اصطلاح و مفهومی منطقی، فلسفی، و جهان‌شناختی است و در آثار ادبی و بلاغی گذشته به سبب یکسان‌انگاری با برخی آرایه‌های ادبی، از جمله با استعاره، توجه چندانی به آن نشده است. شاعران فارسی‌زبان، به ویژه در ادبیات عرفانی و شعر جدید، غنی‌ترین جلوه‌های انگاره‌های ناهمخوان را به‌کار گرفته‌اند و زبان شعر آن‌ها در پرتو تعبیرهای متناقض‌نما از تازگی و تأثیر مدام برخوردار شده است. شاعر با پارادوکس امور نقیض و ناساز را آشتی می‌دهد و به آفرینش امر محال که زیباترین و شگفت‌ترین جلوه‌های خیال است نایل می‌شود، انگاره‌های ناهمخوان با سنایی و شعرهای عارفانة او نمودی آشکار می‌یابد و از این روی کهن‌ترین نمونه‌های تصویرهای متناقض‌نما را در آثار این شاعر می‌بینیم. نگارنده در این مقاله به بررسی پارادوکس در آثار سنایی پرداخته است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Epistemological and Literary Bases in Sanai’s Paradoxes
نویسنده [English]
- Mahmoud Fazilat
چکیده [English]
Paradox is not only a literary rhetorical device or a poetic image, but also a logical, philosophical and cosmological concept. It had been neglected in the rhetorical and literary works of the past due to its being regarded the same as other literary devices such as metaphor. Persian poets, especially in mystical literature and modern poetry, have used the richest paradoxical ideas in their poems. In the light of such paradoxical phrases, their poetic language has gained a permanent effect and novelty. Using paradox, the poet reconciles between contradictory and incongruent matters, and creates the impossible which is the most beautiful and wonderful image of imagination. Paradoxical ideas were obviously manifested in Sanai’s mystical poems. Therefore, the oldest examples of paradoxical ideas can be found in his works. In the present paper, the issue of paradox in Sanai’s works is studied.
کلیدواژه‌ها [English]
- Keywords: Rhetoric
- Paradoxical Idea
- Epistemology
- Review
)