نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری اقتصاد، پژوهشگر پژوهشکده مطالعات فناوری، تهران، ایران.

2 استادیار سیاستگذاری علم و فناوری، گروه اقتصاد دانش‌بنیان، پژوهشکده مطالعات فناوری، تهران، ایران.

3 استادیار اقتصاد انرژی، گروه اقتصاد برق و انرژی، پژوهشگاه نیرو، تهران، ایران.

چکیده

با طرح اقتصاد دانش‌بنیان به‌عنوان شکل جدیدی از الگوی توسعۀ اقتصادی، شاهد انتشار کتب و مقالات پژوهشی بسیاری طی سال‌های اخیر در داخل و خارج از ایران بوده‌ایم. یکی از همین آثار، کتاب اقتصاد دانش‌بنیان: مبانی، مفاهیم، روش‌شناسی است که به‌تازگی منتشر شده است و مقالۀ حاضر به معرفی و نقد محتوایی آن می‌پردازد. از نظر محتوایی، با توجه به تاکید نویسندگان بر اهمیت دانش ضمنی و قرار دادنِ آن در کانون بحث‌ها می‌توان رویکرد آنها به اقتصاد دانش‌بنیان را تطوری دانست و همچنین نظر به تاکید بر نهادها برای بسترسازیِ اقتصاد دانش‌بنیان، چارچوب تحلیلیِ آنها اقتصاد نهادی است. کتاب از جامعیت خوبی برخوردار است، اما به‌طور کامل منطبق با عنوان انتخابی که از روش‌شناسی در آن نام برده شده نیست. همچنین، ضمن اتکای نظریه‌ها بر شواهد آماری، اما قدیمی بودن آمارِ ارائه‌شده، روزآمدسازیِ منابع و گزارش‌های مورداستفاده را ضروری می‌سازد. جای دیدگاه‌های مختلف به اقتصاد دانش‌بنیان و بحث دربارۀ پیچیدگی‌های حقوق مالکیت دانش نیز در کتاب خالی است. اما در کل، کتاب توانسته است با زبانی روشن و ساده، مبانی و مفاهیم اقتصاد دانش‌بنیان را به مخاطبان ارائه کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Institutional and Structural Dimensions of the Knowledge Economy A Critical Review on the Book Knowledge-based Economy: Fundamentals, Concepts, Methodology

نویسندگان [English]

  • Mohammad Amir Rizvandi 1
  • Rouhollah Aboojafari 2
  • Mohammad Azimzadeh Arani 3

1 PhD in Economics, Researcher of Technology Studies Institute, Tehran

2 Assistant Professor of Science and Technology Policy Making, Member of the Faculty of Technology Studies Institute, Tehran, Iran

3 Assistant Professor of Energy Economics, Member of the Faculty of Niroo Research Institute, Tehran, Iran

چکیده [English]

With the introduction of knowledge-based economy as a new form of economic development model, we have witnessed the publication of many books and research papers in recent years. One of these works is the book Knowledge-Based Economics: Basics, Concepts, Methodology, which was recently published, and this article introduces and reviews its content. In terms of content, according to the authors' emphasis on the importance of tacit knowledge and placing it in the focus of discussions, their approach to the knowledge-based economy can be considered evolutionary, and also considering the emphasis on institutions for the foundation of the knowledge-based economy, their analytical framework is institutional economics. The book is comprehensive, but it is not completely consistent
 with the selected title in which the methodology is mentioned. Also, while the theories rely on statistical evidence, the oldness of the presented statistics makes it necessary to update the sources and reports used. There is no room for different views on the knowledge-based economy and the discussion about the complexities of intellectual property rights in the book. But in general, the book has been able to present the fundamentals and concepts of a knowledge-based economy to the audience in clear and simple language.

کلیدواژه‌ها [English]

  • knowledge
  • knowledge-based economy
  • technology
  • institution
  • education
انتظاری، یعقوب (1382). تحلیل تعامل دانشگاه ـ صنعت از چشمانداز اقتصاد مبتنی بر دانش، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
ریزوندی، محمدامیر، سحابی، بهرام، مومنی، فرشاد، یاوری، کاظم (1394). کاوشی در تعریف نهاد: ارزیابی رویکردهای متاخرِ بدیل در تعریف نهاد، فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، 20 (4)، 185-210.
ریورو، اسوالدو (1387). افسانه توسعه، ترجمۀ محمود عبداله‌زاده، تهران: اختران.
سوزنچی کاشانی، ابراهیم (1389). رویکردها و مبانی اقتصاد دانش‌محور، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
سوزنچی کاشانی، ابراهیم (1393). اقتصاد دانش بنیان: تاملی در مفاهیم و نظریه‌ها، اصفهان: دارخوین.
عظیمی، ناصرعلی، برخورداری، سجاد (1388). شناسایی بنیان‌های اقتصاد دانش‌بنیاد، تهران‏‫: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
گرجی، ابراهیم، علیپوریان، معصومه (1391). اقتصاد دانایی محور، تهران: انتشارات باور عدالت.
م‍ت‍وس‍ل‍ی‌، م‍ح‍م‍ود و دیگران (1395). اقتصاد دانش‌بنیان: بررسی نقش فناوری و نوآوری در توسعۀ اقتصادی، تهران: نشر چشمه.
معاونت حقوقی ریاست جمهوری (1383). قانون برنامۀ چهارم توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تهران: معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات.
م‍وم‍ن‍ی‌، ف‍رش‍اد، نجفی، سیدمحمدباقر (1400). اقتصاد دانش‌‌بنیان: مبانی، مفاهیم، روش‌شناسی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
 
Beniger, J. R. (1986), The Control Revolution: Technological and Economic Origins of the Information Society, Harvard University Press.
Crawford, S., Ostrom, E. (1995), A Grammar of Institutions, The American Political Science Review 89(3), 582–600.
Dequech, David. (2006), Institutions and Norms in Institutional Economics and Sociology, Journal of Economic Issues, 40(2), 473-481.
Drucker, P. F. (1969), The Age of Discontinuity: Guidelines to our Changing Society, London: Pan Books.
Godin, Benoît. (2006), The Knowledge-Based Economy: Conceptual Framework or Buzzword, Journal of Technology Transfer, 31(1), 17-30.
Kaufmann, Daniel, Kraay, A. and Mastruzzi, M. (2004), Governance Matters III: Governance Indicators for 1996, 1998, 2000, and 2002, World Bank Economic Review, 18, 253-287.
Kingston, William. (2014), Schumpeter and the end of Western Capitalism, Journal of Evolutionary Economics, 24(3), 449-477.
Lundvall, B.-A., Intarakumnerd, P., Vang, J. (2006), Asia’s Innovation Systems in Transition, Edward Elgar, Cheltenham.
North, D. (1990), Institutions, Institutional Change, and Economic Performance, Cambridge: Cambridge University Press.
OECD. (1995), The Implications of the Knowledge-Based Economy for Future Science and Technology Policies, OCDE/GD (95)136, Paris: OECD.
Pritchett, L. (2001), Where has all the Education Gone, The World Bank Economic Review, 15(3), 367-391.
Richter, Rudolf. (2015), Essays on New Institutional Economics, Heidelberg: Springer.
Samoff, J. (2007), Education for all in Africa: Still a distant dream, In Comparative education: The dialectic of the global and the local, Rowman & Littlefield Publishers.
Stiglitz, joseph. (1999b), Public Policy for a Knowledge Economy, Remarks at the Department for Trade and Industry and Center for Economic Policy Research, 27(3), London.
Stiglitz, J. (2017), The coming great transformation, Journal of Policy Modeling, 39, 625-638.