نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ادیان و عرفان،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

2 دانشجوی دکتری تصوف و عرفان اسلامی، دانشگاه سمنان، ایران

چکیده

کتاب کیمیاگر اثر پائولو کوئلیو، داستانی نمادین است که مضامین عرفانی را در قالب یک سفر مطرح می‌کند. این مقاله، مفاهیم عرفانی مشترک بین "کیمیاگر" و آموزه‌های عرفانی شیخ علاءالدوله سمنانی، عارف برجسته قرن هفتم و هشتم هجری را بررسی می‌کند و با هدف شناسایی مفاهیم عرفانی مشترک مانند وحدت وجود، سفر، نمادپردازی، گنج و... آغاز و سپس نحوه بیان و تفسیر این مفاهیم در هر دو اثر را به صورت تطبیقی تحلیل می‌کند. در نهایت، جنبه‌های عرفانی "کیمیاگر" را در  ترازوی آموزه‌های عرفانی سمنانی مقایسه، ارزیابی و نقد  می‌کند. این نقد محتوایی با روش توصیفی-تحلیلی وبه شیوه تطبیقی و بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای صورت گرفته است . اگر چه منشأ و مبدأ ، سبک و شیوه، هدف و مخاطب این بررسی با یکدیگر متفاوت است؛ ولی یافته‌های این پژوهش حکایت از آن دارد که کوئلیو در عناصر مورد اشاره در بالا، اشتراک لفظی با آموزه‌های عرفانی شیخ سمنانی دارد؛ ولی در غایت و هدف، کاملا در تضاد و تقابل  هم هستند. کوئلیو با اقتباس از آموزه‌های عرفانی و تلفیق آن با اندیشه خود و با هدف ارائه تفسیری جدید از زندگی، به دنبال ترویج نوعی معنویت مدرن یا معنویت ممزوج برای پر کردن خلأهای بشر معاصر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Contextual Critique on the Book "The Alchemist" Based on the Mystical Teachings of Sheikh Ala'odoleh Semnani

نویسندگان [English]

  • Azim Hamzian 1
  • Ghasem Raufi 2

1 Assistant Professor, Department of Religions and Mysticism, Faculty of Humanities, University of Semnan, Semnan, Iran

2 PhD Student of Sufism and Islamic Mysticism, Faculty of Humanities, Semnan University, Semnan, Iran

چکیده [English]

The book "The Alchemist" by Paulo Coelho is a symbolic story that presents mystical themes in the form of a journey. This article examines the common mystical concepts between "The Alchemist" and the mystical teachings of Sheikh Ala'odoleh Semnani, a prominent mystic of the 7th and 8th centuries AH. It begins by identifying common mystical concepts such as the unity of existence, journey, symbolism, treasure, etc., and then analyzes comparatively how these concepts are expressed and interpreted in both works. Finally, it compares, evaluates, and critiques the mystical aspects of "The Alchemist" in light of Semnani's mystical teachings. This content analysis was conducted using a descriptive-analytical method and a comparative approach based on library studies. Although the origin, style, method, purpose, and audience of this study differ, the findings suggest that Coelho shares verbal similarities with Sheikh Semnani's mystical teachings in the elements mentioned above. However, in terms of ultimate goal and purpose, they are completely contradictory and conflicting. By adopting mystical teachings and combining them with his ideas, Coelho seeks to promote a kind of modern or mixed spirituality to fill the voids of contemporary humanity. promote a kind of modern or blended spirituality to fill the voids of contemporary humanity, offering a new interpretation of life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emerging Spiritualities
  • Islamic Mysticism
  • Symbolism
  • Journey
  •  
*قرآن
ابن عربی، محی‌الدین(بی تا)، الفتوحات المکیه، بیروت: دار صادر.
آریاس، خوان(1381)، زندگی من، ترجمه خجسته کیهان، چاپ اول، تهران: انتشارات مروارید.
جامی، نورالدین عبدالرحمن(1357)، نفحات الانس من حضرات القدس، مقدمه، تصحیح و تعلیقات: محمود عابدی، تهران: انتشارات اطلاعات.
جامی، نورالدین عبدالرحمن(1361)، نقد النصوص فی شرح نقش الفصوص، تصحیح ویلیام چیتیک، تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
حافظ، شمس‌الدین محمد(1389)، دیوان حافظ، مقدمه و گزینش محمد راستگو، تهران: نشر نی.
حقیقت، عبدالرفیع، (۱۳۷۳)، هفت گنج کومش: شامل شرح احوال و افکار و آثار هفت عارف و شاعر نامی ایران در محدوده استان سمنان، چ دوم، تهران: کومش.
سمنانی، شیخ علاءالدوله، (۱۳۶۲)،العروة لاهل‌الخلوة و الجلوة، به اهتمام نجیب مایل هروی، تهران: مولی.
...........، .............، (۱۳۶۹)، مصنفات فارسی، به اهتمام نجیب مایل هروی، تهران: شرکت علمی و فرهنگی.
شبستری، محمود(1386)، گلشن راز، مقدمه و تصحیح کاظم محمدی، کرج:انتشارات نجم کبری.
شریفی، احمد‌حسین(1389)، عرفان حقیقی و عرفان‌های کاذب، تهران: به‌آموز.
شریفی‌دوست، احمد(1392)، کاوشی در معنویت‌های نوظهور؛ بررسی ده جریان فعال در ایران، قم: دفتر نشر معارف.
عطار نیشابوری، فریدالدّین(1368)، منطق الطیر، به اهتمام صادق گوهرین، چاپ ششم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
شوان، فریتیوف(1381)، گوهر و صدف عرفان اسلامی، ترجمه مینو حجت، تهران: سهروردی.
فعالی، محمدتقی(1389)، آفتاب و سایه‌ها( نگرشی بر جنبش‌های نوظهور معنویت گرا)، تهران: عابد.
کوئیلو، پائولو(1379)، اعترافات یک سالک، ترجمه دل‌آرا قهرمان، جلد 5، تهران: انتشارات بهجت.
کوئیلو، پائولو(1382)، کیمیاگر، ترجمه آرش حجازی، چاپ شانزدهم، تهران: انتشارات کاروان.
کوئیلو، پائولو(1385 الف)، چون رود جاری باش؛ ترجمه آرش حجازی، تهران: کاروان.
کوئیلو، پائولو(1385 ب)، زهیر؛ ترجمه آرش حجازی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات کاروان.
کوئیلو، پائولو(1386 الف)، کوه پنجم، ترجمه آرش حجازی، چاپ 6، تهران:انتشارات کارون.
کوئیلو، پائولو(1386 ب)، نامه‌های عاشقانه یک پیامبر، ترجمه آرش حجازی، چاپ 16، تهران:انتشارات کاروان.
کوئیلو، پائولو(1386 ج )، ورونیکا تصمیم می‌گیرد بمیرد، ترجمه آرش حجازی، چاپ نوزدهم، تهران:انتشارات کاروان.
محجوب، فرشته(1389)، «مطالعه تطبیقی داستان مرد و گنج از مثنوی با کتاب کیمیاگر پائولو کوئلیو»، پژوهشنامه زبان و ادب فارسی(گوهر گویا)، سال چهارم، شماره چهارم، پیاپی 16، زمستان 1389، صص 179-206.
مولوی، جلال‌الدین محمد بن محمد(1377)، مثنوی معنوی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات پژوهش.
 
Claude-Hélène Mayer و David Maree(2018)، TheMagical Life and Creative Works of Works of Paulo Coelho: A Psychobiographical Investtigation ،Indo-Pacific Journal of Phenomenologhy، August2018، 1-16.
Muraleedharan، Manju(2011)، The Triad of Man, Universe and God in Paulo Coelho's novel The Alchemist، 1-6.
Foucault, Michel (1970a), The Order of Things: An Archaeology of the Human Sciences, Tavistock/ Routledge publications.
ــــــــــــــــــــــــ (1970b), Foreword to the English Edition, Tavistock/ Routledge publications.
Sartre, jean-paul (1966), jean-paul sartre répond, L’Arc, n 30 : pp. 87-96.
Nietzsche, Friedrich (1911) The Dawn of Day, trans. John McFarland Kennedy.