نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مطالعات اجتماعی، دانشگاه امام حسین (ع)، تهران، ایران

چکیده

این مقاله به بازبینی انتقادی کتاب تاریخ سیاست خارجی ایران: از صفویه تا پایان پهلوی اول (879 تا 1320 ش) می‏پردازد. اهمیت انتخاب این اثر این بوده است که نویسندۀ اثر، روح‏الله رمضانی، آغازگر مطالعات نظری تاریخ سیاست خارجی ایران است. این رویکرد در آن دوره یعنی سال‏ های پس از جنگ جهانی دوم امری نوآورانه درمورد همۀ کشورهای جهان‏ سومی به‏ حساب می‏آمد. ازسوی‏دیگر، با برگردان آن به فارسی باوجود فاصلۀ پنجاه‏ساله از زمان تألیف آن به‏ دلیل فقر منبع و نیز غنای اثر به ‏سرعت از سوی محافل فکری ـ دانشگاهی موردتوجه قرار گرفت، تاآن‏جاکه گویا به این اثر هیچ اشکالی وارد نیست. ایدۀ اصلی کتاب این است که باوجود تحولات سیاسی درطی پانصد سال، سنت‏گرایی ناواقع ‏گرایانه بر سیاست خارجی ایران حکم‏فرما بوده است. ادعای اصلی این مقاله آن است که ضمن خوانش انتقادی آن، اشکالات محتوایی و ضعف نظری آن روشن شود. محافظه‏کاری جوهر نظریۀ اوست که هم‏راه با عقلانیت سرد چهارچوبی می‏دهد که حتی حرکت‏ های استقلال‏ طلبانه مطرود شناخته می‏شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Irrationality in Foreign Policy Evaluation of the Book The Foreign Policy of Iran: A Developing Nation in World Affairs, 1500-1941

نویسنده [English]

  • Majid Behestani

Assistant Professor of the Social Studies, Imam Hussein University, Tehran, Iran,

چکیده [English]

This article deals with the critical review of the book "The Foreign Policy of Iran: A Developing Nation in World Affairs, 1500-1941". The importance of choosing this work is that the author of the work, Ruhollah Ramezani, is the initiator of theoretical studies of the history of Iran's foreign policy. This approach in that period, i.e. the years after World War II, was considered an innovative thing for all third-world countries. On the other hand, by translating it into Farsi, despite the gap of fifty years since its creation, due to the poverty of the source and the richness of the work, it was quickly noticed by intellectual and academic circles. As far as it seems, there is nothing wrong with this work. The main idea of the book is that despite the political developments over five hundred years, unrealistic traditionalism has ruled Iran's foreign policy. The main claim of this article is to clarify its content problems and theoretical weaknesses while reading it critically. Conservatism is the essence of his theory, which along with cold rationality gives a framework that even independence movements are rejected.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Foreign Relations
  • Iran's Foreign Policy
  • Safavi
  • Pahlavi I
  • Iranian History
اتحادیه نظام مافی،‌ منصوره ‌(1400)،‌ «ایران در دورۀ قاجار»، در: تاریخ ایران؛ پژوهش آکسفورد، ویراستۀ تورج دریایی، ترجمۀ شهربانو صارمی، تهران: ققنوس.
تقی‏زاده، حسن (1379)، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، به‏کوشش عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس.
رمضانی، روح‏الله (1381)، چهارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ترجمۀ علیرضا طیب، تهران: نی.
رمضانی، روح‏الله (1399)، تاریخ سیاست خارجی ایران: از صفویه تا پایان پهلوی اول (879 تا 1320 شمسی)، ترجمۀ روح‏الله اسلامی و زینب پزشکیان، تهران: نی.
سایکس، سر پرسی (1380)، تاریخ ایران،‌ ترجمۀ محمدتقی فخر داعی گیلانی، ج 1 و 2، تهران: افسون.
موسوی‏نیا، سیدرضا (1392)، الگوهای تصمیم‏گیری در سیاست خارجی ایران: بررسی مقایسه‏ای دوران پهلوی و جمهوری اسلامی، قم: دانشگاه مفید.
موسوی‏نیا، سیدرضا (1394)، رئالیسم ایرانی: تحلیل نظری روابط خارجی ایران از دولت صفوی تا سقوط پهلوی، تهران: مخاطب.