نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار اقتصاد، دانشکده مدیریت و مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران

چکیده

کتاب نظام ملی اقتصاد سیاسی فردریش لیست تلاش کرده است از مغالطه‌های موجود در تبیین و تحلیل تاریخچه توسعه کشورهای صنعتیِ دوران خود پرده بردارد. این کتاب با یک رویکرد روایت‌پژوهانه، با بررسی وقایع و عوامل تاریخی که نقش موثری بر توسعه کشورهای صنعتی داشته‌اند، درس‌هایی را برای سیاست‌گذاری توسعه صنعتی در کشورهای درحال توسعه ارائه ‌داده است. در این فرایند، اندیشه‌های اقتصاد کلاسیک را در تضاد با واقعیت‌های تاریخی دانسته و به شدت مورد انتقاد قرار داده است. مقاله در پیش‌رو تلاش کرده است ضمن بررسی اندیشه‌های اقتصادی لیست، برخی از علل به حاشیه رانده شدن این اندیشه‌ها توسط اقتصاددانان ارتدکس را معرفی نماید و در نهایت، مبتنی بر اندیشه‌های لیست، با یک نگاه روایت پژوهانه، مهم‌ترین مغالطه‌های حاکم بر حکمرانی صنعتی کشور در چند دهه گذشته را شناسایی و معرفی کند. این مغالطه‌ها نقش زیادی بر ناکارآمدی نسبی حکمرانی اقتصادی در اجرای برنامه‌ خصوصی‌سازی، ایجاد موازنه پایدار در ترازتجاری، ارتقاء بهره‌وری، توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و معکوس‌سازی جریان مهاجرت نخبگان از کشور شده است.   

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Review on the Book “National System of Political Economy”

نویسنده [English]

  • Mohammad Reza Darrehshiri

Assistant Professor of Economics, Faculty of Management and Industrial Engineering, Malek Ashtar University of Technology, Tehran, Iran

چکیده [English]

The book "National System of Political Economy" by Friedrich List has tried to expose the fallacies in the explanation and analysis of the history of the development of industrialized countries. With a research narrative approach, this book has provided lessons for development policies in developing countries by examining historical events and factors that have had an effective role in the development of industrialized countries, and in this process, she has come to the conclusion that the classical economic theories are in conflict with the historical facts and has severely criticized them. This article has tried to examine List's economic ideas and introduce some of the reasons for the marginalization of these ideas by orthodox economists and finally, based on List's thoughts, with a scholarly narrative view, identify and present the most important theoretical fallacies in Iran's industrialization process in the last four decades. These fallacies have had a great impact on the relative inefficiency of economic governance in implementing the privatization program, creating a stable balance in the trade balance, improving productivity, developing the knowledge-based economy and reversing the emigration of elites from the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Economy
  • Historical School
  • Mainstream Economics
  • Industrial Development
  • War of theorizing
جوادی ارجمند، محمد جعفر و علی علیزاده (1400) تحلیل «اقتصاد سیاسی مقاومتی» در چارچوب نظریه «اقتصاد ملی فردریک لیست»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 51، شماره 3، صفحات714-693. 
چنگ، هاجون (1392) نیکوکاران نابکار: افسانه تجارت خارجی آزاد و تاریخچه پنهان سرمایه‌داری؛ ترجمه: میرمحمود نبوی و مهرداد شهابی، چاپ اول، تهران: کتاب آمه.
چنگ، هاجون (1399) انداختن نردبان: استراتژی توسعه در چشم‌اندازی تاریخی؛ ترجمه: زهرا کریمی موغاری، جواد براتی، محمد عبدی سید کلایی؛ انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
دره‌شیری، محمدرضا (1400) "الزامات تشکیل بازار مشترک منطقه‌ای"، مجله نوبنیاد، سال چهارم، شماره هفتم.
دره‌شیری، محمدرضا، اصغر ابوالحسنی هستیانی، یگانه موسوی جهرمی و عبدالعلی منصف (1401)، " تحول در سبک حکمرانی اقتصادی دولت پیش‌نیاز موفقیت در خصوصی‌سازی؛ مورد مطالعاتی: صنعت بانکداری"، مجله علمی پژوهشی بهبود مدیریت، دوره 16، شماره1.
دره‌شیری، محمدرضا (1401)، "زنجیره‌های ارزش اولویت‌دار برای حضور در بازار مشترک منطقه‌ای"، مجله نوبنیاد، سال پنجم، شماره هشتم.
دره‌شیری، محمدرضا و سید وحید دایی نیاکی (1396) "توسعه صنعت ماشین سازی راهبرد اثربخش در گذار از مونتاژ به نوآوری صنعتی"، مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع، 18 و 19 بهمن ماه 1396.
سازمان توسعه تجارت (1401)، VCM Study Analytic،  VCM Study.ir .
فرتوک‌زاده، حمیدرضا و محمدرضا دره‌شیری (1401)، "خردمایه حکمرانی صنعتی در ایران"، گزارش تحلیلی، تهران: موسسه آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، پژوهشکده اندیشه دفاعی.
فرتوک‌زاده، حمیدرضا و محمدرضا دره‌شیری (1395)، "حلقه‌های مفقوده در گذار به اقتصاد مقاومتی: مورد کاوی صنعت ریلی ایران"، تهران: مجموعه مقالات همایش ملی تعالی کسب و کار، 1395.
لیست، فردریش (1380)، خطوط کلی نظام آمریکایی اقتصاد سیاسی؛ ترجمه: ناصر معتمدی، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
لیست، فردریش (1370)، نظام ملی اقتصاد سیاسی؛ ترجمه: ناصر معتمدی، چاپ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
یاوری، کاظم؛ مهدیه رضاقلی‌زاده و مجید آقایی (1390)، "بررسی تاثیر سیاست‌های ارزی در توسعه صادرات غیرنفتی کشور"، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال یازدهم، شماره2.
Cardoso, J.L. (2019) "Friedrich List and National Political Economy: Ideas for Economic Development", In The Economic Thought of Friedrich List, edited by Harald Hagemann, Stephen Seiter and Eugen Wendler, Routledge.
Chang, Ha-Joon (2011) "Institutions and Economic Development: Theory,
Policy and History", Journal of Institutional Economics, Vol. 7, No. 4.
Chang, Ha-Joon (2008) The Myth of Free Trade and the Secret History of Capitalism. ISBN 978-1-59691-598-5.
Chang, Ha-Joon (2002) Kicking Away the Ladder: Development Strategy in Historical Perspective, Anthem Press, London.
Friedrich, List (1841) The National System of Political Economy.
Friedrich, List (1827) Outlines of American Political Economy, In a series of letters.
Hagemann, H.; S. Seiter and E. Wendler (2019) Economic Thought of Friedrich List, Rutledge.
Marz, Leipzig (2018) Global Competition in Microelectronics Industry from a European Perspective: Technology, Markets and Implications for Industrial Policy. Fraunhofer IMW.