نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار اقتصاد، دانشکدۀ مدیریت و مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، تهران، ایران

چکیده

فردریش لیست در کتاب نظام ملی اقتصاد سیاسی تلاش کرده است از مغالطه‌های موجود در تبیین و تحلیل تاریخچۀ توسعۀ کشورهای صنعتیِ دوران خود پرده بردارد. لیست در این کتاب با یک رویکرد روایت‌پژوهانه با بررسی وقایع و عوامل تاریخی، که نقش مؤثری بر توسعۀ کشورهای صنعتی داشته‌اند، درس‌هایی را برای سیاست‌گذاری توسعۀ صنعتی در کشورهای درحال‏توسعه ارائه ‌داده است. در این فرایند، اندیشه‌های اقتصاد کلاسیک را در تضاد با واقعیت‌های تاریخی دانسته و به‏شدت موردانتقاد قرار داده است. در مقالۀ پیشِ‏رو تلاش شده است ضمن بررسی اندیشه‌های اقتصادی لیست، برخی از علل به‏حاشیه‏ رانده‏شدن این اندیشه‌ها توسط اقتصاددانان ارتدکس معرفی شود و درنهایت، مبتنی‏بر اندیشه‌های لیست، با یک نگاه روایت‏پژوهانه، مهم‌ترین مغالطه‌های حاکم بر حکم‏رانی صنعتی کشور در چند دهۀ گذشته شناسایی و معرفی شود. این مغالطه‌ها نقش زیادی بر ناکارآمدی نسبی حکم‏رانی اقتصادی در اجرای برنامۀ‌ خصوصی‌سازی، ایجاد موازنۀ پایدار در تراز تجاری، ارتقای بهره‌وری، توسعۀ اقتصاد دانش‌بنیان، و معکوس‌سازی جریان مهاجرت نخبگان از کشور داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Review on the Book National System of Political Economy

نویسنده [English]

  • Mohammad Reza Darrehshiri

Assistant Professor of Economics, Faculty of Management and Industrial Engineering, Malek Ashtar University of Technology, Tehran, Iran

چکیده [English]

The book "National System of Political Economy" by Friedrich List has tried to expose the fallacies in the explanation and analysis of the history of the development of industrialized countries. With a research narrative approach, this book has provided lessons for development policies in developing countries by examining historical events and factors that have had an effective role in the development of industrialized countries, and in this process, she has come to the conclusion that the classical economic theories are in conflict with the historical facts and has severely criticized them. This article has tried to examine List's economic ideas and introduce some of the reasons for the marginalization of these ideas by orthodox economists and finally, based on List's thoughts, with a scholarly narrative view, identify and present the most important theoretical fallacies in Iran's industrialization process in the last four decades. These fallacies have had a great impact on the relative inefficiency of economic governance in implementing the privatization program, creating a stable balance in the trade balance, improving productivity, developing the knowledge-based economy and reversing the emigration of elites from the country

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Economy
  • Historical School
  • Mainstream Economics
  • Industrial Development
  • War of theorizing
جوادی ارجمند، محمدجعفر و علی علیزاده (1400)، «تحلیل ”اقتصاد سیاسی مقاومتی“ در چهارچوب نظریۀ ”اقتصاد ملی فردریک لیست“»، مجلۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، دورۀ 51، ش 3، 693-714.
چنگ، هاجون (1392)، نیکوکاران نابکار: افسانۀ تجارت خارجی آزاد و تاریخچۀ پنهان سرمایه‌داری، ترجمۀ میرمحمود نبوی و مهرداد شهابی، تهران: کتاب آمه.
چنگ، هاجون (1399)، انداختن نردبان: استراتژی توسعه در چشم‌اندازی تاریخی، ترجمۀ زهرا کریمی موغاری، جواد براتی، و محمد عبدی سیدکلایی، مشهد: جهاد دانشگاهی.
دره‌شیری، محمدرضا (1400) «الزامات تشکیل بازار مشترک منطقه‌ای»، مجلۀ نوبنیاد، س 4، ش 7.
دره‌شیری، محمدرضا و دیگران (1401)، «تحول در سبک حکم‏رانی اقتصادی دولت پیش‌نیاز موفقیت در خصوصی‌سازی؛ موردمطالعاتی: صنعت بانک‏داری»، مجلۀ علمی ـ پژوهشی بهبود مدیریت، دورۀ 16، ش 1.
دره‌شیری، محمدرضا (1401)، «زنجیره‌های ارزش اولویت‌دار برای حضور در بازار مشترک منطقه‌ای»، مجلۀ نوبنیاد، س 5، ش 8.
دره‌شیری، محمدرضا و سیدوحید دایی نیاکی (1396)، «توسعۀ صنعت ماشین‏سازی راه‏برد اثربخش در گذار از مونتاژ به نوآوری صنعتی»، مجموعه‏مقالات چهارمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع، ش 18 و 19.
فرتوک‌زاده، حمیدرضا و محمدرضا دره‌شیری (1401)، «خردمایۀ حکم‏رانی صنعتی در ایران»، گزارش تحلیلی، تهران: مؤسسۀ آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی، پژوهشکدۀ اندیشۀ دفاعی.
فرتوک‌زاده، حمیدرضا و محمدرضا دره‌شیری (1395)، «حلقه‌های مفقوده در گذار به اقتصاد مقاومتی: موردکاوی صنعت ریلی ایران»، تهران: مجموعه‏مقالات همایش ملی تعالی کسب‏وکار.
لیست، فردریش (1370)، نظام ملی اقتصاد سیاسی، ترجمۀ ناصر معتمدی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
لیست، فردریش (1380)، خطوط کلی نظام آمریکایی اقتصاد سیاسی، ترجمۀ ناصر معتمدی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
یاوری، کاظم، مهدیه رضاقلی‌زاده، و مجید آقایی (1390)، «بررسی تأثیر سیاست‌های ارزی در توسعۀ صادرات غیرنفتی کشور»، فصل‏نامۀ پژوهش‌های اقتصادی، س 11، ش 2.
Cardoso, J. L. (2019), “Friedrich List and National Political Economy: Ideas for Economic Development”, in: The Economic Thought of Friedrich List, Harald Hagemann, Stephen Seiter, and Eugen Wendler (eds.), Routledge.
Chang, H. J. (2002), Kicking Away the Ladder: Development Strategy in Historical Perspective, , London: Anthem Press.
Chang, H. J. (2008), The Myth of Free Trade and the Secret History of Capitalism, Bloomsbury Press, ISBN 978-1-59691-598-5.
Chang, H. J. (2011), “Institutions and Economic Development: Theory, Policy and History”, Journal of Institutional Economics, vol. 7, no. 4.
Hagemann, H., S. Seiter, and E. Wendler (2019), Economic Thought of Friedrich List, Rutledge.
List, F. (1827), Outlines of American Political Economy, In a series of letters addressed by Frederick List Esq ... to Charles J. Ingersoll, Esq ... to which is added the celebrated letters of Mr. Jefferson to Benjamin Austin, and of Mr. Madison to the editors of the Lynchburg Virginian, Philadelphia: Samuel Parker.
List, F. (1841), The National System of Political Economy.
Marz, L. (2018), Global Competition in Microelectronics Industry from a European Perspective: Technology, Markets and Implications for Industrial Policy, Fraunhofer IMW.