نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• سعید بهمنی ¹
• فرانک بهمنی ²

¹ استادیار علوم قرآن و حدیث، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

² استادیار فلسفه و کلام اسلامی، عضو هیئت علمی دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

نظام‏‌های علمی برپایة نظریه‏ها شکل می‏گیرند. مفاهیم در زمرة مهم‏ترین عناصر نظریه‏هایند؛ زیرا تبیین و صورت‏‌بندی نظریه بر شماری از مفاهیم اساسی استوار است. نظریه‌‏ها میراث‏های علمی بزرگ و حاصل کوشش انسانی‌‏اند. ازاین‌رو، نیازمند بررسی و نقد هستند تا اصلاح و ترمیم شوند. پژوهش حاضر به خوانش انتقادی چهار عنصر مفهومی «سنت‌الله»، «تغییر»، «دین»، و «فطرت» در نظریة سنت‏های تاریخی در قرآن شهید صدر می‌‏پردازد که در زمرة مهم‏ترین عناصر مفهومی در نظریة اویند. روش مقاله توصیفی ـ تحلیلی است. پژوهش از نظر نوع و هدفْ بنیادی است. داده‏‌هاى تحقیق از طریق بررسى اسنادى جمع‌آوری و تحلیل شده‌‏اند. قرآن کریم و کتاب مدرسۀ القرآنیۀ شهید صدر به‌عنوان جامعة تحقیق و سایر منابع ناظر به اهداف پژوهش، به‌عنوان منابع تبیینی و تکمیلی پژوهش استفاده شده‌اند. نتیجۀ تحقیق حاکی از آن است که مفهوم‏شناسی شهید صدر منسجم نیست و مفاهیم تبیینی بسنده نیافته‏اند. تبیین مفهوم «سنت‌الله» و مفهوم «تغییر» نیازمند ترمیم و تکمیل است و تبیین مفهوم «دین» نیز، با همة اهمیت و گستردگی، صورت‏بندی، تنظیم، و تنسیقی شایسته ندارد. این امر تدوین‏گران مطالب او را نیز دچار مشکل کرده است، چنان‏که نظریه‌‏پرداز دیدگاه‏‌های دیگران دربارۀ مفهوم «فطرت» را که موردتأیید برخی از روایات نیز است، مطرح‏ نکرده است و علت کنارگذاشتن آن‏ها را بیان نمی‏کند.
 

کلیدواژه‌ها

• شهید صدر
• خوانش انتقادی
• سنت‏های تاریخی قرآن
• سنت‏الله
• تغییر
• دین
• فطرت

موضوعات

• الهیات و ادیان

عنوان مقاله [English]

A Critical Reading of Four Concepts in Explaining the Theory of Historical Traditions in the Qur'an of Martyr Sadr: A Case Study of the Basic Concepts of Allah’s Precedent, Change, Religion, and Nature

نویسندگان [English]

• Saeed Bahmani ¹
• Faranak Bahmani ²

¹ Assistant Professor of Qur'an and Hadith Sciences, Academic Member of the Research Institute of Islamic Sciences and Culture, Qom, Iran

² Assistant Professor of Islamic Philosophy and Theology, Faculty Member of Yasouj University, Yasouj, Iran

چکیده [English]

Scientific systems are based on theories. Theories are significant scientific legacies and the result of human effort. Therefore, they require to be reviewed for further improvement. Concepts are among the most important elements of theories, as the explanation and formulation of a theory are based on some fundamental concepts. This study critically examines four conceptual elements: “Sunna-tu-Allah” (Allah’s Precedent), “Change,” “Religion,” and “Fitrah” (nature) in Martyr Sadr’s theory of historical traditions in the Qur’an, which are among the most important conceptual elements in his theory. The method of the paper is descriptive-analytical. The study is fundamental in terms of type and purpose. The data was collected and analyzed through document review. The Holy Qur’an and Martyr Sadr’s book “al-Madrasat al-Quraniyyah” were used as the research community, and other sources related to the research objectives were used as explanatory and supplementary sources. The results of this study indicate that Martyr Sadr’s conceptualization is not coherent and lacks a systematic framework, while the explanation of the concepts of “Sunnatullah” and “Change” requires refinement and completion. The explanation of the concept of “Religion,” despite its importance and breadth, does not possess appropriate formulation and organization. This fact has also caused problems for those compiling his works. Additionally, the theorist has not addressed others’ views on the concept of “Fitrah,” which is also endorsed by some narrations.

کلیدواژه‌ها [English]

• Martyr Sadr
• Critical Reading
• Historical Traditions of the Qur'an
• Allah’s Precedent
• Change
• Religion
• Nature