پژوهشی فقه و حقوق
تأثیر رویۀ قضایی دادگاه‌های اختصاصی بر صورت‌بندی مفاهیم حقوق کیفری بین‌الملل:مطالعۀ انتقادی کتاب حقوق بین‌المللی کیفری در رویۀ قضایی

حسین آقایی جنت‌مکان

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 1-18

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5014

چکیده
  هدف نگارنده در این نوشتار بررسی چگونگی شکل‌گیری و صورت‌بندی مفاهیم ماهوی و شکلی حقوق کیفری بین‌المللی در بستر رویۀ قضایی دادگاه‌های کیفری بین‌المللی است. حقوق کیفری بین‌المللی رشتۀ نوپایی است که از حقوق بین‌الملل و حقوق کیفری ریشه گرفته است و تا زمان محاکمات نورنبرگ چندان شکل نگرفته بود. نخستین‌بار رأی دادگاه نورنبرگ در 1946 م ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
نقدی بر قانون مجازات در ماهیت دفاع مشروع و رابطۀ آن با تهدید اخاذ به انتشار اسناد ناموسی در فضای مجازی

سید حسین آل طاها؛ عارف بشیری

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 19-39

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5035

چکیده
  امروزه پیشرفت وسایل الکترونیکی موجب شده که دامنۀ تجاوز افراد به حریم خصوصی مردم محدود به حضور فیزیکی نباشد و این مسئله سبب شده تا اشخاصی با به‌کارگیری ابزارهای پیشرفته به عِرض و مال دیگران هجوم آورند و با تحت‌الشعاع قراردادن امنیت اجتماعی جامعه به اغراضی که خداوند دفاع از آن‌ها را واجب کرده است، دست یابند. یکی از این جرائم تهدید ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
نقدی بر قوانین حاکم بر وصول مطالبات معوق بانکی

علی اصغر اسماعیلی‌فر؛ غلامحسین مسعود؛ محمدکاظم عمادزاده

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 41-58

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5016

چکیده
  معوق‌ماندن مطالبات بانک‌ها و ممکن‌نبودن وصول یا تأخیر در وصول آن‌ها را می‌توان به‌نوعی پاشنۀ آشیل بانک‌داری دانست. دامنه‌دارشدن و طولانی‌شدن این وضعیت می‌تواند سبب به‌خطرافتادن قدرت پرداخت بانک‌ها و درنهایت، ورشکستگی آن‌ها شود و ورشکستگی بانک بحران فراگیری را در امور مالی و اقتصادی کشور پدید می‌آورد. فساد نظام‌مند، هزینه‌های ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
بررسی تطبیقی مسئولیت مدنی دولت و مراجع رسیدگی‌کننده به آن در حقوق ایران و انگلستان

افشار اکبری؛ ولی رستمی؛ فرامرز عطریان

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 59-79

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5017

چکیده
  مراجع و دیوان‌های رسیدگی‌کننده به شکایات و دعاوی ناشی از اختلافات گوناگون در جامعه جزئی از نظام حقوقی جامعه را تشکیل می‌دهند. این مراجع معمولاً با سازوکار و تدابیر قانونی تأسیس شده‌اند و مسئولیت رسیدگی به دعاوی و اختلافات و صدور رأی درقبال آن‌ها را برعهده دارند. برخی از این مراجع صلاحیت رسیدگی به دعاوی و اختلافات خاصی را دارند ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
نقد و بررسی کتاب حقوق مسئولیت مدنی و جبران‌ها

محمدمهدی الشریف؛ سیدمحسن قائم‌فرد

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 81-103

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5018

چکیده
  تدوین کتاب آموزشی کاری سهل و ممتنع است. در این کتاب‌ها، افزون‌بر اموری هم‌چون دقت و استحکام مبانی و پرهیز از تناقض و نظایر آن‌ها، باید به اقتضائات متن آموزشی نیز پاسخ گفت. روانی متن، نظم منطقی مباحث، پرهیز از آشفته‌گویی و زیاده‌گویی و اختصار بیش از حد، رعایت سطح مخاطب، استفاده از مثال‌های فراوان و روشن‌گر، واردنشدن به مباحث غیرضروری ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
رشتۀ حقوق بشر در ایران ازمنظر نسبت آن با اندیشه‌های اسلامی (بررسی مقطع زمانی 1382 - 1395 ش)

باقر انصاری

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 105-125

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5019

چکیده
  رشتۀ کارشناسی ارشد حقوق بشر در ایران در چهاردهم اسفند 1379 تصویب شد و از سال 1382 ش در این رشته در چهار دانشگاه کشور دانشجو پذیرش شد. یکی از پرسش‌هایی که پس از گذشت چند سال از اجرای این رشته در کشور مطرح می‌شود آن‌که نسبت این رشته با اندیشه‌های اسلامی چگونه بوده است؛ آیا وضعیت واحدهای درسی، دانشجویان، تحقیقات، مدرسان، و منابع حاکی از ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
نقدی بر کتاب بایسته‌های حقوق اساسی

حسین جوان آراسته

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 127-142

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5020

چکیده
  «بایسته های حقوق اساسی» اثر سید ابوالفضل قاضی شریعت پناهی، تلخیصی از کتاب «حقوق اساسی و نهادهای سیاسی» است که مهمترین مباحث مرتبط با کلیات حقوق اساسی را متناسب با مقطع کارشناسی رشته های حقوق و علوم سیاسی، ارائه کرده است. مرتبت علمی نویسنده از یک سو و منزلت والای کتاب و مقبولیت عامه آن در میان حقوقدانان و جامعه دانشگاهی، ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
- بررسی و نقد قانون مسئولیت مدنی در حقوق موضوعه کنونی ایران

علی عباس حیاتی

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 143-165

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.27995.1799

چکیده
  قانون مسئولیت مدنی که مواد آن عمدتاً از قانون تعهدات سویس اقتباس شده، در سال 1339 تصویب شد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به دلیل تغییر رویکرد و نگرشها به قواعد راجع به ضمانات قهری در لازم‌الاجراء بودن بعضی از مواد قانون مسئولیت مدنی تردید حاصل شد. این تردید ایجاب نمود به نقد و بررسی جایگاه کنونی قانون اخیر‌الذکر پرداخته شود تا معلوم ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
نقد سیاست‌ها و قوانین ارتقای سهم داخل (Local Content) در قراردادهای بین‌المللی کشور و ارائۀ راه‌کارهای منتخب؛ با تأکید بر بخش نفت و گاز

حسین حیرانی؛ مهدی حمیدی؛ مهدی صحاف‌زاده؛ مهدیه نصرینی

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 167-192

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5022

چکیده
  کشور ایران، مانند اکثر کشورهای دارای ذخایر نفت و گاز، با وضع سیاست‌ها و قوانین مختلف به‌دنبال حداکثرسازی سهم داخل در قراردادهای بین‌المللی نفتی است؛ اما این سیاست‌ها همواره با چالش‌هایی در تدوین و پیاده‌سازی مواجه بوده‌اند که نتیجۀ آن ‌تحقق‌نیافتن کامل هدف ارتقای سهم داخل در قراردادهای بین‌المللی است. در این نوشتار، به نقد ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
مطالعۀ انتقادی مقررات مربوط به تعارض قوانین در احوال شخصیه ازمنظر فقه و حقوق

مصطفی دانش‌پژوه

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 193-215

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5023

چکیده
  پاره‌ای از اصول قانون اساسی و مواد قانونی مربوط به تعارض قوانین درمورد تعیین قانون حاکم بر احوال شخصیه در روابط بین‌المللی، بین‌الادیانی، و بین‌المذاهبی، که عمدتاً در اصول دوازدهم و سیزدهم قانون اساسی و مواد 5 تا 10 جلد اول و مواد 956 تا 975 جلد دوم قانون مدنی و ماده‌واحدۀ مصوب مرداد 1312 ش، موسوم به «اجازۀ رعایت احوال شخصیۀ ایرانیان ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
اضطراب در مبانی، اختلاف در استنباط (درنگی بر نظرات دکتر کاتوزیان در جلد دوم کتاب درس هایی از عقود معین)

سیدمحمد رضوی؛ سید علی رضوی؛ رسول رفیعی

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 217-231

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5024

چکیده
  مبانی در مباحث نظری پایه‌های ساختمان استدلال را تشکیل می‌دهند؛ ازاین‌رو، اتخاذ مبنا در هر مسئله بنای متفاوتی را پایه‌گذاری می‌کند. نمود این امر در مباحث ماهوی حقوق مدنی، که عمدتاً برگرفته از فقه اسلامی است، تبلور فراوانی دارد. یکی از اشکالات عمده‌ای که در نوشته‌های سابق وجود داشت و حقوق‌دانان معاصر درپی رفع آن بوده‌اند جدانکردن ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
انسانی‌شدن حقوق بین‌الملل و حمایت از اتباع: نقدی بر موضع تقنینی و رویۀ جمهوری اسلامی ایران

احسان شهسواری؛ مهدی حاتمی

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 233-253

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5025

چکیده
  حمایت کنسولی سازوکار حمایت از حقوق اتباع محروم از آزادی در کشورهای خارجی است. خوانش حاکمیت‌محور از این نهاد تعهدی فراگیر برای حمایت از اتباع ایجاد نمی‌کند و این امر را به موضوعی صلاحدیدی برای دولت بدل می‌کند. تحول بنیادین حقوق بین‌الملل به‌سوی ملاحظات اولیۀ انسانی و اولویت‌یافتن حمایت از حقوق بشر ضرورت خوانشی پویا را از این نهاد ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
نقد کتاب پزشکی قانونی برای دانشجویان رشته حقوق

ناصر قاسمی

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 255-274

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5029

چکیده
  پزشکی دانشی است که بشر از دیرباز ضرورت وجود آن را در زندگی خویش پذیرفته و احساس کرده است و استفاده‌های فراوانی از آن برده است. از جمله این کاربردها تلاقی پزشکی با موضوع بسیار مهم قضاوت و مسائل متنوع حقوقی و به عبارتی، پزشکی قانونی است که ریشه در اعصار کهن و تمدن‌های قدیمی مانند سومر، بابل، به ویژه دوران حمورابی و میان ملت‌ها خصوصاً ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
نظریۀ اصل مثبت: مطالعۀ قلمرو اثباتی اصول عملیه

محمود کاظمی

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 275-298

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5030

چکیده
  مجرای اصول عملیه استنباط احکام شرعی در مواردی است که دلیل شرعی وجود ندارد. مؤدای اصولْ غالباً حکم شرعی است و با اثبات حکمْ لوازم آن نیز ثابت می‌گردد، اما گاهی اصل در موضوع حکم شرعی جاری می‌شود (اصل موضوعی). در این فرض با جریان اصل وجود واقعی موضوع ثابت نمی‌گردد؛ زیرا وجود و عدم موضوع یک امر تکوینی است و قابل جعل از ناحیۀ شارع نیست و ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
نقد کتاب حقوق بین‌الملل فضا شرح گسترۀ حقوق تا افلاک

سید هادی محمودی

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 299-316

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5031

چکیده
  حقوق بین‌الملل فضایی یکی از جدیدترین و بدیع‌ترین شاخه‌های حقوق بین‌الملل است که در مقایسه با دیگر رشته‌های حقوقی قدمت کم‌تری دارد و درعین‌حال، بیش از هر رشتۀ دیگر حقوقی با علم و فناوری در تعامل است. باوجودآن‌که هم‌زمان با فعالیت‌های فضایی از دهۀ 1950 م مقررات حقوقی آن نیز بسط و توسعه یافته است و دراین‌خصوص، کتاب‌ها و مقاله‌های ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
تحلیلی سیاست‌گذارانه بر پروندۀ حقوقی مصدومان شیمیایی؛ با رویکرد چرخۀ سیاست‌گذاری

سید فضل الله موسوی؛ ناصر باقری مقدم؛ غزاله طاهری عطار؛ سیدمهدی چهل‌‌تنی؛ میثم داوری

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 317-342

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5032

چکیده
  تأمین حقوق شهروندان و پی‌گیری مشکلات آن‌ها از وظایف ذاتی دولت‌هاست. امروزه هیچ کشوری نمی‌تواند از بسترسازی و حمایت‌های ضروری برای پی‌گیری حقوق ازدست‌رفتۀ شهروندان خود طفره رود. این موضوع زمانی مهم‌تر می‌شود که حقوق شهروندان و اتباع یک کشور را دیگر کشورها و در حوزۀ بین‌المللی نقض کرده باشند. موضوع زمانی بااهمیت‌تر جلوه می‌کند ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
نقد نحوۀ جرم‌انگاری ثبت‌نکردن نکاح

سید علیرضا میرکمالی

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 343-362

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5033

چکیده
  قانون‌گذار ایران برای حفظ کیان خانواده، تحکیم بیش‌تر آن، و جلوگیری از انحلال نامناسب آن با تصویب قانون حمایت خانواده در سال 1391 ش تغییراتی را در قوانین موجود ایجاد کرد؛ ازجمله برای حمایت خانواده ثبت ازدواج (دائم و موقت) را الزامی کرد. در این زمینه، انتقادهایی به‌ویژه دربارۀ ازدواج موقت وارد است ‌که نوعاً این ازدواج با هدف استمتاع، ...  بیشتر

پژوهشی فقه و حقوق
نقدی بر محکومیت امدادگران به مسئولیت مدنی (حکومت قاعدۀ احسان بر اتلاف)

سیدحسن وحدتی شبیری؛ حسین عبدالحمید

دوره 19، شماره 12 ، اسفند 1398، صفحه 363-386

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.5034

چکیده
  نجات جان مصدومان در حوادث مصداق بارز احسان است، اما اتلاف در ایراد زیان مقتضی ضمان است؛ بنابراین، برخی مصادیق این دو قاعده در مسئولیت امدادگران به‌ظاهر متعارض یا متزاحم‌اند. در رفع این تهافت ممکن است چنین به‌نظر برسد که رابطۀ عموم و خصوص من‌وجه دو قاعده تساقط هردو در وجه مشترک و رجوع به ادلۀ عام و مطلق لزوم جبران و ضمان می‌گردد. ...  بیشتر