نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

* استادیار پژوهشکدة زبان‌شناسی، پژوهشگاه

چکیده

چکیده
علوم انسانی را می‏‏توان یکی از شیوه‏‏های گوناگون پردازش و ثبت تجاربِ انسانی دانست. ماهیت چند‏‏بعدی انسان موجب می‏‏شود که هیچ حوزه‏‏ای از علوم انسانی نتواند به‏تنهایی از وجود او رمزگشایی کند. در این پژوهش، بعد از اشاره به ماهیت زبان و زبان‏‏شناسی و علوم انسانی و ارائۀ تاریخچۀ مختصری از شکل‏‏گیری رشتۀ زبان‏‏شناسی با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و مقایسۀ آرای متفاوت متخصصان ایرانی و غیر ایرانی، رابطۀ زبان‏‏شناسی با جامعه‏‏شناسی، مردم‏‏شناسی، روان‏‏شناسی، تاریخ، فلسفه، سیاست، حقوق، و غیره و جایگاه آن در برنامۀ درسی این رشته‏‏ها در دانشگاه‏‏های ایران بررسی می‏‏شود. نتایج حکایت از بعد میان‏‏رشته‏‏ای زبان‏‏شناسی و پیوند عمیق و دیرینۀ آن با حیطه‏‏های مورد بررسی دارد؛ پیوندی دوسویه که در مواردی به شکل‏‏گیری شاخه‏‏های میان‏‏رشته‏‏ای گوناگون در زبان‏‏شناسی منجر شده است. با وجود این، جای این حیطه‏‏های میان‏‏رشته‏‏ای در برنامۀ درسی مصوبِ بیشتر رشته‏‏های مورد بررسی خالی است؛ هر‏چند در برخی از دانشگاه‏‏ها تلاش‏‏هایی برای ارائۀ چنین دروسی برای یک گروه آموزشی خاص صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Linguistics in Humanities Syllabi

نویسنده [English]

  • Atoosa Rostambeik Tafreshi

چکیده [English]

Humanities can be described as the study of different ways in which people all around the world, in different periods of time, process and document the human experience. The nature of human beings as multidimensional creatures urges the necessity of multidisciplinary concerns in humanities in which linguistics is included. In this article, after discussing the nature of language, linguistics, and humanities a short history of development of this field as a scientific study is presented. Using a descriptive-analytic method, the role of linguistics as a scientific study of language is discussed in relation to other fields of humanities including sociology, anthropology, psychology, history, philosophy, politics and law. This study shows that there is a deep and undeniable relation between linguistics and other fields in humanities which itself sometimes results in developing different interdisciplinary branches in linguistics. Nevertheless, most of the fields studied in this article lack linguistics in their syllabi

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Linguistics
  • Humanities
  • Syllabus
  • Interdisciplinary studies
منابع
آلستون، ویلیام پی (1381). فلسفۀ زبان، ترجمۀ احمد ایران‌منش و احمدرضا جلیلی، تهران: سهروردی.
ادیب‏‏زاده، مجید (1387). زبان، گفتمان و سیاست خارجی: دیالکتیک بازنمایی از غرب در جهان نمادین ایرانی، تهران: اختران.
استاجی، اعظم (1385). «معرفی آواشناسی قانونی و برخی کاربردهای آن»، مجلۀ زبان و زبان‏‏شناسی، ش 2.
باستانی، حسن (1389). «آموزش و پرورش میان‏‏رشته‏‏ای در جغرافیای تاریخی»، مطالعات تاریخ فرهنگی، ش 4.
باقری، اشرف‏‏السادات (1387). «ماهیت علوم انسانی و روش‏‏شناسی آن»، کنگرۀ علوم انسانی، به صورت برخط:  http://www.ensani.ir/fa/content/86307/default.aspx
بیرد، آدریان (1385). زبان سیاست، تهران: مرندیز و نی‏‏نگار.
چامسکی، نوم (1378). زبان و مسائل دانش، ترجمۀ علی درزی، تهران: آگه.
دالمایر، فرد (1389). زبان و سیاست، ترجمۀ عباس منوچهری، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
دبیر‌مقدم، محمد (1386). «تکوین زبان‏‏شناسی نظری در جهان و بازنمود آن در ایران»، بخارا، ش 63.
دلاور، علی (1374). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران: رشد.
دورتیه، ژان فرانسوا (1382). علوم انسانی گسترۀ شناخت‏‏ها، ترجمۀ مرتضی کتبی و جلال‏‏الدین رفیع‏‏فر و ناصر فکوهی، تهران: نی.
سهلانی، محمدجواد (1381). «زبان‏‏شناسی و مطالعات میان‏‏رشته‏‏ای»، پژوهش زبان‏‏های خارجی، ش 13.
شای، راجر (1383). «زبان‏‏شناسی قانونی»، ترجمۀ اعظم استاجی، مجلۀ حقوق دادگستری، ش 48 و 49.
عاصی، مصطفی (1384). «زبان‏‏شناسی رایانه‏‏ای در پژوهشگاه»، پژوهشگران، ش 3.
لوتمان، یوری و دیگران (1390). نشانه‌شناسی فرهنگی، تهران: علم.
محمدی اصل، عباس (1389). جنسیت و زبان‏‏شناسی اجتماعی، تهران: گل‏‏آذین.
موسوی، سید فضل‏‏الله و سید مهدی موسوی و احمد رمضانی (1390). «نقش زبان‏‏شناسی قضایی در تحقق عدالت قضایی»، نامۀ مفید، ش 88.
نادری، عزت‌الله و مریم سیف نراقی (1374). روش‏‏های تحقیق و چگونگی ارزش‌یابی آن در علوم انسانی، تهران: بدر.
نیلی‏‏پور، رضا (1354). «هدف‌ها و گرایش‏‏های زبان‏‏شناسی نوین»، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، ش 12.
یارمحمدی، لطف‌الله و علی‌محمد حق‏‏شناس و رضا نیلی‌پور (1382 الف). «نگاهی به جایگاه علم زبان‌شناسی در ایران، زبان و ادبیات»، نامۀ فرهنگستان علوم، ش 20.
یار‏‏محمدی، لطف‏‏الله و علی‌محمد حق‏‏شناس و رضا نیلی‏‏پور (1382 ب). «نگاهی به جایگاه علم زبان‏‏شناسی در ایران»، نامۀ فرهنگستان علوم، ش 22.
یار‏‏محمدی، لطف‏‏الله و علی‌محمد حق‏‏شناس و رضا نیلی‏‏پور (1378). «بررسی وضعیت علم زبان‏‏شناسی در ایران»، نشریۀ علوم انسانی، نامۀ فرهنگ، ش 34.
 
Anderson, A. (2006). “Psycholinguistics: Overviewˮ, Keith Brown (ed.) encyclopedia of language and linguistics, Elsevier, Vol. 10.
Black, Max (1949). Language and philosophy; studies in method, Ithaca, NY, US: Cornell University Press.
Boas .F (ed.) (1911). Handbook of American Indian languages, Washington, D. C.: Bureau of American Ethnology. [Three additional volumes published 1922, 1933-1937, and 1941].
Bot, K. (ed.) (2006). “Applied Linguistics in Europe, Encyclopaedia of Language and Linguistics, Vol. 1.
Brown, K. (2010). Concise encyclopedia of philosophy of language and linguistics, A. Barber, and R. J. Stainton (eds.), Elsevier.