نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

• مازیار مهیمنی

استادیار زبان و ادبیات‌فرانسۀ دانشگاه بوعلی‌‌سینا

چکیده

هدف از این بررسی تطبیقی نه‌چندان مرور شباهت‌‌های دو کتاب بر اساس دیدگاه توصیفی‌‌ و پیشاتحلیلیِ معمول، بل بیش‌تر درآمدی است بر نوعی رویکرد آسیب‌‌شناسانه به ترجمه‌‌هایی که در ربع ‌‌قرن اخیر از آثار پسامدرن در کشور ما انجام گرفته‌‌اند. منشأ پژوهش نه بی‌‌خبری از نظریه‌‌های مدرن دریافت (réception) است، نه بی‌‌توجهی به نقش معمارگونۀ خواننده در ساخت متن. نه غفلت از دیدگاه والتر بنیامین در خصوص سترون بودن ارجاع به مخاطب در بررسی جایگاه و ارزش یک اثر یا مجموعه‌‌ای از آثار، نه نیز بیگانگی با نظریه‌‌های ادبی ـ فلسفی مربوط به سکوت و مخاطب‌‌گریزی نوشتار که اندیشۀ اروپایی، از افلاطون تا موریس بلانشو، هر بار به طریقی در تبیین آن‌‌ها کوشیده است و ماحصل نهایی‌‌شان چیزی نتواند بود جز دیدگاهی پیشاپیش ضد‌‌ بارتی، ناظر بر مرگ خواننده‌‌ای که بارت تولد او را در گرو مرگ مؤلف می‌‌دانست. جستار حاضر، در عین باور به همۀ نگره‌‌های بالا، خود را به این اصل پای‌‌بند می‌‌شمارد که برترین اندیشه‌‌ها، در شرایط مشخص، ممکن است ناکافی یا حتی یک‌سره ناکارآمد جلوه کنند و باید با توجه به نیازهای روز مورد بازنگری قرار گیرند و یا موقتاً معلق گردند. نظریه‌‌های آلمانی مربوط به ترجمه با نمایندگانی چون گوته، شلایرماخر، پان‌‌ویتز و بنیامین نیز از این امر مستثنی نیستند: طنین‌‌انداز ـ کردن ـ عنصر ـ بیگانه ـ در ـ زبان ـ خویش، به‌‌منزلة فصل مشترک این نظریه‌‌ها و به‌‌مثابۀ اصلی که پیشاپیش از نگره‌‌های فرانسویِ قائل به سکوت ادبیات خبر می‌‌دهد، همواره نیازمند تفسیرهای مناسب و متناسب با زمان ـ مکانِ ترجمه است. نقد حاضر در آرزوی دست‌‌یابی به چنین تفسیرهایی است. در عین حال، این نقد با توجه به موضوع، کمیت، و روش خود هیچ داعیه‌‌ای نمی‌‌تواند داشته باشد مگر اشاره به ضرورت برخی بررسی‌‌های تاریخی، آماری، و مخاطب‌‌شناختی در رابطه با استقبال ایرانیان از آثار پسامدرن و ارائۀ فرضیه‌‌هایی که صحت و سقم‌‌شان باید از طریق همین بررسی‌‌ها اثبات شود. باری نقدِ استوار بر فرضیه‌‌های هنوز اثبات‌نشده همواره محکوم است به نوعی تعلیق، نوعی نوسان میان حال و آینده. و البته محکوم به تردید و بی‌‌اطمینانیِ ابدی نسبت به ارزش و فایدۀ خویش. آن نوسان و این تردید، اما، شاید دست‌‌کم دو معنا از معانی متعدد «بحران» باشند: بحرانی که در ذات نقد ثبت است و نه‌فقط از بلندپروازی او برای «ترسیم مرزهای سرزمین حقیقت»، بل نیز از بدگمانی‌‌ای می‌‌زاید که خود او را هدف می‌‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

• کلیدواژه‌‌ها: ترجمه
• نقد
• بارت
• پسامدرنیسم
• درآمد
• دریافت
• آسیب‌‌شناسی

موضوعات

• زبان‌های خارجی

عنوان مقاله [English]

Postmodernism and Barthes Two Introductions, one file

نویسنده [English]

• Maziar Mohaymeni

چکیده [English]

Rather than a review of similarities between two books according to the usual descriptive and pre-analytical method, the purpose of this comparative study is an introduction to a pathological approach to the translations which have been done of postmodern works in Iran during recent quarter century. The research is not based on an ignorance of modern reception theories, nor on the oblivion of architect like role of reader in the construction of the text; it does not ignore the Walter Benjamin’s idea about the sterility of the reference to reader in the study of place and value of the literary work, nor literary-philosophical theories concerning silence of the writing, which have been accentuated by European thought, from Plato to Maurice Blanchot, and which lead to an anti-Barthes viewpoint, resulting in the death of the reader whose birth depends, said Barthes, on author’s death. Confirming all mentioned approaches, the present study binds itself to the principle that, in given conditions, the best ideas can appear insufficient and even inefficient, and must be reviewed according to daily needs or at least being temporarily suspended. So are the German translational theories, with important thinkers like Goethe, Schleiermacher, Pannwitz and Benjamin: representing the element of the strange language in one’s language, as a common ground for these theories and a principle which announces French theories concerning silence of literature, always requires correct interpretations according to the translation conditions. The present critical text desires achievement of these interpretations. Whereas, in view of its topic, quantity and method, it cannot claim anything but a hint to necessity of some historical and statistical studies about the reception of postmodern works in Iran and presenting hypothesis which should be confirmed by the same studies.A meditationbased on unproved hypothesis is always sentenced to a kind of suspension, oscillation, between present and future; to an eternal uncertainty of its value and utility. But that oscillation and this uncertainty seem to be two meanings of numerous meanings of crisis: a crisis which is inscribed in the nature of criticism and results not only from its ambition for designing truth land borders, but also from a suspicion which targets itself.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: translation
• criticism
• Barthes
• Postmodernism
• introduction
• Pathology