نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکدۀ زبان‌های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

ترجمة لفظ‌به‌لفظ آثار ادبی به‌ویژه آثار آن دسته از ادیبانی که افکار فلسفی و دینی را در نوشته‌های خود بیان می‌کنند، همواره دشواری‌ها و چالش‌هایی را پیش‌ رو داشته ‌است. از جملة این چالش‌ها می‌توان به مواردی اشاره کرد که در سطح جمله‌ها و ساختار آن‌ها‌ و هم‌چنین در سطح معادل‌یابی در فرایند ترجمة لفظ‌به‌لفظ این متون روی می‌دهد. کتاب البدائع والطّرائف نوشتة ادیبِ فیلسوف جبران خلیل ‌جبران است که در آن به ابعاد مختلفی از زندگی، ایده‌ها، و رویدادهای اجتماعی توجه دارد و با آرای فلسفی خود به بیان نگرش‌ها پرداخته است. جستار حاضر کوشیده است با روش توصیفی ـ تحلیلی ترجمة این کتاب از سیمین پناهی‌فرد را با عنوان اندیشه‌های نو و شگفت در سطح تعادل واژگانی و جمله‌ای ازمنظر شکل و محتوا بررسی کند و راه‌کارهایی را به‌منظور بهبود سطح کیفی ترجمة آثار ادبی به‌طور کلی و ترجمة این اثر به‌طور خاص ارائه دهد. برآیند پژوهش نشان می‌دهد مترجم در بیش‌تر موارد درصدد ارائة ترجمة لفظ‌به‌لفظ و وفادار به ساختار متن مبدأ بوده است و این امر باعث شده ساختار بسیاری از جملات عربی به زبان فارسی منتقل شود که درنتیجة ناهم‌گونی ساختار این جملات و ترکیب‌های نامناسب آن باعث ایجاد ابهام در متن شده است. ترجمة مذکور گاهی در سطح واژگان و اصطلاحات تخصصی نیز ازلحاظ معادل‌یابی با چالش‎هایی مواجه بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critical Review of the “Al-Badae'a Valtareef”with the Principle of Balance Index in the Literal Translation

نویسندگان [English]

  • Mahin Hajizadeh 1
  • Siyamak Asgharpour 2

1 Associate Professor in Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran

2 PhD Student of Arabic Language and Literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Literal or word by word translation of literary works especially translation of those literary men that state philosophic, religious thoughts in their works, has always created some difficulties and challenges. Some of these challenges that we can point out are some elements that are in the surface structure, finding synonyms, and all kinds of literal translation from those texts. Jibran Khalil Jibran’s "Albadae'e wa altaraef" focuses on various types of life, views, and social events and with his philosophical opinions, he speaks about his ideas. The researcher, using a qualitative method, tries to analyze Simin Panahi Fard’s translation of this book entitled "New and Wonder Thought" at the level of lexical and sentence equivalency, from the form and meaning points of view. The researcher has tried to give some solutions in order to generally improve the qualitative level of the translation and specially translation of this work. The result of the research shows that the translator has tried to have a loyal literal translation or word by words toward the structure of the origin text, which has caused the structure of many Arabic sentences to move to Persian language; as a  result, heterogeneity in the structure of these sentences and improper constructions make ambiguities in the text. Sometimes this translated book has faced some challenges to find suitable equivalents for the technical vocabulary and expressions. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criticism of Translation
  • Literal Translation
  • Principle of Balance
  • Literary Texts
  • Jibran khalil Jibran
  • New and Wonder Thoughts
قرآن کریم.
اوستینوف، میشل (1394)، ترجمه، ترجمة فاطمه میرزاابراهیم تهرانی، تهران: قطره.
پناهی‌، ثریا (1381)، «فرایند باهم‌آیی و ترکیبات باهم‌آیند در زبان فارسی»، نامة فرهنگستان، س 5، ش 3.
جبران، خلیل ‌جبران (۱۳۸۵)، اندیشه‌های نو و شگفت، ترجمة سیمین پناهی‌فرد، تهران: نیک‌فرجام.
جبران، خلیل‌جبران (بی‌تا)، البدائع والطّرائف، بیروت: المکتبة الثقافیّة.
حاجی‌زاده، مهین (۱۳۹۵)، «بررسی و نقد ترجمة کتاب معنی‌شناسی»، پژوهش‌نامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، س ۱۶، ش ۶.
حدادی، محمود (1372)، مبانی ترجمه، تهران: جمال الحق.
حسینی، صالح (1375)، نظری به ترجمه، تهران: نیلوفر.
حقانی، نادر (1386)، نظرها و نظریه‌های ترجمه، تهران: امیرکبیر.
خاوری، سیدخسرو (۱۳۸3)، «از واژه به مفهوم: اقتباس یا ترجمة ادبی»، پژوهش زبان‌های خارجی، ش ۱۸.
خرمشاهی، بهاءالدین (۱۳۹0)، ترجمه‌کاوی، تهران: ناهید.
خزاعی‌فرید، علی (1394)، «تعادل زیبایی‌شناختی در ترجمة متون ادبی»، فصل‌نامة مترجم، س ۲۴، ش ۵۷.
زرکوب، منصوره و عاطفه صدیقی (۱۳۹۲)، «تعدیل و تغییر در ترجمه، چالش‌ها و راه‌کارها با تکیه بر ترجمة کتاب الترجمة و أدواتها»، فصل‌نامة علمی ـ پژوهشی پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، س 3، ش ۸.
شریعتی، محمد (۱۳۷۸)، «نکته‌ای درمورد ترجمة متون ادبی»، نشریة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی شهید باهنر کرمان، دورة جدید، ش ۶ و ۷.
شمس‌آبادی حسین و فرشته افضلی (۱۳۹۲)، «شیوه‌های برابریابی واژگانی، ساختاری و بافتاری در ترجمة داستان از عربی به فارسی (برپایة نمونه‌هایی از داستان‌های نجیب محفوظ)»، فصل‌نامة پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، س 3، ش 6.
طهماسبی، عدنان، سعدالله همایونی، و شیما صابری (۱۳۹۲)، «لایه‌های زبانی و بافت بیرونی در تعادل ترجمه‌ای»، فصل‌نامة پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، س 3، ش 7.
فقهی، عبدالحسین و حسن سلیمانی (1394)، «نگاهی به چالش‌های هم‌زمان فارسی ـ عربی و برعکس»، ادب عربی، س 7، ش 20.
قلی‌زاده، حیدر (1383)، «نقش ساختار دستوری در ترجمة قرآن کریم»، فصل‌نامة پژوهش‌های ادبی، ش 3.
گیتی، شهریار، حسن نریمانی، و حسین محسنی (۱۳۹۲)، «نقدی بر ترجمة العبرات منفلوطی برمبنای ضرورت تسلط بر زبان مبدأ و مقصد»، فصل‌نامة پژوهش‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، س 3، ش ۷.
لطفی‌پور ساعدی، کاظم (۱۳۸۵)، اصول و روش ترجمه، تهران: دانشگاه پیام‌نور.
نیومارک، پیتر (1386)، دورة آموزش فنون ترجمه، ترجمة منصور فهیم و سعید سبزیان، تهران: ره‌نما.