نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استاد دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

عبدالملک مرتاض، دانشمند الجزایری، از اندک دانشمندانی است که می‌‌کوشد گفتمان نقد ادب عربی امروزه را سامان دهد و ساختمان آن را برپایة میراث ارزش‌مند نقد کهن عرب بسازد. از‌آن‌جا‌که بدون روایت‌‌کاوی نمی‌‌توان بخش بزرگی از نثر امروز عرب را فهمید، بنابراین دست‌‌یابی به کتابی آموزشی و روش‌مند در این زمینه مهم می‌‌نماید. چاپ کتاب فی نظریة الروایة: بحث فی تقنیات السرد از مرتاض، به سال 1998 م، کاوشی رژف در شگردهای روایت‌پردازی به‌‌شمار می‌‌رود که راهی منسجم و جدید را در نظریه‌‌پردازی و تحلیل گفتمان داستان عربی، براساس میراث داستانی کهن عرب و با دید انتقادی به نظریة غربی روایت، ارائه می‌‌دهد. سؤال پژوهش این است که آیا نویسندة این کتاب در ارائة کاوشی روش‌مند از داستان و بومی‌‌سازی آن پیروز شده است. تحلیل محتوای کمی و کیفی این کتاب نشان می‌‌دهد که این کتاب گفتمان‌کاوی داستان را برپایة میراث کهن داستانی عرب و روایت‌شناسی نوین مغرب‌زمین بنا نهاده و در زمینة ساخت واژه‌‌های معادل در نقد داستان پیروز بوده است؛ چنان‌‌که می‌‌توان آن را منبعی برای درس نثر معاصر عربی دورة دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه‌‌های ایران پیش‌نهاد کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Critical Analysis of the Book “In the Theory of the Novel: Research in Narrative Techniques” An Attempt to Localize the Story Discourse

نویسنده [English]

  • Faramarz Mirzaei

Professor, Tarbiat Modares University

چکیده [English]

Abdul Malik Mortaz, Algerian scholar, is one of the few scholars, trying to organize the discourse of contemporary criticism Arabic and creating its structure based on the valuable heritage of ancient Arabic critique. Without narrative, it is impossible to understand a large part of Arabic prose today; therefore, it is important to achieve an educational book that has a systematic approach. The publication of the book “In the Theory of the Novel” in 1998, was a profound exploration of narrative techniques that showed a new and harmonious way in the theory and analysis of story discourse, with a critical view of Western narrative theory, for analyzing the underlying foundations of the story, and based on the ancient heritage of the Arabic story. The present paper aims to find out whether the author of this book been victorious in presenting a systematic exploration of the story and its localization. The quantitative and qualitative analyses of this book show that the discourse of the story was based on the ancient Arabic heritage and the modern narrative of the West, and has succeeded in making equivalent terms in the critique of the story, so that this book can be offered for the contemporary Arabic prose in PhD course of Arabic Language and Literature at universities of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narrative Analysis
  • Abdol Malik Mortaz
  • in the Theory of the Novel
  • Localization
برنامة درسی بازنگری‌شدۀ دورۀ تخصصی رشتة زبان و ادبیات عربی (۱۳۹۷)، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری:
 .
ثابت، طارق (بی‌تا)، «عبدالملک مرتاض و جهوده فی التنظیر لتحلیل الخطاب الادبی؛ المنهج السیمیائی نموذجا»، همایش بین‌المللی تحلیل گفتمان ادبی در دانشگاه قاصدی مرباح.
عبدالنور، ابراهیم (2010)، «جهود عبدالملک مرتاض فی تنظیر القراءة فی کتاب نظریة القراءة»، مجلۀ القراءات دانشگاه بسکرة، العدد الثانی.
عبود، جمال (2000)، «الروایة بین التأویل.. والتأصیل: قراءة فی کتاب: فی نظریة الروایة ـ بحث فی تقنیات السرد. للدکتورعبد الملک مرتاض»، مجلة الموقف الأدبی، اتحاد الکتاب العرب بدمشق، العدد 345.
غانم، رشیده (2012)، اللغة الواصفة فی نقد عبدالملک مرتاض، پایان‌نامة دانشگاه مولود معمری ‌تیزی ‌وزو.
محبک، احمد زیاد (1999)، «فی نظریة الروایة للدکتور عبد الملک مرتاض»، مجلة الموقف الأدبی، اتحاد الکتاب العرب بدمشق، العدد 344.
مرتاض، عبدالملک (1998)، فی نظریة الروایة: بحث فی تقنیات السرد، کویت: عالم المعرفة، مجلس الوطنی للثقافة و الفنون والآداب.
مرتاض، عبدالملک (2014)، «الثقافیة»، حوار مع مرتاض:
.
مصطفی، بوجملین (2012)، المصطلح السردی عند عبدالملک مرتاض (کتاب فی نظریة الروایة نموذجا)، دانشگاه قاصدی مرباح.
همیسی، عبدالرشید (2012)، اشکالیة توظیف المصطلح النقدی السیمیائی فی الخطاب الادبی العربی المعاصر: عبدالملک مرتاض نموذجا، پایان‌نامة دانشگاه فرحات عباس سطیف الجزایر.