نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا مهربان پور ¹
• سیدعباس موسویان ²
• محمد رسول حشمتی ³

¹ استادیار حساب‌داری، دانشگاه تهران

² استاد اقتصاد اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی، قم

³ استادیار مدیریت مالی، مؤسسۀ آموزش عالی اقبال لاهوری، مشهد

چکیده

پس از پیروزی انقلاب، یکی از اصلی‌‌ترین اقدامات صورت‌گرفته در کشور حذف ربا از نظام بانکی با تأسی از نظریۀ بانک‌داری بدون ربای شهید صدر بود. مبنای تدوین قانون بانک‌داری بدون ربا در سال 1361 در کشور، همین نظریۀ شهید صدر بوده است. اما با گذشت نزدیک به چهار دهه از انقلاب، عملکرد نظام بانکی درخصوص پیاده‌‌سازی این نظریه، به‌‌گونه‌‌ای بوده است که ازسوی صاحب‌نظران اقتصادی با انتقادهای فراوان روبه‌رو بوده ‌است. در این مقاله ابتدا با روش مروری ـ تحلیلی به بررسی و نقد قانون بانک‌داری بدون ربا پرداخته شد و سپس به‌روش تحلیل محتوای کیفی و به‌‌کمک ابزار مصاحبۀ نیمه‌‌ساختاریافته با خبرگان بانکی و دانشگاهی، 118 واحد معنایی، 25 مفهوم، و درنهایت 8 مقوله با عنوان مهم‌ترین انتقادات ساختاری در پیاده‌‌سازی بانک‌داری بدون ربا در ایران، استخراج شد و موردبررسی قرار گرفت. درنهایت، به‌‌منظور بهبود عملکرد نظام بانک‌داری بدون ربا، پیش‌نهادهایی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

• نقد
• شهید صدر
• بانک‌داری بدون ربا
• تحلیل محتوای کیفی

موضوعات

• اقتصاد

عنوان مقاله [English]

Criticism of usury-free banking theory from idea to implementation in Iran (With emphasis on Sadr theory)

نویسندگان [English]

• Mohammadreza Mehrabanpour ¹
• Seyed Abbas Musavian ²
• Mohammad Rasoul Heshmati ³

¹ Assistant Professor of Accounting, University of Tehran

² Professor of Islamic Economics, Islamic Culture and Thinking Research Institute, Qom

³ Assistant Professor of Finance Management, Eqbal Lahoori Institute of Higher Education, Mashhad

چکیده [English]

After the Islamic revolution, one of the most important actions that was implemented in the country was removing usury from the banking system according to Sadr theory. This theory was the base of writing usury-free banking law in 1982. But, after passing about four decades of Islamic revolution, the performance of banking system was criticized by economic experts. In this paper with review-analysis method, we survey on Usury-free banking law and then with qualitative content analysis method and using semi-structured interview,118 meaning units, 25 concepts, and 8 categories named structure criticism about performance of usury-free banking were extracted. Ultimately, some suggestions to improve the performance of usury-free banking system have been offered.

کلیدواژه‌ها [English]

• Criticism
• Sadr
• Usury-Free Banking
• Qualitative Content Analysis