نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه شهید بهشتی، دکترای جامعه‌شناسی از دانشگاه‌های وین و برلین

2 مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی گلستان، دکترای جامعه‌شناسی از دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بابل

چکیده

نیکلاس لومان از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان سیستمی ‌است. نظریۀ سیستمی‌ با ایده‌های تالکوت پارسونز در جامعه‌شناسی شکل گرفت. نقطۀ آغازین نظریۀ سیستمی‌ ‌لومان تحت‌تأثیر پارسونز بوده است، اما لومان با مطرح‌کردن رویکردی تلفیقی و ترکیب عناصر کارکردگرایی ساختاری پاسونز، با نظریۀ سیستم‌های عام و مفاهیمی ‌‌از زیست‏شناسی شناخت و سیبرنتیک و پدیدارشناسی، خود را به‌‌مثابۀ برجسته‏ترین نظریه‏پرداز سیستم‌ها معرفی کرد. «سیستم» و «محیط» دو مفهوم اصلی در فهم نظریۀ لومان است. کلید درک نظریۀ سیستمی ‌لومان در تمایز سیستم از محیطش نهفته است. در نظریۀ لومان یکی از محوری‏ترین وظایف سیستم کاهش پیچیدگی‌های محیط است. سیستم‌ها عناصر اصلی خودشان را تولید و مرزها و روابط میان ساختارهای درونیشان را تنظیم می‏کنند، هم‌چنین ازنظر لومان سیستم‌ها خود‏ارجاع و بسته‌‏اند. مقالۀ حاضر برای تحلیل نظریۀ سیستمی ‌از اصلی‌ترین مفاهیم لومان بهره جسته و به شرح و نقد هریک از این مفاهیم در نظام فکری لومان پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis and Critique of Luhmann’s System Theory

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohammad Sadegh Mahdavi 1
  • Danial Bagheri 2

1 Professor in Sociology, Shahid Beheshti University, Graduated from University of Vienna and University of Berlin

2 PhD in Sociology, Islamic Azad University of Babol

چکیده [English]

Niklas Luhmann is the most prominent system theorist. System theory took shape with Talcott Parsons ideas in sociology. The starting point of Luhmann’s system theory has been influenced by Parsons, proposing an integrated approach combining elements of Parsons structural functionalism and general systems theory and some concepts of cognitive biology, cybernetics, and phenomenology. Luhmann has introduced himself as the most prominent system theorist. Two main concepts in understanding the theory of Luhmann are system and environment. The key to understand Luhmann’s system theory has been hidden in the differentiation of system from its environment. One of the most basic roles of a system is to reduce the complexity of the environment. Systems produce their basic elements, regulate the borders and the relations in their structures, and are closed and self-referential. The present paper aims to analyze the system theory from the main concepts of Luhmann and to explain and criticize each of these concepts in Luhmann’s intellectual system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Niklas Luhmann
  • System Theory
  • Environment
  • System
  • Autopoietic
  • Communication
اردستانی، علی (1394)، نظریۀ سیستم‌ها و تغییر پارادیم در جامعه‌شناسی؛ تأملی بر اندیشه‌های نیکلاس لومان، تهران: قومس.
آرنولدی، جیکوب (1390)، برداشت‌هایی در نظریۀ اجتماعی معاصر، ترجمۀ فرهنگ ارشاد، تهران: جامعه‌شناسان.
بختیاریان، مریم و مجید اکبری (پاییز و زمستان 1394)، «نقش مشاهده در هنر معاصر امکان و ضرورت مشاهده در غیاب فرم در هنرهای تجسمی، نمایشی، و موسیقی ازنظر لومان»، هنرهاى زیبا، هنرهاى نمایشى و موسیقى، دورۀ 20، س 1، ش 2.
ریتزر، جورج (1393)، نظریه‌های معاصر در جامعه‌شناسی، ترجمۀ هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
هارولر مولر (1386)، «نظریۀ سیستم‌هاى لومان به‌مثابۀ نظریه‌اى درباب مدرنیته»، ترجمۀ مراد فرهادپور، ارغنون، ش 17.
هولاب، رابرت (1388)، یورگن هابرماس: نقد در حوزۀ عمومی: مجادلات فلسفی هابرماس با پوپری‌ها، گادامر، لومان، لیوتار، دریدا، و دیگران، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
 
Ball, Richard A. (1978), Sociology and General Systems Theory, American Sociologist, vol. 13, no. 1.
Ferreira Sı´lvia, (2014), “Sociological Observations of the Third Sector Through Systems Theory: An Analytical Proposal”, International Society for Third-Sector Research, Voluntas (2014) 25:1671–1693, DOI 10.1007/s11266-014-9469-7.
Fuchs, Christian and Wolfgang Hofkirchner (2009), “Autopoiesis and Critical Social Systems Theory”, in: Rodrigo Magalhaes and Ron Sanchez, Bingley: Emerald.
Lee, Daniel (2000), “The Society of Society: The Grand Finale of Niklas Luhmann”, Pennsylvania State University, DuBois, American Sociological Association, Sociological Theory.
Luhmann, Ni. (1985), Die Autopoesis des Bewusstseins, in: Soziale Welt 36.
Luhmann, N. (1986), “The Autopoiesis of Social Systems”, in: Sociocybernetic Paradoxes: Observation, Control and Evolution of Self-Steering Systems, F. Geyer and J. Van d. Zeuwen (eds.), London: Sage.
Luhmann, Niklas (1987), Soziale Systeme, Frankfurt am Main: Suhrkamp, Opladen: Westdeutscher Verlag.
Luhmann, N. (1992 b), “Organisation”, in: Rationalität, Macht und Spiele in Organisationen, W. Küpper and G. Ortmann (eds.), Opladen: Westdeutscher Verlag.
Luhmann, N. (1993 a), Soziologische Aufklärung 3: Soziales System, Gesellschaft, Organisation. Opladen: Westdeutscher Verlag.
Luhmann, N. (1995 a), Social Systems, Stanford: Cal. Stanford University Press.
Luhmann, N. (1995b), Soziologische Aufklärung 6: Die Soziologie und Der Mensch, Opladen: Westdeutscher Verlag.
Luhmann, N. (1997), Die Gesellschaft der Gesellschaft, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Luhmann, N. (2000), Organisation und Entscheidung, Opladen: Westdeutscher Verlag.
Makarovic Matej (2001), “Some Problems in Luhmann’s Social Systems Theory: Differentiation, Integration, and Planning”, Druzboslovne razprave, vol. 17, no. 37.
Mattheis, Clemens (2012), “The System Theory of Niklas Luhmann and the Constitutionalization of the World Society”, Goettingen Journal of International, Law 4.
Maurer Kathrin (2010), “Communication and Language in Niklas Luhmann's Systems-Theory”, Pandaemonium Germanicum, no. 16, São Paulo:
.
Seidl, David and Michael Mohe (2011), “Theorizing the Client - Consultant Relationship from The Perspective of Social-Systems Theory Organization”, The Critical Journal of Organization, Theory and Society, London [u.a.]: Sage Publ., ISSN 1350-5084, ZDB, vol. 18.
Roth, Steffen (2013), “Anglophone Sociology as the Guardian of Old European Semantics”, Journal of Sociocybernetics, vol. 9, no. 1-2.
Seidl, David (2004), “Luhmann’s Theory of Autopoietic Social Systems”, in: Munich Business Research, Munich: School of Management.
Simon, H. A. (1957), Models of Man - Social and Rational: Mathematical Essays on Rational Human Behavior in a Social Setting, New York: Wiley and Son.
Stichweh, Rudolf (2000), Systems Theory as an Alternative to Action Theory? The Rise of ‘Communication’ as a Theoretical Option, Department of Sociology, ACTA SOCIOLOGICA, University of Bielefeld, D-33501 Bielefeld PF. 100131, Germany.
Turner Jonathan H. and Peter R. Turner (1998), “The Structure of Sociological Theory”, Wadsworth Pub. Co.: Social Science.