نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

چکیده

در دهه‌های اخیر، به‌دنبال اهمیت‌‌یافتن تاریخ اقتصادی، نگارش آثار پژوهشی در حوزۀ بررسی و شناخت اوضاع اقتصادی ایران در دوره‌های مختلف تاریخ افزایش یافته است. در این راستا، پژوهش‌گرانی چون ویلم فلور و رودی متی با تکیه بر اسناد و مدارک آرشیوی موضوعات مختلف اقتصاد ایران در عصر صفوی و قاجار ازجمله مالیه، مالیات، تجارت، و بازار را موردبررسی قرار داده‌اند. ازطرفی، مترجمان ایرانی تلاش ‌کرده‌اند تا این آثار را در کوتاه‌ترین زمان ترجمه و به مخاطبان عرضه کنند. ازآن‌جایی‌که موضوعات مختلف اقتصادی مملو از اسامی، لغات، و اصطلاحات تخصصی هستند، برای برگردان آن‌ها از زبان انگلیسی به فارسی به مترجمانی متبحر و متخصص در این عرصه نیاز است. بر این اساس، مقالۀ حاضر سعی دارد با بررسی ترجمۀ یکی از آثار ویلم فلور با عنوان تاریخچۀ مالی ـ مالیاتی ایران از صفویه تا پایان قاجاریه به این سؤال پاسخ دهد که عدم تخصص در ترجمۀ متونی ازاین‌دست چه آسیب‌هایی به متن اصلی وارد می‌آورد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که عدم تخصص و ناآشنایی مترجم با تاریخ سیاسی، جغرافیای تاریخی، اصطلاحات مالی، و سندشناسی به اشتباهات فاحش در ترجمه منجر می‌شود و، افزون‌بر کاستن از ارزش کتاب، مخاطب و نویسندۀ اصلی را هم متضرر می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique on the Translation of the Book “A Fiscal History of Iran in the Safavid and Qajar Periods” By Willem Floor

نویسنده [English]

  • Amin mohammadi

PhD Candidate in the History of Islamic Iran, Institute for Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran

چکیده [English]

In recent decades by finding the importance of economic history, studies and research about the economic aspects of Iran have been expanded. Researchers such as Willem Floor and Rudi Mattee investigated the documents and archives about Finance, tax, trade and bazaar in Iran by a focus on Safavid and Qajar era. By the way, some Iranian translators try to interpret their books as soon as possible. Because of the number of special words and idioms in these texts, it is obvious that the translation must be done by a special person who is skillful in linguistic sciences and economic and historical matters. In this article, we try to find out this question that: how can lacking expertise hurt the main text. We find out that being unfamiliar with some aspects of the text such as political history, historical geography, financial idioms and terminology, and documentation causes some big mistakes in translation, and all the readers, writers, and translators get mixed up.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Translation of Economic History Texts
  • Translator
  • Translation Diminish
  • Qajar History
اصفهانی شهشهانی، حسین (1296 ق)، بحر الجواهر فی علم الدفاتر، کتاب‌‎خانۀ مجلس شورای اسلامی، نسخۀ خطی شمارۀ 61386.
اصفهانیان، کریم و دیگران (1385)، اسناد تاریخى خاندان غفارى‏، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
ثابتیان، ذ. (1343)، اسناد و نامه‌های تاریخی دورۀ صفویه، تهران: ابن‌سینا.
ثمره‌حسینی، مرضیه (1392)، «بررسی برات‌های دیوانی و تجاری دورۀ قاجاریه»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد گرایش اسناد و مدارک آرشیوی دانشگاه تهران.
ثمره‌حسینی، مرضیه و امین محمدی (1394)، «تحلیل ساختار برات‌های دیوانی در دورۀ قاجار»، گنجینۀ اسناد، س 25، دفتر 4.
جمال‌زاده، سیدمحمدعلی (1362)، گنج شایگان، تهران: نشر کتاب تهران.
دیوان‌بیگی، خاطرات دیوان‌بیگی (1383)، به‎تصحیح ایرج افشار و سیدرسول دریاگشت، تهران: اساطیر.
رضایی، امید (1390)، درآمدی بر اسناد شرعی دورۀ قاجاریه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سپهر، عبدالحسین خان (1386)، مرآت الوقایع مظفری، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: میراث مکتوب.
سعیدی، حوریه (1388)، شاه و جناب آقا: مکاتبات ناصرالدین شاه و میرزا یوسف مستوفی ‌الممالک، تهران: نشر تاریخ ایران.
عیسوی، چارلز (1388)، تاریخ اقتصادی ایران، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: گستره.
عین‌السلطنۀ سالور، قهرمان‌میرزا (1374)، روزنامۀ خاطرات عین‌السلطنه، تصحیح مسعود سالور و ایرج افشار، تهران: اساطیر.
فرمان‎فرما، عبدالحسین میرزا (1383)، مسافرت‌نامۀ کرمان و بلوچستان، تصحیح ایرج افشار، تهران: اساطیر.
فروغ اصفهانی، محمدمهدی (1378)، فروغستان، به‌کوشش ایرج افشار، تهران: میراث مکتوب.
فلور، ویلم (1394)، تاریخچۀ مالیـ مالیاتی ایران از صفویه تا پایان قاجاریه، ترجمۀ مرتضی کاظمی یزدی، تهران: نشر تاریخ ایران.
قائم‌مقامی، جهانگیر (1348)، یک‌صدوپنجاه سند تاریخی از جلایریان تا پهلوی، تهران: چاپ‌خانۀ ارتش.
قائم‌مقامی، جهانگیر (1378)، مقدمه‌ای بر شناخت اسناد تاریخی، تهران: انجمن آثار ملی.
قمی، قاضی احمد (1383)، خلاصة التواریخ، تصحیح احسان اشراقی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
لمبتون، آن کاترین سواین فورد (1393)، مالک و زارع در ایران، ترجمۀ منوچهر امیری، تهران: علمی و فرهنگی.
متی، رودلف پ. (1387)، اقتصاد و سیاست خارجی عصر صفوی، ترجمۀ حسن زندیه، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
مستوفی، عبدالله (1384)، شرح زندگانی من: تاریخ اجتماعی و اداری دورۀ قاجار، تهران: زوّار.
میرزا رفیعا (1385)، دستور الملوک، ترجمۀ علی کردآبادی، به‌کوشش اسماعیل مارچینکوفسکی، تهران: وزارت خارجه، مرکز چاپ و انتشارات.
میرزا سمیعا (1378)، تذکرة ‌الملوک و سازمان اداری حکومت صفوی یا تعلیقات مینورسکی بر تذکرة الملوک، ترجمۀ مسعود رجب‌نیا، به‌اهتمام سیدمحمد دبیرسیاقی، تهران: امیرکبیر.
نوایی، عبدالحسین (1353)، شاه عباس، مجموعۀ اسناد و مکاتبات تاریخى هم‌راه با یادداشت‌هاى تفصیلى‏، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
نوایی، عبدالحسین (1360)، اسناد و مکاتبات سیاسى ایران، از سال 1038 تا 1105 ق، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
 
Floor, Willem (1998), A Fisical History of Iran in the Safavid and Qajar Periods, 1500-1925, New York: Biblitheca Persica Press.