نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه پژوهشی تاریخ فرهنگی، پژوهشکدۀ علوم تاریخی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،

چکیده

 
نگارنده در این پژوهش علل التزام تغییر سرفصل‌های درسی رشتۀ باستان‌شناسی را در تمام مقاطع آن نه براساس سلایق، بلکه برمبنای الگو و مدل برنامه‌ریزی درسی مبتنی‌بر شایستگی بررسی و تبیین کرده است. برنامه‌های درسی در این رشته در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد بیش از سی سال است که بازبینی نشده است و برنامه‌های درسی دورۀ دکتری نیز از ابتدای تأسیس این مقطع به همین شکل بوده است. امروزه، در جهان برنامه‌های درسی براساس مهارت‌محوری تنظیم می‌شوند و عناصر بسیاری در تدوین این برنامه‌ها موردنظر قرار می‌گیرد. در این پژوهش با درنظرگرفتن مهارت‌های عمومی تعریف‌شده برای دانش‌آموختۀ باستان‌شناسی در شبکۀ اطلاعات شغلی آمریکا (O*NET) به‌منزلۀ شاخص تحلیل محتوای شایستگی آموزشی باستان‌شناسی در ایران میزان هم‌پوشانی برنامه‌های درسی با این مهارت‌های مرجع بازبینی شده است. هدف اصلی نیز تأکید بر لزوم بازبینی درس‌ها برمبنای رویکرد برنامه‌ریزی درسی مبتنی‌بر شایستگی است. گردآوری داده‌های موردنیاز در این پژوهش به‌صورت کتاب‌خانه‌ای و اسنادی و شیوۀ پردازش داده‌ها توصیفی و تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Obligation to Review Archaeology Curriculum Based on Competency-Based Curriculum Approach

نویسنده [English]

  • Mahsa Veisi

Assistant Professor of Cultural History, Research Institute for Historical Sciences, Institute for Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

This study examines the reasons for the commitment to change in the Archaeology curriculum at all levels of its curriculum, not based on preferences but on the basis of competency-based curriculum models. The undergraduate and postgraduate courses in this field have not been reviewed for more than thirty years, and the PhD curriculum has been the same since its beginning. Today, in the world, curricula are shifting to skill-based, and many elements are being considered in formulating these programs. This study, considering the skills defined for archaeological graduates in the US Occupational Information Network (O * NET) as an index of the content analysis of archaeological educational competence in Iran, examines the relevance of this. The chapters deal with the skills. Its main purpose is to emphasize the need to review these courses based on a competency-based curriculum approach. The collection of data required in this study is library and documentary, and the method of data processing is descriptive and explanatory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Archaeology
  • Curriculum
  • Skills
  • Competency Approach
ابراهیم‌آبادی، فرهاد و دیگران (1397)، «مدیریت چرخۀ شایستگی و برنامه‌ریزی آموزشی در دورۀ کارشناسی فناوری اطلاعات»، فصل‌نامۀ پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، س 15، ش 31.
بینقی، تقی و محمود سعیدی رضوانی (1380)، «طراحی برنامۀ درسی علوم کاربردی در دوره‌های آموزش عالی: یک الگوی مناسب»، کنفرانس ملی تکنولوژی در آموزش عالی.
زارع، شهرام (1378)، «نگاهی به برنامۀ درسی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران»، فصل‌نامۀ باستان‌پژوهی، س 2، ش 7.
زارع، شهرام (1380)، «نگاهی به برنامه‌های آموزشی باستان‌شناسی در ایران: گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران»، فصل‌نامۀ آثار، ش 2.
زارع، شهرام (1387)، «یاد یار ... دکتر عیسی بهنام»، فصل‌نامۀ آثار، س 1، ش 1.
سالنامۀ دانشسرای عالی (1314- 1315)، تهران.
سعیدی هرسینی، محمدرضا (1379)، «نگاهی به سرفصل‌های درسی رشتۀ باستان‌شناسی»، مجلۀ سخن سمت، دورۀ 5، ش 6.
سعیدی هرسینی، محمدرضا و احمد چایچی امیرخیز (1391)، «بررسی و تحلیل سیر کیفی و کمّی محتوای آموزشی دروس باستان‌شناسی ایران»، مجلۀ پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، ش 26.
شاه‌طالبی، سمیه، محمدجواد لیاقت‌دار، و فریدون شریفیان (1395)، «شایستگی‌های مهارتی دانش‌آموختگان دکتری برنامۀ درسی ایران؛ بررسی دیدگاه صاحب‌نظران و متخصصان برنامۀ درسی»، فصل‌نامۀ پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، س 13، ش 25.
شورای عالی برنامه‌ریزی (1365)، مشخصات کلی برنامه و سرفصل دروس دورۀ کارشناسی باستان‌شناسی، مصوب چهل‌ودومین جلسۀ شورای عالی برنامه‌ریزی.
شورای عالی برنامه‌ریزی (1365)، مشخصات کلی برنامه و سرفصل دروس دورۀ کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، مصوب پنجاه‌وششمین جلسۀ شورای عالی برنامه‌ریزی.
شورای عالی برنامه‌ریزی (1374)، مشخصات کلی برنامه و سرفصل دروس دورۀ دکتری باستان‌شناسی، مصوب سی‌صدوپنجمین جلسۀ شورای عالی برنامه‌ریزی.
شهبازی، رحیم و دیگران (1381)، «تحلیل سرفصل‌های برنامه‌های درسی مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی براساس فرصت‌های شغلی نوظهور مبتنی‌بر فناوری اطلاعات در بازار کار جهانی»، فصل‌نامۀ علمی کتاب‌داری و اطلاع‌رسانی، دورۀ 18، ش 2.
عارفی، محبوبه (1384)، برنامه‌ریزی درسی را‌ه‌بردی در آموزش عالی، تهران: جهاد دانشگاهی دانشگاه شهید بهشتی.
عبدی، کامیار (1381)، «به‌جای سرمقالۀ باستان‌شناسی یا تاریخ هنر و یا ...»، فصل‌نامۀ باستان‌پژوهی، س 4، ش 10.
فردانش، هاشم (1378)، «سرفصل‌ها و جایگاه آن‌ها در برنامۀ آموزش عالی کشور»، مجلۀ سخن سمت، ش 5.
کدخدایی، محبوبه‌السادات و دیگران (1396)، «طراحی الگوی آموزش دانشگاهی مبتنی‌بر شایستگی برای رشته‌های علوم انسانی»، فصل‌نامۀ علمی ــ پژوهشی آموزش عالی ایران، س 9، ش 1.
کرمی، مرتضی و حسین مؤمنی مهموئی (1390)، «بازار کار جهانی و تأثیر آن بر طراحی برنامۀ درسی»، فصل‌نامۀ علمی ــ پژوهشی مطالعات برنامۀ درسی ایران، س 6، ش 21.
کریمی، صدیقه، احمدرضا نصر، و مصطفی شریف (1395)، «چالش‌های دانشگاه در تدوین محتوای متناسب با شایستگی‌های یادگیرندۀ مادام‌العمر»، فصل‌نامۀ پژوهش در برنامۀ درسی، س 13، ش 23.
مرجانی، بهناز (1395)، «گذر از برنامۀ درسی سنتی به برنامۀ درسی مبتنی‌بر شایستگی»، فصل‌نامۀ رشد آموزش فنی و حرفه‌ای و کار دانش، دورۀ 12، ش 2.
ملاصالحی، حکمت‌الله (1384)، «سخن نخست سرگفتار باستان‌شناسی»، دوفصل‌نامۀ تخصصی پژوهش‌های باستان‌شناسی و مطالعات میان‌رشته‌ای، س 1، ش 1.
ملک‌شهمیرزادی، صادق (1382)، ایران در پیش از تاریخ، باستان‌شناسی ایران از آغاز تا سپیده‌دم شهرنشینی، تهران: میراث فرهنگی.
منصوری گرگر، رحیمه، اکبر صالحی، و عفت عباسی (1395)، «ویژگی‌های برنامه‌های درسی در عصر جهانی‌شدن و بین‌المللی‌کردن برنامۀ درسی»، فصل‌نامۀ علمی ــ پژوهشی پژوهش در برنامۀ درسی، س 13، ش 23.
موشنسکا، گابریل (1396)، «چرا تاریخچۀ باستان‌شناسی اهمیت دارد»، ترجمۀ مهران منتشری، دوفصل‌نامۀ علمی ــ تخصصی خردنامه، س 8، ش 18.
مؤمنی مهموئی، حسین و علی شریعتمداری (1388)، «طراحی الگوی برنامه‌ریزی درسی مبتنی‌بر شایستگی برای مقطع کارشناسی رشتۀ آموزش ابتدایی»، دوفصل‌نامۀ مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، دورۀ 1، ش 2.
مؤمنی مهموئی، حسین، علی شریعتمداری، و عزت‌الله نادری (1387)، «برنامۀ درسی مبتنی‌بر شایستگی در آموزش عالی»، پژوهش‌نامۀ تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، س 5، ش 17.
مؤمنی مهموئی، حسین، اسماعیل کاظم‌پور، و محمد تفرشی (1390)، «برنامه‌ریزی درسی مبتنی‌بر شایستگی؛ راه‌بردی مطلوب برای توسعۀ شایستگی‌های اساسی»، فصل‌نامۀ راه‌بردهای آموزش، دورۀ 4، ش 3.
نگهبان، عزت‌الله (1376)، مروری بر پنجاه سال باستان‌شناسی ایران، تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
هدایتی، اکبر و دیگران (1395)، «طراحی و اعتباریابی الگوی برنامۀ درسی مبتنی‌بر شایستگی برای دورۀ کارشناسی ارشد رشتۀ برنامۀ درسی»، فصل‌نامۀ علمی ــ پژوهشی پژوهش‌های کیفی در برنامۀ درسی دانشگاه علامه طباطبایی، س 1، ش 4.
یوسفی افراشته، مجید و دیگران (1393)، «دستاوردهای یادگیری موردانتظار از دانش‌آموختگان کارشناسی رشتۀ علوم آزمایشگاهی از نظر کارفرمایان: یک پژوهش کیفی»، مجلۀ تحقیقات کیفی در علوم سلامت، ش 2.