نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیارادبیات‌فارسی‌دانشگاه‌تربیت‌مدرس

چکیده

چکیده
خاقانی شروانی از شاعران پرآوازة قرن ششم هجری است که به تبع شاعران هم‌عصر خود در رعایت سبک فنی مصنوع و الزام به آوردن غالب اطلاعات و اصطلاحات علمی، معارف دینی، تاریخ، اسطوره، باورهای عامیانه، و ... گوی سبقت از بسیاری از همگنان خود در دشوارگویی ربوده است؛ به همین سبب، بسیاری از خاقانی‌پژوهان کوشیده‌اند، ضمن تصحیح و تنقیح دیوان خاقانی، پرده از پاره‌ای رمز و رازهای پوشیده در شعرش بردارند و ضمن معنی تمام یا گزینش ابیاتی از دیوان، پژوهندگان شعر خاقانی را مددکار باشند. شرح دیوان خاقانی اثر محمدرضا برزگر خالقی از دیگر کوشش‌های در همین مسیر است که در ادامه و پیش روی‌داشتن گنجینة عظیمی از خاقانی‌پژوهی، اعم از شرح‌های کلی، گزینه‌ها، کتاب‌ها، و مقالات فراوان، به شرح پنجاه قصیده از دیوان پرداخته است. این شرح با همة تلاش‌های ستودنی شارح، مصون از سهو و خطا و عاری از نقص و کاستی نیست. این مقاله کوشیده است در حد اختصار به پاره‌ای از این موارد بپردازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Review of the Book Exegesis of Khaqani’s Divan

نویسنده [English]

  • Naser Nikoubakht

چکیده [English]

Khaqani Shervani is one of the renowned poets of the sixth century, who outstripped many other poets in saying complicated poems by using an intricate technical style as well as citing many scientific, religious, historical, mythological terms and folk beliefs in his poems. That is why many of Khaqanischolars have attempted to reveal some hidden mysteries of his poems in addition to editing his Divan. By explaining full verses or a selection of them, they have tried to help researcherswith Khaqani’s poems. Exegesis of Khaqani's Divan by Dr. Mohammadreza Barzegar Khaleqi is one of the mentioned efforts. In his work, Dr. Barzegar Khaleqi, with an access to a huge collection of scholarly works on Khaqaniincluding descriptions, books, excerpts, and essays, has described 50 odes of Khaqani’s Divan. Despite all the admirable attempts of the exegete, this exegesis is not free of errors and defects. The present paper aims to briefly study some of these flaws.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Khaqani
  • Khaqani Scholarship
  • Khaqani’s Divan
  • Barzegar Khaleqi
منابع
باقری خلیلی، علی‌اکبر (1382). فرهنگ اصطلاحات طبی در ادب فارسی، مازندران: دانشگاه مازندران.
ترکی، محمدرضا (1385). «دریافت‌هایی از خاقانی»، < <http:⁄⁄mr-turki.blogfa.com⁄cat-7.aspx، بازیابی در 15/ 11/ 1385.
خاقانی شروانی (1385). ختم‌الغرایب: تحفة‌العراقین خاقانی شروانی، ختم‌الغرایب: تحفة‌العراقین، به کوشش ایرج افشار، تهران: میراث مکتوب و فرهنگستان علوم اتریش.
خاقانی شروانی (1386). ختم‌الغرایب: تحفةالعراقین، مقدمه و تصحیح و تعلیق یوسف عالی عباس‌آباد، تهران: سخن.
خاقانی شروانی (1387 الف). ختم‌الغرایب: تحفة‌العراقین، تصحیح علی صفری آق‌قلعه، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
خاقانی شروانی (1387 ب). دیوان، شرح همراه با مقدمه، تلفظ واژه‌های دشوار، درست‌خوانی، زیباشناسی و شرح ابیات، به کوشش محمدرضا برزگر خالقی، تهران: زوار.
سراج‌الدین علی خان (1363). چراغ هدایت، ضمیمة فرهنگ غیاث‌اللغات، تهران: امیرکبیر.
متنبی (بی‌تا). دیوان المتنبی، شرح ابوالبقاء العکبری، الجزء الاول، بیروت: دارالمعرفه.
مجلسی، محمدباقر (1403). بحارالانوار، بیروت: الوفا.
مصفی، ابوالفضل (1366). فرهنگ اصطلاحات نجومی، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
مهدوی‌فر، سعید (1391). «شرحی دوباره از دیوان خاقانی»، کتاب ماه، ادبیات، ش 63، پیاپی 177.
نهج‌البلاغه (1376). ترجمة مصطفی زمانی، تهران: نبوی.