زبان و ادبیات فارسی
محمد راغب
چکیده
کتاب سه جلدی زمان و حکایت (1983-1985) پل ریکور (1913-2005) را مهشید نونهالی از فرانسه به فارسی برگردانده که در سال 1397 به‌صورت کامل توسط نشر نی روانۀ بازار شده است. کتاب ریکور اثری دشوار به‌شمار می‌‌رود که فهم آن نیازمند آشنایی نسبتاً کاملی با رشته‌‌ها و شاخه‌‌های گوناگون علوم انسانی مانند فلسفه، تاریخ، ادبیات، روایتشناسی، و... است. ...
بیشتر
کتاب سه جلدی زمان و حکایت (1983-1985) پل ریکور (1913-2005) را مهشید نونهالی از فرانسه به فارسی برگردانده که در سال 1397 به‌صورت کامل توسط نشر نی روانۀ بازار شده است. کتاب ریکور اثری دشوار به‌شمار می‌‌رود که فهم آن نیازمند آشنایی نسبتاً کاملی با رشته‌‌ها و شاخه‌‌های گوناگون علوم انسانی مانند فلسفه، تاریخ، ادبیات، روایتشناسی، و... است. به همین دلیل، در اینجا کمتر به مجلد سوم و بیشتر به مجلد دوم پرداخته می‌شود. دربارۀ ترجمه میتوان ادعا کرد امانت و دقت رعایت شده است، اما کاستیهای فراوانی بهویژه در زمینۀ زبان فارسی در آن وجود دارد. فارغ از مشکلات دیگر، نثر مترجم فاقد پویایی و روانی لازم برای انتقال مفاهیم ریکور است. وسواس در ترجمه و عدم انعطاف نحوی کتاب را به اثری دشوار تبدیل کرده است. افزونبراین، در حاشیۀ این مقاله به اشتباهات بنیادین مترجم در ترجمۀ چند اصطلاح مهم مانند حکایت/ روایت، داستان/ تاریخ، و... پرداخته می‌شود که پارهای از مشکلات خواننده را در فهم متن سبب شده است. نگارنده بر آن است که توجه مترجم به میراث مترجمان پیشین میتوانست بخشی از مشکلات ترجمه را بکاهد.
هنر
علی خراشادی؛ مقداد جاوید صباغیان
چکیده
بهرام بیضایی از مهم‌ترین هنرمندان عرصۀ درام در ایران است. بااین‌حال، با گذشت نزدیک به شصت سال از فعالیت هنریِ بیضایی و در هیاهوی مخالفان و موافقان آثارش، آن‌چه به چشم و گوش می‌رسد سخن از چه گفتن‌های آثارش بوده است: از نقدهای اسطوره‌نگرانه و تاریخی تا نقدهای فمینیستی و سیاسی که آثارش را در بردار سیاست زمانه تأویل، تفسیر، و نقد می‌کنند. ...
بیشتر
بهرام بیضایی از مهم‌ترین هنرمندان عرصۀ درام در ایران است. بااین‌حال، با گذشت نزدیک به شصت سال از فعالیت هنریِ بیضایی و در هیاهوی مخالفان و موافقان آثارش، آن‌چه به چشم و گوش می‌رسد سخن از چه گفتن‌های آثارش بوده است: از نقدهای اسطوره‌نگرانه و تاریخی تا نقدهای فمینیستی و سیاسی که آثارش را در بردار سیاست زمانه تأویل، تفسیر، و نقد می‌کنند. در این مقاله، سعی می‌شود سه اثر بیضایی شامل هشتمین سفر سندباد، پردۀ نئی، و آینه‌های روبه‌رو از منظر شکل روایت بررسی شود. فیلم‌نامه‌های بیضایی نوشتههاییاند که پیش از آنکه امکان ساختهشدن یابند چاپ میشوند. از این منظر، با پدیدهای منحصربهفرد مواجهیم که امکان دسترسی، تحقیق، و بررسی خود فیلمنامه ـ حتی پیش از ساخت فیلم ـ را در اختیار محققان فارسیزبان قرار میدهد. راهی که برای تبیین و بررسیِ این آثار در نظر گرفته شده است، بررسی شیوۀ روایت و بهطور خاص زمان روایت با اتکا به آرای ژرار ژنت، روایتشناس ساختارگرای فرانسوی، است. هدف این مقاله بررسی رابطۀ زمان و علیت بهعنوان پایههای روایت در آثار بیضایی و تبیین چگونگی نگاهِ او به هستی با تمرکز بر شکل آثارش است.
تاریخ
سید ابوالفضل رضوی
چکیده
مواجهة مانزلو با ماهیت شناخت تاریخی و کیفیت حصول آن در دو افق معرفتی مدرن و پسامدرن در پرتو سه رویکرد تاریخ‌شناختی بازساخت‌گرایی، برساخت‌گرایی، و واساخت‌گرایی در گذار از مدرنیسم تا پسامدرنیسم، با تفاوت ظریفی که نوشتار پیشِ‌رو میان دو مفهوم «مورخ» و «تاریخ‌شناس» قائل شده است، بررسی می‌شود. مورخ اندیشه‌گری است که ...
بیشتر
مواجهة مانزلو با ماهیت شناخت تاریخی و کیفیت حصول آن در دو افق معرفتی مدرن و پسامدرن در پرتو سه رویکرد تاریخ‌شناختی بازساخت‌گرایی، برساخت‌گرایی، و واساخت‌گرایی در گذار از مدرنیسم تا پسامدرنیسم، با تفاوت ظریفی که نوشتار پیشِ‌رو میان دو مفهوم «مورخ» و «تاریخ‌شناس» قائل شده است، بررسی می‌شود. مورخ اندیشه‌گری است که در فضای گفتمانی تحقق موضوع تاریخی زیست می‌کند و مستغرق در شرایط عصر، تجربۀ زیسته، و فهم قسری حاصل از آن به نگارش تاریخ میپردازد و مدارک تاریخی را پدید میآورد. «تاریخ‌شناس» در فضای گفتمانی معاصر زندگی می‌کند و متناسب با مقتضیات ساختاری و گفتمانی عصر خویش میاندیشد و با تاریخ ارتباط برقرار می‌کند؛ تاریخ‌شناس، چه در مفهوم بازساختی ـ برساختی و چه مفهوم واساختی، در پرتو رخدادگویی و عبور از رخدادها روایت خود را عرضه می‌کند. شرح مفصل فراز و فرود رویکردهای سهگانة مذکور مورداهتمام کتاب مانزلو با عنوان واساخت تاریخ است که در دو وجه سلبی و ایجابی بررسی می‌شود.
هنر
حامد فاردار
چکیده
متن حاضر کتاب تصویر و ذهن؛ فیلم، فلسفه و علوم شناختی، تألیف گریگوری کوری، را بررسی می‌کند. رویکرد شناختی یکی از دیدگاه‌های نسبتاً متأخر در زمینة روایتشناسی و مطالعات سینمایی است که از دهة 1980م پاگرفت و درپی بررسی فرایندهای ذهنی مخاطب از طریق کاوش عینی در ساز‌و‌کار ادراکی و شناختی انسان است. از‌آن‌جا‌که در دو حوزة روایتشناسی ...
بیشتر
متن حاضر کتاب تصویر و ذهن؛ فیلم، فلسفه و علوم شناختی، تألیف گریگوری کوری، را بررسی می‌کند. رویکرد شناختی یکی از دیدگاه‌های نسبتاً متأخر در زمینة روایتشناسی و مطالعات سینمایی است که از دهة 1980م پاگرفت و درپی بررسی فرایندهای ذهنی مخاطب از طریق کاوش عینی در ساز‌و‌کار ادراکی و شناختی انسان است. از‌آن‌جا‌که در دو حوزة روایتشناسی و علوم شناختی منابع به زبان فارسی اندک بوده است و کتابهای موجود در زمینة مطالعات سینمایی، اعم از تألیف و ترجمه، کمتر به نگرة شناختی پرداختهاند، ترجمه و چاپ چنین منابعی مغتنم است. در این مقاله سعی شده است پس از معرفی خاستگاه بیرونی اثر و شرح فشردهای از محتوای آن، با بررسی شکلی و محتوایی کتاب، ضمن برشمردن امتیازها و نکات آموختنی از روششناسی مؤلف، برخی از نتیجهگیریها و خطوط محتوایی کتاب بهلحاظ انتقادی سنجیده شود. بهویژه آنکه در فاصلة چاپ نسخة اصلی و ترجمة آن به زبان فارسی دگرگونیهای بسیاری در حوزة فناوریهای سینمایی رخ داده است که میتواند موجب بازاندیشی در برخی از نظریات طرحشده در کتاب باشد.
