پژوهشی تاریخ
علل گرایش به ترجمۀ کتاب‌های تاریخی در عصر قاجار (با نگاهی به جریان‌های عمدۀ ترجمه در ایران)

پرویز حسین طلایی

دوره 11، شماره 22 ، شهریور 1390، صفحه 1-14

چکیده
  سابقة ترجمه در ایران، به روزگار هخامنشیان می‌رسد که کتیبه‌ها را به زبان‌های دیگر می‌نوشتند. در ایران، سه دوره به داشتن نهضت ترجمه شهرت دارد: نخستین نهضت ترجمه در روزگار ساسانیان، به‌ویژه با تأسیس جندی شاپور، شکل گرفت. طبق منابع موجود، ترجمه‌های این دوره، کتب تاریخی را شامل نمی‌شده است. دومین نهضت، در اواخر سدة دوم، با تأسیس بیت‌الحکمه، ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
نقش ترجمه‌ها در رواج گفتمان انتقادی و بحران آگاهی در عصر قاجار

زهرا علیزاده بیرجندی

دوره 11، شماره 22 ، شهریور 1390، صفحه 15-26

چکیده
  گسست جامعة قاجار از اندیشة سنتی و بروز گرایش‌های نوخواهان در آن دوره، پیامد یک خودآگاهی انتقادی بود که به‌دنبال وقوع بحران‌های متعدد اجتماعی ـ سیاسی رخ نمود. رشد روزافزون ترجمة آثار سیاسی، اجتماعی، و اقتصادی در روزگار قاجار، سبب گسترش آگاهی‌های اجتماعی شد.در مقالة حاضر، ضمن طیف‌بندی گفتمان‌های انتقادی آن دوران و ارائة شواهد، ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
برخی ملاحظات دربارۀ ترجمۀ پژوهش‌های ایران‌شناسی

یزدان فرخی

دوره 11، شماره 22 ، شهریور 1390، صفحه 27-35

چکیده
  شمار چشمگیر و اهمیت آثار شرق‌شناسان و ایران‌شناسان، ترجمۀ برخی از این پژوهش‌ها را ضروری کرده است؛ و انتشار فراوان این دسته از آثار در چند دهۀ اخیر به‌صورت ترجمۀ کتاب و مقاله، ضرورت ارزیابی و بررسی آن‌ها را نشان می‌دهد. بررسی پیاپی ترجمه‌ها نشان می‌دهد که اصولی برای ارتقای کیفیت علمی و ادبی ترجمه لازم است. گاهی رعایت‌نکردن برخی ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
تأثیر ترجمۀ نظریه‌های ماکس وبر بر دیدگاه مورخان ایرانی

حمید کرمی‌پور

دوره 11، شماره 22 ، شهریور 1390، صفحه 37-54

چکیده
  ماکس وبر، یکی از مهم‌ترین جامعه‌شناسانی است که تأثیرات زیادی بر محققان رشته‌های مختلف علوم اجتماعی داشته است. مورخان نیز هم از جنبۀ روش‌شناسی و هم تبیین رویدادهای تاریخی، از اندیشه‌های وی تأثیر پذیرفته‌اند؛ و با ترجمه آثار وبر به زبان فارسی، دامنۀ این تأثیرپذیری افزایش یافت. آن دسته از مورخانی که به تبیین وقایع تاریخی به‌خصوص ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
شاخصه‌های علمی در ترجمۀ متون تاریخی

مریم کمالی

دوره 11، شماره 22 ، شهریور 1390، صفحه 55-61

چکیده
  توجه روزافزون به علم تاریخ و انتشار کتب غنی و سودمند به زبان‌های مختلف در این زمینه، مترجمان متون تاریخی را ملزم می‌سازد تا با رعایت چهارچوب‌های علمی به این امر مهم بپردازند. بی‌تردید انجام این کار بدون آگاهی از شاخصه‌های علمی این فن ممکن نیست. در این مقاله ضمن معرفی ویژگی‌های متون علمی و ادبی، سعی شده است با طرح یک مدل، ترجمة علمی ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
بررسی و نقد کتاب دولت سلجوقیان

محسن رحمتی

دوره 11، شماره 22 ، شهریور 1390، صفحه 63-84

چکیده
  یکی از کتاب‌های چاپ‌شده در حوزۀ تاریخ، کتاب دولت سلجوقیان است، که تهیه‌کنندگان و ناشر آن را به‌عنوان کتاب درسی برای دانشجویان این رشته معرفی کرده‌اند. امّا با توجه به ویژگی‌هایی که لازمة یک کتاب درسی دانشجویان است، برخی نارسایی‌ها در متن دیده می‌شود که ازجملۀ آنها می‌توان به ناهماهنگی عنوان و محتوا، استفاده‌نکردن از منابع ...  بیشتر

پژوهشی تاریخ
نگاهی انتقادی به سبک و شیوة ذبیح‌الله منصوری در ترجمة متون تاریخی

مریم عزیزیان

دوره 11، شماره 22 ، شهریور 1390، صفحه 85-107

چکیده
  ذبیح‌الله منصوری (1365 ـ 1274) ـ روزنامه‌نگار و مترجم ـ به دلایلی، ازجمله سبک ویژه در ترجمة متون ادبی و تاریخی (به‌دلیل نوع نگاه و دیدگاه مخاطب‌مدار در ترجمة متن)، حجم وسیع تألیفات، و برخورداری از طیف گسترده‌ای از خوانندگان، نامی برجسته و قابل بحث در تاریخ ادبیات و مطبوعات ایران است. در مقالة حاضر، پس از بیان مختصری از زندگی‌نامه و معرفی ...  بیشتر