چکیده هدف از مطالعة ‌‌حاضر بررسی دیدگاه معلمان زبان‌‌ انگلیسی در خصوص توان بالقوة یکی از کتب ملی آموزش زبان انگلیسی به نام پراسپکت ‌‌یک در پرورش «توانش بینافرهنگی» دانش‌‌آموزان مقطع ‌‌اول متوسطه است. 70 معلم با سابقة تدریس کتاب مزبور از طریق روش نمونه‌‌گیری دردسترس برای پاسخ‌گویی به پرسش‌نامه‌‌‌‌ای محقق‌ساخته انتخاب شدند؛ علاوه بر این، 22 نفر از آنان در مصاحبه‌‌‌‌ای نیمه‌‌ساختار‌‌یافته شرکت کردند. نتایج نشان داد که کتاب مورد نظر فاقد توان بالقوة لازم در پرورش توانش بینافرهنگی است. هم‌چنین، نتایج مصاحبه حاکی از آن بود که: الف) هم کتاب‌‌های پیشین و هم کتاب پیش ‌‌رو به لحاظ پرورش توانش بینافرهنگی عملکرد ضعیفی دارند؛ ب) کتاب مورد نظر فاقد اهداف بینافرهنگی است؛ ج) عملکرد کتاب به لحاظ ویژگی‌‌های فرهنگی و بینافرهنگی از دیدگاه دانش‌‌آموزان مقبول نیست؛ د) فعالیت‌های این کتاب توانش بینافرهنگی را تقویت نمی‌‌کند؛ و هـ) از نقاط‌‌ ضعف اصلی این کتاب معرفی نکردن فرهنگ زبان‌‌ خارجی مورد نظر و سایر فرهنگ‌‌ها، نگرش بسته و متعصبانه به روابط بین‌‌انسانی، و بومی‌‌سازی افراطی است.

چکیده کتاب درسی یکی از مهم‌ترین مراجع و منابع یادگیری دانش‌آموزان در هر نظام آموزشی است و در ایران نیز یکی از مهم‌ترین نقش‌ها را در برنامة درسی ایفا می‌کند. در این مطالعه می‌کوشیم به صورت کیفی نقش کتاب انگلیسی پایة هفتم را در کیفیت یادگیری دانش‌آموزان بررسی کنیم. ارزیابی صوری، ارزیابی محتوایی، بررسی ایجاد حس هیجانی با زبان، و میزان رضایتمندی دانش‌آموزان و معلمان پایة هفتم از کتاب مذکور از جمله اهداف این تحقیق است. از این رو، از 60 دانش‌آموز کلاس هفتم و 10 معلم زبان انگلیسی پایة هفتم مدرسة دخترانة دولتی بعثت در شرق تهران خواسته شد تا در مصاحبه‌ای در این خصوص شرکت کنند. نتایج مصاحبه‌ها حاکی از عملکرد ضعیف کتاب در ایجاد حس هیجانی با واژگان و تصاویر است. در پایان، راه‌کارهایی برای ارتقای سطح کیفی و حس هیجانی واژگان و تصاویر کتاب جدیدالتألیف پایة هفتم ارائه کرده‌ایم.

چکیده مقالة حاضر کتاب انگلیسی دورة اول متوسطه (هفتم) را از منظر مؤلفه‌های فرهنگی و هویتی شامل اسامی اشخاص، اماکن، پوشش، غذا، نوشیدنی‌ها، و مشاغل بررسی می‌کند. این کتاب بر اساس روش تحلیل محتوایی، مصاحبه و گفت‌وگو با 8 معلم که کتاب حاضر را تدریس کرده‌اند و 12 نفر متخصص حوزة آموزش زبان بررسی شده است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که مؤلفان نتوانسته‌اند به اندازة کافی به مؤلفه‌های فرهنگی توجه کنند. کتاب حاضر به صورت کلی متمرکز بر فرهنگ بومی ایران است و نمونه‌هایی از فرهنگ جهانی در آن دیده نمی‌شود. نکتة دیگر آن‌که فقط مسائل فرهنگی و هویتیِ تهران در این کتاب منعکس شده و خصیصه‌های فرهنگی سایر مناطق ایران در آن نادیده گرفته شده است. بر همین اساس، در پایان این مقاله راه‌کارهایی برای بهبود این کاستی‌ها ارائه شده است.

چکیده ارزیابی کتاب‌‌های درسی و تحلیل محتوای آن‌‌ها در برنامه‌‌ریزی آموزشی اهمیت بسیاری دارد. هدف پژوهش حاضر تحلیل زبان‌‌شناختی متن کتاب زبان انگلیسی هفتم از منظر انواع فرایند (فعل) بر اساس چهارچوب فرانقش تجربی دستور نقش‌‌گرای نظام‌‌مند هلیدی و متیسون (2014) است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی ـ تحلیلی است. به این ترتیب متن کتاب (شامل دستورالعمل تمرین‌‌، متن مکالمه، و درس‌‌) در قالب شش فرایند مادی، ذهنی، ارتباطی، رفتاری، بیانی، و وجودی طبقه‌‌بندی و الگوی کاربرد فرایندها ارائه می‌‌شود. برای مقایسة بهتر کل کتاب به چهار بخش (شامل دو درس، تمرین‌‌ها، و مرور) تقسیم می‌‌شود. نتایج نشان می‌‌دهد که از مجموع 509 فرایند مشاهده‌شده فرایند رابطه‌‌ای با 36 درصد رخداد پربسامدترین است. درصد رخداد سایر فرایندها عبارت‌اند از: مادی 27 درصد، رفتاری 19 درصد، بیانی 14 درصد، ذهنی 4 درصد، و وجودی کم‌تر از 1 درصد. درصد فرایند رابطه‌‌ای در بخش سوم و چهارم به طور چشم‌گیری کاهش می‌‌یابد. درصد رخداد فرایند مادی و رفتاری به‌ترتیب روندی افزایشی و کاهشی دارد. بیش‌ترین رخداد فرایند ذهنی در بخش چهارم است. در کل دانش‌‌آموزان با 60 نوع فعل گوناگون مواجه می‌‌شوند: مادی (35 فعل)، ذهنی (7 فعل)، رابطه‌‌ای (4 فعل)، رفتاری (6 فعل)، بیانی (7 فعل)، و وجودی (1 فعل).

چکیده با توجه به تحولات اخیر آموزش زبان انگلیسی و بازتاب آن در کتاب‌‌ها و مواد آموزشی مدارس کشور، مقالة حاضر کتاب زبان انگلیسی پایة هفتم را از نقطه‌‌نظر رویکرد فعالیت‌‌محور به آموزش و طراحی درس بررسی می‌‌کند. بدین منظور، با استفاده از چهارچوب نظری کلی فعالیت الیس (2003)، تمرین‌‌های هشت درس تحلیل شدند و سپس بر اساس معیارهای این چهارچوب ماهیت آن‌ها مطالعه شد. بر اساس یافته‌‌های این مطالعه، فقط 16 عدد از مجموع 57 عدد (28%) تمرین این کتاب ساختار و ماهیت فعالیت‌‌محور داشتند. بنابراین، بر اساس این یافته‌‌ها می‌‌توان بیان کرد که اثر مورد مطالعه از رویکرد فعالیت‌‌محور پیروی نکرده است. استفاده نکردن از درون‌داد واقعی، کمبود فرصت‌‌های تعامل بین زبان‌‌آموزان، و هم‌چنین تمرین‌‌های متعدد فاقد فراورده‌‌های مفید از دلایل اصلی فاصله گرفتن ساختار این اثر از رویکرد فعالیت‌‌محور و اثربخشی مختصر این کتاب است.

چکیده مطالعۀ حاضر با استفاده از روش پژوهش ترکیبی کتاب زبان انگلیسی پایۀ اول دورۀ اول متوسطه (Prospect 1 یا به‌اختصار کتاب 7) را بررسی کرده است. 21 معلم کتاب 7 پرسش‌نامه‌ای 23 سؤالی در مقیاس لیکرت را، که بر اساس ده فهرست معتبر ارزیابی کتب آموزش زبان انگلیسی تهیه شده و روایی آن از طریق متخصصان رشته تأیید و قضاوت شده بود، تکمیل کردند و ده نفر از آن‌ها به طور تصادفی انتخاب شدند و با اخذ رضایتشان در مصاحبه‌ای نیمه‌ساختاریافته شرکت کردند. هم‌چنین محقق با استفاده از 23 معیار مذکور، به بررسی ذهنی و تفصیلی کتاب 7، به‌ویژه از نظر وجود/ فقدان تعصب جنسیتی و برابری/ نابرابری روابط قدرت در مطالب کتاب پرداخت. نتایج آمار توصیفی حاصل از پرسش‌نامه و تحلیل محتوای مصاحبه‌ها نشان داد هرچند کتاب از نقاط قوت نسبی برخوردار است، نقاط ضعف جدی مانند واقعی و طبیعی نبودن برخی از مطالب، ارائة یک‌سویه و متعصبانة مقولۀ فرهنگ، جذاب نبودن مطالب و موضوعات، و محدود بودن موقعیت‌های موجود در کتاب (به درس و کلاس و مدرسه) را دارد. هم‌چنین نتایج تحلیل استنباطی (خی دو) نشان داد که کتاب 7 در بیان جنسیت در مطالب و تصاویر به شکل معناداری به نفع مردان متعصب است.

چکیده کتاب زبان انگلیسی (پایة هفتم) کتابی است که به‌تازگی برای فراگیران زبان انگلیسی طراحی و منتشر شده است. هدف نویسندگان بومی کردن محتوا، شکل، و تصاویر این کتاب بر اساس فرهنگ ایرانی است. هدف این تحقیق تجزیه و تحلیل تصاویر کتاب از منظر دانش‌آموزان ترک، فارس، و کرد (کرمانج) است. ابزار استفاده‌شده در این تحقیق پرسش‌نامه است که از طریق محققان طراحی و اعتباربخشی شده و^[1] شامل مصاحبه‌ای نیمه‌آزاد (semi-structured) است. 182 دانش‌آموز (77 دانش‌آموز ترک، 57 دانش‌آموز فارس، و 48 دانش‌آموز کرد) در این تحقیق شرکت کردند. با استفاده از آزمون خی دو و تجزیه و تحلیل نتایج نشان داده شد که برخی از تصاویر به‌درستی انتخاب نشده‌اند و تفاوت‌هایی در فهم، تفسیر معنا، و هدف آن تصاویر در دانش‌آموزان دیده شد. می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که به هنگام انتخاب تصاویر بهتر است به خرده‌فرهنگ‌های ایرانی هم توجه شود.

چکیده نقد پیش رو بر پایة مدل سیزر (Cisar, 2000)، که طبق استاندارد انجمن امریکایی آموزش زبان‌های خارجی (American Council on Teaching of Foreign Languages) (ACTFL) برای بررسی کتاب‌های آموزش زبان طراحی شده نگاشته شده است. افزون بر این، به منظور بررسی هرچه دقیق‌تر این کتاب، از مدل باشتورکمن (Basturkmen, 2006) نیز از منظرهای مختلف بهره گرفته شده است. نتایج این بررسی حاکی از آن است که هرچند نگارندگان کتاب مذکور به میزان قابل تأملی در مرتفع کردن ضعف‌های موجود در مجموعه‌های قبلی موفق بوده‌اند، به‌زعم نویسندگان مقالة حاضر، هنوز کاستی‌هایی در شیوة تنظیم این کتاب مشهود است؛ از جمله این‌که به‌‌رغم بهره‌گیری از تصاویر متعدد و مرتبط، به نظر می‌رسد در برخی موارد، استفاده از امکانات بصری و دیداری بیش‌تر، می‌تواند به فهم بهتر مطالب کمک شایانی بکند. هم‌چنین اگرچه مؤلفان در تعالی فرهنگ اصیل بومی و هویت ملی مبتنی بر ارزش‌ها و باورهای اسلامی بسیار موفق بوده‌اند، شاید پرداختن به دست‌مایه‌هایی از فرهنگ زبان انگلیسی نیز ضروری است و برای ایجاد انگیزة بیش‌تر در یادگیرندگان بهتر است در طراحی تمرین‌های درسی در ویرایش‌های بعدی کتاب تنوع بیش‌تری به ‌کار رود.

چکیده آموزش هر زبانی مشکل‌های خاص خود را دارد؛ آموزش زبان انگلیسی نیز از این موضوع مستثنی نیست. یکی از اصلی‌ترین مشکل‌های آموزش زبان انگلیسی، کیفیت کتاب‌های درسی است. از آن‌جا که کتاب زبان انگلیسی پایة هفتم مقطع متوسطه نخستین تجربة رسمی تحصیلی دانش‌آموزان با زبان انگلیسی است، تهیه و تدوین این کتاب اهمیت مضاعفی دارد و طبعاً مستلزم دقت و تلاش بسیار زیاد مؤلفان خواهد بود. از این ‌رو، گفتنی است که ارزش‌یابی و تحلیل محتوای کتاب زبان انگلیسی پایة هفتم مقطع متوسطه اقدامی مهم در راستای شناخت نقاط ضعف و قوت این کتاب است. هدف اصلی این تحقیق، نقد و ارزش‌یابی کیفی این کتاب بر اساس شاخص‌های علمی و تعیین نقاط قوت و ضعف آن، به‌ویژه دربارة روش‌شناسی آموزش زبان خارجی است. بدین ‌منظور، از 18 معلم زبان انگلیسی پایة هفتم و 25 دانش‌آموز این پایه مصاحبة نیمه‌ساختاریافته انجام شد. سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای مطالب ذکرشده هم‌چنین بررسی و تحلیل محتوای کتاب، مهم‌ترین نقاط قوت و ضعف این کتاب در بخش‌های مختلف بررسی شد.

چکیده اهمیت و ضرورت ارزش‌یابی مطالب آموزشی زبان دوم یا خارجی بر صاحب‌نظران و متخصصان فن کاملاً آشکار است. با توجه به نقش مهم دستور زبان در یادگیری زبان دوم و ظهور رویکردها و مفاهیم جدید در این ‌باره، پژوهش حاضر بر آن است تا کتاب انگلیسی هفتم از دورة اول متوسطه به نام پراسپکت 1 (Prospect 1) از سری مجموعة «انگلیسی برای مدارس» را بر اساس تحلیلی کیفی از منظر «مهارت دستوری» لارسن ـ فریمن نقد و بررسی کند. نتایج نشان می‌دهد که کتاب مد نظر در مقایسه با کتاب‌های پیشین هم‌سطحش، از آموزش سنتی دستور زبان فاصله گرفته و گامی رو به جلو در راستای مهارت ـ محور کردن آن برداشته است. با این حال ظاهراً در برخی از جنبه‌ها، از جمله فراهم کردن بافت‌های اجتماعی ملموس‌تر و دوری کردن از تمرین‌های مکانیکی و ملال‌آور رایج در شیوه‌های سنتی پیش‌رفت درخور ملاحظه‌ای نداشته است.

چکیده اخیراً کتاب‌های زبان انگلیسی در ایران بر اساس نظریة هوش‌های چندگانه بررسی شده‌اند. در مطالعة حاضر با استفاده از سیاهة هوش‌های چندگانة بوتلهو کاربرد هوش‌های چندگانه را در تمارین کتاب زبان انگلیسی پایة هشتم به نام پراسپکت دو (Prospect Two) بررسی می‌کنیم که هم‌اکنون برای اولین‌بار در دورة اول متوسطه در مدارس ایران تدریس می‌شود. نتایج نشان دادند که هوش‌های کلامی ـ زبانی و میان‌فردی بیش‌ترین کاربرد را در این کتاب داشتند. هوش‌های دیداری ـ فضایی و اندامی ـ جنبشی به میزان بسیار کم‌تری یافت شدند، اما هوش‌های منطقی ـ ریاضیاتی، موسیقیایی، درون‌فردی، و طبیعت‌گرا در این کتاب به کار برده نشدند. تحولات آموزشی و پیش‌نهادهای آتی برای تحقیقات پیش‌رو در پایان ارائه می‌شوند.