چکیده کشور هند تاریخی طولانی در تولید منسوجات خانگی دارد. به‌علت گستردگی کشور، جمعیت زیاد، وجود اقوام مختلف، دست‌رسی به آب‌های آزاد، دست‌رسی به منابع طبیعی الیاف و مواد رنگ‌زا، و باورهای قومی از تنوع منسوجات و روش‌های تولید برخوردار بوده است. تنوع در انواع البسۀ زنان و مردان، روش‌های نقش‌اندازی با چاپ، رنگ‌رزی یا سوزن‌دوزی سبب شده است تا گنجینۀ بزرگی از انواع منسوجات سنتی را دارا باشد. آشنایی با منسوجات سنتی هند، به‌علت تنوع و گستردگی، اطلاعات بسیار ارزنده‌ای را در اختیارمان قرار می‌دهد. کتاب منسوجات سنتی هند با هدف معرفی صنعت نساجی گذشتۀ هند به رشتۀ تحریر درآمده است. باتوجه‌به کم‌بود منابع فارسی که منسوجات سنتی را معرفی و تحلیل کرده باشد، این کتاب توانسته است به‌عنوان یک منبع درسی موفق شناخته شود. محتوای کتاب از جهات مختلف موردنقد و بررسی قرار گرفت. ارزیابی اثر نشان می‌دهد که کتاب جامعیت خوبی دارد و محتوای موجود جواب‌گوی نیاز کاربر بوده است. با رعایت نظم منطقی و انسجام بیش‌تر در محتوای متن، استفادۀ مناسب از تصاویر، یا پرهیز از اندکی پیش‌داوری در تأثیرپذیری منسوجات هندی از نوع ایرانی می‌توان اصالت و اعتبار اثر را ارتقا بخشید.

چکیده مطالعات نظری در حوزۀ هنر اسلامی پیشینۀ زیادی دارد و در دهه‌های اخیر پژوهش‌های متعددی در این باب صورت گرفته است. بیش‌ازهمه، شرق‌شناسان در این حوزه تحقیقات مفصلی انجام داده‌اند که ماحصل آن کتاب‌های فراوانی با موضوع هنر اسلامی است. برخی از این کتاب‌ها علمی و مستند و برخی دیگر دارای چالش‌ها و کاستی‌هایی است که می‌بایست پژوهش‌گران و محققان هنر اسلامی با بررسی و نقد آن‌ها به ارزیابی این کتاب‌ها بپردازند. کتاب هنر اسلامی عفیف البهنسی از معدود کتاب‌های هنر اسلامی است که یک عرب‌زبان آن را نوشته‌ است. در این کتاب، البهنسی بیش‌ازهمه بر هنر عربی و سرزمین‌های عرب توجه می‌کند و به‌صورت یک‌جانبه و فاقد مستندات تاریخی و پژوهشی به ارائۀ نظراتی می‌پردازد. او در برخی صفحات بر استقلال هنر اسلامی، مخصوصاً سرزمین‌های عربی، پافشاری می‌کند و از تأثیرات هنر ساسانی و ایرانی در هنر اسلامی چشم‌پوشی می‌کند. در این مقاله قصد داریم برخی از مباحث کلیدی این کتاب را بررسی کنیم و با استناد به نظریات محققان سرشناس حوزۀ هنر اسلامی به آن‌ها پاسخ دهیم.

چکیده در این متن تلاش شده است، براساس ساختار تعیین‌شده، به تحلیل و تفسیر شکلی و محتوایی کتاب صحنه‌آرایی در عکاسی بپردازیم. روش این نوشتار توصیفی ـ‌ تحلیلی است و با مراجعه به فصول چهارگانۀ کتاب سعی می‌شود خاستگاه، اثرگذاری، فواید، و کاستی‌های کتاب بررسی شود. در مسیر تحلیل و تحقیق مشخص می‌شود که این کتاب به‌مناسبت برگزاریِ نمایشگاه عکسی در کشور کانادا منتشر شده است، و فصل‌های چهارگانۀ‌ کتاب هریک از منظری خاص به موضوع صحنه‌آرایی در عکاسی نگریسته‌اند. مواردی چند مانند نقش‌های سه‌گانۀ‌ بازیگر، روایت‌گر، و هنرمند برای عکاس، و عکاس به‌مثابۀ داستان‌پرداز، توضیحِ عکاسی زنده، و نمونه‌هایی از صحنه‌آرایی برای عکس‌های بسیار معروف در حوزۀ مستند اجتماعی درزمرۀ نوآوری‌های کتاب به‌حساب می‌آید. بااین‌وصف، تجمیع آرای گوناگون مطرح‌شده درقالب یک کتاب هم‌گون نیست، و بدون نتیجه‌گیری نهایی به‌پایان می‌رسد. کتاب به‌صورت مراجعۀ موردی و موضوعی به ابعاد سبکی و تاریخیِ عکاسی صحنه‌آرایی‌شده موفق عمل می‌کند، اما به‌تنهایی نمی‌تواند تمامی موارد تاریخی و سبکیِ این حوزه از عکاسی را نمایندگی کند. ترجمه، ویرایش، کیفیت چاپ، و صفحه‌آراییِ کتاب از وضعیت مطلوبی برخوردار است. در نبود منابع مناسب و کافی از این دست در جامعۀ فارسی‌زبان، این کتاب برای علاقه‌مندان و دانش‌جویان عکاسی مفید است.

چکیده کتاب مبانی آفرینش ملودی در آهنگ‌سازی را نشر مرکز در سال ۱۳۹۵ منتشر کرده است. مؤلف کتاب کوشیده است تا در هشت فصل مجزا از تمامی جوانب به موضوع ملودی بپردازد. متن اثر دارای نثری روان و قابل‌فهم است و طرح جلد کتاب نیز مزین و بی‌پیرایه است. از مهم‌ترین ویژگی‌های این کتاب می‌توان به رویکرد موسیقی‌شناسانۀ‌ مؤلف در پرداختن به موضوع، استفاده از منابع متعدد و متنوع، تعدد نمونه‌ها و تصاویر مرتبط با متن، و ارائۀ جمع‌بندی و چکیده در پایان هر مبحث اشاره کرد. باتوجه‌به مباحث طرح‌شده در فصل‌ها و روند آموزشی و تحلیلیِ ارائه‌شده، عنوان مناسبی برای کتاب انتخاب نشده ‌است. هم‌چنین به‌طور کلی، فصل‌های اول، سوم، و ششم کتاب را که عمدۀ مطالب آن‌ها در دیگر کتاب‌ها با انسجام بیش‌تری طرح شده‌اند نمی‌توان از امتیازات این کتاب به‌حساب آورد. درمقابل، زاویۀ نگاهی که نویسنده در فصل‌های دوم و هشتم ارائه می‌کند مباحث ویژه‌ و سودمندی دربارۀ ملودی است که در کتاب‌های فارسی‌زبانِ دیگر به آن‌ها پرداخته نشده است.

چکیده هدف از نوشتن این مقاله نقد محتوایی و شکلی کتاب نشانه‌شناسی تئاتر و درام است. کتاب نشانه‌شناسی تئاتر و درام ازجمله کتاب‌های مهم و مبنایی تحلیل تئاتر و درام به‌شمار می‌رود. این کتاب با طرح مباحث نظری در چهارچوب نگرش نشانه‌شناختی ساخت‌گرا به‌دنبال بررسی منطق تئاتر رایج و متعارف است و به‌همین‌منظور نویسنده درصدد بوده است با طرح مفاهیمی که به‌نوعی می‌توان آن‌ها را مفاهیم اصلی و زیربنایی بوطیقای تحلیل تئاتر به‌شمار آورد، روش‌شناسی تحلیلی و کاربردی‌ای را پیش‌روی مخاطبان قرار دهد که مایل‌اند با سازوکار جهان پویای تئاتر آشنا شوند یا به‌دنبال روش‌های نشانه‌شناختی برای تحلیل تئاترند. مسئلۀ اصلی این مقاله طرح این پرسش بنیادی است که نشانه‌شناسی چگونه می‌تواند تئاتر را تحلیل و تفسیر کند و از برایند آن روزنه‌های درک و دریافت پیچیدگی‌های جهان تئاتر و درام را برای ما آشکار کند. ضرورت و اهمیت نگاه نقادانه به کتاب نشانه‌شناسی تئاتر به‌منظور تحلیل دقیق‌تر و نیز تبیین سازوکارها و ویژگی‌های کاربردی علم نشانه‌شناسی در تحلیل متون نمایشی است. به‌ همین ‌علت، نشان‌دادن اهمیت کتاب نشانه‌شناسی تئاتر و درام با آشکارسازی کارکردهای تحلیلی آن با هدف راه‌نمایی مخاطبان و دانشجویانی که دغدغۀ تحلیل‌های نشانه‌شناختی تئاتر را دارند ضروری است.

چکیده در این متن تلاش شده است، براساس ساختار تعیین‌شده و مشخص قبلی، به تحلیل و تفسیر شکلی و محتوایی کتاب راه‌نمایی بر ادبیات و فیلم بپردازیم. روش در این نوشتار توصیفی ‌ـ تحلیلی است و با مراجعه به فصول مختلف کتاب و مقالات موجود در آن چگونگی شکل‌گیری اهداف موردنظر نویسنده (نویسندگان) را موردبررسی قرار می‌دهیم. در جریان بررسی کتاب درمی‌یابیم که این کتاب درادامۀ سه کتاب تهیه شده است که هریک به مبانی نظری سینما و ارتباط سینما با دیگر هنرها و تأثیر آن‌ها در سینما می‌پردازد. در این راه، نویسنده با گردآوری مقالات مختلف از نویسندگان گوناگون به نقش اقتباس‌های ادبی در سینما می‌پردازد. ساختار شکلی کتاب خوب است و مقالات مختلف براساس ترتیب ‌‌سال‌های ساخت آثاری که درمورد آن‌ها صحبت شده است دسته‌بندی شده‌اند.

چکیده هدف کتاب بازنویسی فیلم‌نامه این است که خوانندگانش را یاری دهد تا مهارت‌های خود را برای بیان داستانی دراماتیک و گیرا پرورش دهند. در این ‌راستا، نویسنده با توضیح ساختار داستان مبتنی‌بر سه پردۀ درام، نقاط عطف و نقطۀ اوج، و پرداخت شخصیت خواننده را با مسائل اساسی بازنویسی فیلم‌نامه آشنا می‌کند؛ اما تمامی تلاش نویسنده به‌منظور منافع تجاری و کسب درآمد از فیلم‌نامه است. نظام ارزش‌گذاری او فروش فیلم و مبنای کار او فقط سینمای تجاری هالیوود است. این در حالی است که قید بررسی سینمای امریکا در هیچ ‌کجای کتاب دیده نمی‌شود.تقلیل سینمای جهان به سینمای هالیوود، مبناقراردادن ساختار سه‌پرده‌ای، و نادیده‌انگاشتن دیگر ساختارهای بدیل در تمامی امور فیلم‌نامه از مشکلات محتوایی کتاب به‌شمار می‌آیند. این مقاله درصدد است با ارائۀ بدیل‌هایی که نگارنده از اشاره به آن‌ها خودداری کرده است به نقد کتاب حاضر بپردازد. این نقد در سطح روایت، سینمای هالیوود، تجاری‌سازی فیلم‌نامه، و مبحث فرم و ساختار انجام می‌گیرد.

چکیده پژوهش‌گران حوزۀ مطالعات هنر اسلامی رویکردهای مختلفی را در این حوزه اتخاذ کرده‌اند و هریک نقطۀ اتکای خود را بر مفاهیمی متفاوت از دیگری قرار داده‌اند. از این ‌میان، رویکرد تاریخ‌گرایی بر دو مؤلفۀ بسترمندی و تفسیر استوار است. در این رویکرد، مرکز ثقل مطالعات منطبق است بر درک مفاهیم فرهنگی اشیا و آثار معماری در بستر زمانی و مکانی خاص تولید این آثار. ازاین‌رو، عوامل، ریشه‌‌ها، و بستر‌‌های تحقق هنر اسلامی به‌طور تاریخی و معنای آن به‌صورت تفسیری موردبررسی و مطالعه قرار می‌‌گیرند.برداشت‌های نادرست برخی از منتقدان دربارۀ رویکرد تاریخ‌گرایی در مطالعات هنر اسلامی موجب خلط مفهوم و اغتشاش معنایی در این رویکرد شده است. بنابراین، دغدغۀ اصلی این پژوهش ارائۀ تعریفی روشن از مفهوم تاریخ‌گرایی و روش‌شناسی آن ازطریق معرفی و نقد یکی از شاخص‌ترین آثار تألیف‌شده با این رویکرد است. کتاب معماری ایلخانی در نطنز، اثر شیلا بلر، نمونه‌ای قابل‌توجه از رویکرد تاریخ‌گرایی است که به‌لحاظ درک روش‌شناسی این‌گونه مطالعات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

چکیده مقالۀ حاضر نقدی بر کتاب هنر خودآموختگان، هنر فطری است. ضرورت بررسی انتقادی این کتاب از آن نظر است که اولین کتاب تألیفی فارسی در این زمینه است و به‌ همین ‌علت به‌عنوان مرجع و متنی کمک‌درسی مورداستفاده قرار می‌گیرد. ادعای اصلی مؤلف ارائۀ تعریفی از هنرهای فطری و دسته‌بندی آن‌ها و هم‌چنین طرح مباحث نظری‌ای است که حول این‌گونه هنرها وجود دارند. مؤلف در این راه دست‌یابی به اهداف متعددی را در نظر دارد که شامل ترسیم تاریخچه‌ای از خاستگاه و معرفی برخی از مهم‌ترین هنرمندان این گرایش می‌شود.در این مقاله درابتدا به بررسی دسته‌بندی کتاب ازلحاظ محتوایی می‌پردازیم و حدود و ارتباط مفاهیم طرح‌شده را به‌نقد می‌کشیم. سپس، با ترسیم مجدد الگوی اولیۀ مؤلف، برای پی‌ریزی شالودۀ کتاب، تحلیلی از روش‌شناسی ارائه می‌کنیم. درپایان، نقاط قوّت و نوآوری و هم‌چنین ابهام‌ها و نقاط ضعف کتاب به‌بحث گذاشته خواهد شد.

چکیده یکی از کتاب‌های چاپ‌شده در حوزۀ صنایع دستی کتاب شناخت صنایع دستی ایران است که مؤلف آن را به‌عنوان کتاب درسی برای دانشجویان رشته‌های مدیریت جهان‌گردی، مدیریت هتل‌داری، و مدیریت امور گمرکی معرفی کرده است. مقالۀ حاضر بررسی و نقد این کتاب است. پس از معرفی کتاب، نخست نقد شکلی اثر و سپس نقد محتوا صورت گرفته است. در این مقاله، به‌روش نقد و تحلیل کتاب موردارزیابی قرار می‌گیرد و ضمن برشمردن نواقص، کاستی‌ها، و اشتباهات نشان داده می‌شود که اثر یادشده به‌عنوان یک کتاب درسی دانشجویی نمی‌تواند مورداستفاده قرار گیرد و جامعیت یک کتاب علمی را ندارد. ازجمله استفاده‌نکردن از منابع علمی و تاریخی در بیان مطالب کتاب، توضیحات ناکافی در عناوین تخصصی، استفاده‌نکردن از ابزارهای علمی مناسب، تکراری‌بودن محتوا، و ... نقدی است که بر این کتاب ارائه شده است. اشکالات موجود در تأثیر منفی کتاب در دانش مخاطبان نقش قابل‌توجهی دارد و آن را شایستۀ حضور در محیط دانشگاهی نمی‌کند. درپایان، پیش‌نهادهایی برای رفع کاستی‌ها و اشکالات ارائه شده است.

چکیده رابطۀ سینما و دین در ایران و غرب همواره محل بحث بوده است، اما به‌واسطۀ تفاوت نگاه ادیان، این رابطه از زوایای متفاوتی تحلیل شده است. هدف اصلی در این پژوهش یافتن اصلی‌ترین تفاوت‌های میان نگرش مسیحیت و اسلام به سینما و تحلیل انتقادی دیدگاه‌های نظریه‌پردازان این حوزه است. به‌این‌منظور، دو محور مهم و مشترک میان نظریات، یعنی رابطۀ سینما و دین و امکان تحقق سینمای دینی و هم‌چنین رابطۀ میان فرم و محتوا در سینمای دینی، در دیدگاه نظریه‌پردازان سینمای دینی ایران و نظریه‌پردازان سینمای دینی امریکا موردبررسی قرار گرفت. از میان متخصصان ایرانی، نظریات سیدمرتضی آوینی، محمد مددپور، و نصرت‌الله تابش درخصوص سینمای دینی بررسی شد و در بخش پژوهش‌گران غربی، باتوجه‌به آثار ترجمه‌شدۀ موجود، از نظریات چهار پژوهش‌گر با نام‌های رابرت کی. جانستن، کلایو مارش، برایان استون، و مارگرت مایلز استفاده شد. در این پژوهش درانتها نتیجه گرفته می‌شود که باوجود توجه برخی نظریه‌پردازان مسلمان به مسائل مبتلاٌبه و رشد دیدگاه‌های ایشان نسبت‌به نظریۀ سینمای دینی در مسیحیتْ نظریات بیان‌شده دارای اشکالات مختلفی است و هنوز نظریه‌ای کارآمد در این حوزه تدوین نشده است. این پژوهش برمبنای هدفْ بنیادین و برمبنای روش اجرایی توصیفی‌ ـ ‌تطبیقی است.

چکیده  
در کتاب تحولات تصویری ایران، تألیف سیامک دل‌زنده، مؤلف تلاش کرده است با گذر از تحلیل‌های توصیفی به تبیین نظری از تحولات هنر ایران در نیمۀ اول قرن سیزدهم هجری شمسی دست یابد. مؤلف کوشیده است، فراتر از روایت‌های خطی، به پادگفتمان‌های مسلط نیز بپردازد. در این مسیر نیز به موفقیت‌های قابل‌توجهی دست یافته است؛ اما این تلاش قابل‌نقد است.مؤلف تأکید کرده که، برخلاف دیدگاه پسااستعماری، مسیر دیگری را در این کتاب دنبال کرده است و در نقد دیدگاه پسااستعماری که «فاعلیت‌های منطقه‌ای» را نادیده می‌گیرد، به جست‌وجوی عاملیت‌های منطقه‌ای در ایران پرداخته است. مؤلف با در مرکز قراردادن مفهوم «نظم نمایشگاهی» به عاملان بیرونی و عاملان داخلی که بازتولیدکنندۀ این نظم هستند پرداخته و شرح داده که چگونه این جریان بر هنر ایران غلبه یافته است. این دیدگاه ساختاری مؤلف را در مطالعۀ عاملیت‌های داخلی محدود کرده است. ازهمین‌رو، توجه مؤلف به پادگفتمان‌ها فاقد رویکرد تحلیلی است و متن به توصیف آثار و معرفی هنرمندان تقلیل یافته است. در این مقاله، مفصل‌بندی‌های نظری کتاب موردنقد و تحلیل قرار خواهد گرفت. اگرچه نقدهایی بر کتاب وارد است، اما منابعی ازاین‌دست می‌توانند زمینه را برای نظریه‌پردازی درون‌نگر و درون‌زا پیرامون هنر ایران فراهم سازد.