پژوهشی
اقتصاد
علی اصغر اسفندیاری؛ آرش جمال منش
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، صفحه 1-14
چکیده
چکیده در راستای دومین کنگرۀ ملی علومانسانی و دومین پیشهمایش گروه اقتصاد در تبیین نوین‌سازی سرفصلهای دروس رشتۀ اقتصاد در دورۀ کارشناسی و مآلاً کارشناسی ارشد، موارد ذیل در این نقدنامه ارائهخواهدشد. برای نیل به اهداف نوین‌سازی محتوایی و عنوانی، نخست سرفصلها و عنوانهای دروس رشتۀ اقتصاد از دانشگاههای بزرگ دنیا1 ...
بیشتر
چکیده در راستای دومین کنگرۀ ملی علومانسانی و دومین پیشهمایش گروه اقتصاد در تبیین نوین‌سازی سرفصلهای دروس رشتۀ اقتصاد در دورۀ کارشناسی و مآلاً کارشناسی ارشد، موارد ذیل در این نقدنامه ارائهخواهدشد. برای نیل به اهداف نوین‌سازی محتوایی و عنوانی، نخست سرفصلها و عنوانهای دروس رشتۀ اقتصاد از دانشگاههای بزرگ دنیا1 که رتبهبندی جهانی زیر 50 را دارند، اخذ گردیده و با مقایسۀ سرفصلهای مصوّب اولیۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی در سی سال گذشته و سرفصلهای برخی از دانشگاههای بزرگ کشور که در سالهای اخیر با اختیارات هیئت ممیزه تغییراتی در آن داده شده و اجرا میگردد، دیدگاههای همکاران گرانقدر پیشهمایش قبلی مقایسه شده و به رشتۀ تحریر درآمدهاست. نتیجۀ این مقاله مشخص می‌کند که عناوین دروس رشتۀ اقتصاد از لحاظ ترکیب و محتوا به یک بازنگری اساسی نیاز دارد.
پژوهشی
زبان و ادبیات فارسی
عسگر بابازاده اقدم؛ حسین خانی کلقای
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، صفحه 15-28
چکیده
چکیده یکی از معیارهای اساسی ارزشیابی مقالات اعم از علمی ـ پژوهشی و علمی ـ ترویجی، اهمیت و ضرورت مقدمهنویسی بر آن است. در این زمینه، صاحبنظران عرصۀ تحقیق و پژوهش به یافتهها و تجربههای ارزشمندی دستیافتهاند که رعایت و بهکارگیری صحیح این اصول می‌تواند به بهبود کیفیت ساختاری و روش نظاممند مقدمهنویسی و در نهایت ...
بیشتر
چکیده یکی از معیارهای اساسی ارزشیابی مقالات اعم از علمی ـ پژوهشی و علمی ـ ترویجی، اهمیت و ضرورت مقدمهنویسی بر آن است. در این زمینه، صاحبنظران عرصۀ تحقیق و پژوهش به یافتهها و تجربههای ارزشمندی دستیافتهاند که رعایت و بهکارگیری صحیح این اصول می‌تواند به بهبود کیفیت ساختاری و روش نظاممند مقدمهنویسی و در نهایت مقالات منجرگردد. از جملۀ این اصول در حوزۀ مقدمهنویسی میتوان به ارائۀ زمینهها و دیدگاه دربارۀ موضوع و اهمیت آن، مروری کوتاه بر متون علمی موجود، بیان منطق منجر به انجام پژوهش و بیان هدف مطالعه اشاره کرد. پایبندی به این معیارها و رعایت آن به مهارت و دقت فراوان نیاز دارد که نگارنده میزان این توجه را در شش شمارۀ آخر مجلۀ ادبیات فارسی دانشگاه آزاد خوی که جمعاً 53 مقاله را دربرمیگرفت، مورد بررسی قرارداد و نتیجه آن شد که اکثر آن‌ها فاقد معیارهای یادشده است.
پژوهشی
علوم سیاسی
عباس خلجی
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، صفحه 29-52
چکیده
چکیده این مقاله با هدف نقد روشمند کتاب جریان‌‌شناسی سیاسی در ایران به نگارش درآمده است. بررسی شکلی، روشی و محتوایی اثر مهم‌‌ترین بخش مقاله است که در حول نقد روشی و محتوایی آن تمرکز یافته است. در متن، پیشنهادهای سازنده و توصیههای اصلاحی مناسبی برای بهبود ابعاد روشی و محتوایی اثر ارائهشدهاست. سرفصل این نکات به ترتیب زیر ...
بیشتر
چکیده این مقاله با هدف نقد روشمند کتاب جریان‌‌شناسی سیاسی در ایران به نگارش درآمده است. بررسی شکلی، روشی و محتوایی اثر مهم‌‌ترین بخش مقاله است که در حول نقد روشی و محتوایی آن تمرکز یافته است. در متن، پیشنهادهای سازنده و توصیههای اصلاحی مناسبی برای بهبود ابعاد روشی و محتوایی اثر ارائهشدهاست. سرفصل این نکات به ترتیب زیر است: ضرورت بررسی انتقادی ادبیات موضوع، لزوم بررسی تاریخی و تبارشناختی مفهوم جریان‌‌شناسی در ادبیات سیاسی ایران، معرفی منابع علمی و آثار اصلی مورد استفاده برای نگارش جریان‌‌شناسی سیاسی و به طور کلی، توجه مناسب و پایبندی اصولی به معیارهای روشی در پژوهشهای علوم انسانی که متأسفانه در این متن توجه درخوری به آن‌ها نشده است.
پژوهشی
زبان و ادبیات عربی
کبری روشنفکر؛ فرناز طاهری؛ سجاد اسماعیلی
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، صفحه 53-76
چکیده
آموزش نهجالبلاغه به عنوان یکی از شاخههای مهم متون اسلامی در قالب واحدهای درسی اصلی و اختیاری، بیش از سه دهه در دانشگاههای ایران مورد توجه قرارگرفتهاست. یکی از شیوههای مطرح و تقریباً سنّتی آموزش این متنِ عظیم، بیان آموزه‌‌های دینی، معرفتی، اعتقادی و تربیتی نهجالبلاغه است. این در حالی است که نهجالبلاغه در تقسیمبندی ...
بیشتر
آموزش نهجالبلاغه به عنوان یکی از شاخههای مهم متون اسلامی در قالب واحدهای درسی اصلی و اختیاری، بیش از سه دهه در دانشگاههای ایران مورد توجه قرارگرفتهاست. یکی از شیوههای مطرح و تقریباً سنّتی آموزش این متنِ عظیم، بیان آموزه‌‌های دینی، معرفتی، اعتقادی و تربیتی نهجالبلاغه است. این در حالی است که نهجالبلاغه در تقسیمبندی متون، یکی از شاخههای مهم متون ادبی شناخته میشود؛ لذا، توجه به جنبههای ادبی آن امری ضروری در آموزش است، زیرا استادان میتوانند با استفاده از روشهای کارآمد و نوین تدریس، مهارتهایی همچون صحیحخوانی، درک و فهم معنایی، ذوق ادبی و تشخیص ویژگیهای سبکی حضرت علی (ع) را در دانشجویان افزایش دهند. امروزه، نظریهپردازان و متخصصان آموزش متون ادبی، راهبردهای کارآمدتری را برای آموزش نهجالبلاغه ارائهدادهاند که نهتنها به آموزش آموزه‌‌های محتوایی آن اهمیت می‌‌دهد، بلکه ادبیّت این متن عظیم ادبی را نیز پوشش می‌‌دهد. از این رو، جستار حاضر درصدد معرفی این راهبردها و میزان اجرای آن‌ها در دانشگاههای تهران است. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و ابزار اصلی آن را پرسشنامة محقق ساخته است. برخی از مهم‌‌ترین یافته‌‌های پژوهش نشانداد که نهجالبلاغه در دانشگاههای تهران به عنوان یک متن ادبی تدریس نمیشود و بیشتر به مسائل محتوایی آن توجه میشود.
پژوهشی
اقتصاد
منصور زراء نژاد
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، صفحه 77-88
چکیده
چکیده هدف این مقاله بحث در مورد آموزش اقتصاد خرد با رویکرد بومی سازی و نوین‌سازی است. از آنجا که علم اقتصاد دایماً در تحول و پیشرفت است، تحقق این هدف الزاماً مستلزم نوین‌سازی مستمر است. بنابراین، تدریس اقتصاد با رویکرد بومی‌سازی و نوین‌سازی ضرورتی اجتنابناپذیر است. بومی‌سازی اقتصاد در هر جامعه، مستلزم توجه محوری به ساختار، ...
بیشتر
چکیده هدف این مقاله بحث در مورد آموزش اقتصاد خرد با رویکرد بومی سازی و نوین‌سازی است. از آنجا که علم اقتصاد دایماً در تحول و پیشرفت است، تحقق این هدف الزاماً مستلزم نوین‌سازی مستمر است. بنابراین، تدریس اقتصاد با رویکرد بومی‌سازی و نوین‌سازی ضرورتی اجتنابناپذیر است. بومی‌سازی اقتصاد در هر جامعه، مستلزم توجه محوری به ساختار، شرایط و واقعیتهای اقتصادی و توجه به ارزشهای آن جامعه است. این الزام در جوامع اسلامی، در عمل، به مفهوم لزوم تدریس اقتصاد با رویکرد اسلامی است. موفقیت در این امر مستلزم وجود اقتصاددانان اسلامشناس با سابقۀ تدریس و تحقیق کافی و مؤثر و تدوین متون و مواد درسی مناسب و کافی است. بر اساس نتایج این مطالعه، تدریس باید با بررسی و نقد مفهوم انسان اقتصادی آغاز گردد؛ سپس، برخی از ملاحظات روششناختی مورد بررسی قرارگیرد. در این زمینه، لازم است که نظریات علمی به عنوان مجموعهای از گزارههای تبیینکنندۀ روابط علّی پدیده ها شامل پیشفرضها، گزاره های ارزشی و گزارههای توصیفی معرفی شوند. باورهای دینی و ارزشهای اخلاقی در ساختار پیشفرضها و تکوین نظریات علمی کاملاً مؤثر هستند. همچنین، باید روش تفکر اقتصادی و شیوۀ به کارگیری رویکردهای خلاق آموزش داده شود و از ترویج صرف نظریه های اقتصادی احتراز گردد. نباید به پیش فرضها و رویکردهای تحلیلی مسلط، ندانسته اعتباری ایدئولوژیک بخشید و بدون تأمل آن‌ها را پذیرفت و ترویج داد. برخلاف ادعای مسلط در ادبیات اقتصادی، رفتار واقعی انسان بهشدت تحتتأثیر ملاحظات اخلاقی و برگرفته از مجموعۀ بسیار غنی از ارزشها و ترجیحات است. شواهد تجربی نیز نشاندادهاست که در جوامع پیشرفته ای مانند امریکا، آلمان، روسیه و جوامعی مانند قبایل کوچروی اندونزی، رفتار مردم بر مبنای خودخواهی نیست. در شرایط موجود، با توجه به اقبال نسبی به رویکردهای اخلاقمدارانه و دینی به اقتصاد و تقاضای روزافزون جوامع اسلامی برای تدوین و تدریس اقتصاد با رویکرد اسلامی، باید تلاش مؤثر کرد تا متون اقتصادی با رویکردی اسلامی تدوین شود. در این ارتباط، تنظیم و ارائۀ سرفصلهای دروس اقتصاد، بهویژه اقتصاد خرد، با رویکرد اسلامی برای تدریس در رشتۀ اقتصاد در مقاطع کارشناسی و بالاتر بسیار مهم و لازم می نماید.
پژوهشی
علوم سیاسی
قربانعلی قربان‌زاده سوار
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، صفحه 89-108
چکیده
چکیده سرفصل دروس در دانشگاه‌ها معیار استانداردسازی منابع درسی برای استاد و دانشجو است تا در چارچوب مشخص به تدریس و تحصیل بپردازند. آنچه در این پژوهش مبنای نظرسنجی از دانشجویان قرارگرفت، آخرین سرفصل دروس کارشناسی علوم سیاسی مصوّب وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری است که به استثنای دانشگاههایی که مبادرت به تدوین سرفصل مستقل دروس ...
بیشتر
چکیده سرفصل دروس در دانشگاه‌ها معیار استانداردسازی منابع درسی برای استاد و دانشجو است تا در چارچوب مشخص به تدریس و تحصیل بپردازند. آنچه در این پژوهش مبنای نظرسنجی از دانشجویان قرارگرفت، آخرین سرفصل دروس کارشناسی علوم سیاسی مصوّب وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری است که به استثنای دانشگاههایی که مبادرت به تدوین سرفصل مستقل دروس کردهاند، سایر دانشگاه‌ها میتوانند مورد استناد و استفاده قراردهند. به نظر اکثریت پاسخگویان، دروس عمومی تأثیر چندانی بر افزایش توان کارشناسی و علمی دانشجو ندارد. قریب به اتفاق پاسخگویان، تقسیم دروس علوم سیاسی را به دو گروه الزامی و انتخابی باعث بهبود برنامۀ آموزشی میدانند. سایر موارد که دانشجویان در پاسخ خود به آن توجه کردهاند، عبارتاند از: کمبود تعداد واحدهای برخی از دروس، تعداد زیاد واحدهای برخی دروس دیگر، خالیبودن جای برخی از دروس، وجود برخی از دروس غیرضروری، موضوعات مشابه و مباحث تکراری در بعضی از دروس، ضرورت رعایت ارائۀ پیشنیاز در برخی از دروس، عدم ارتباط و هماهنگی دروس دورۀ کارشناسی از حیث کاربردی با زمینههای شغلی آیندۀ فارغالتحصیلان علوم سیاسی در حوزههای کارشناسی جامعه.
پژوهشی
اقتصاد
سیدحسین میرجلیلی
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، صفحه 109-134
چکیده
چکیده در این مقاله، کتاب اقتصاد کلان دکتر رحمانی و اقتصاد کلان برانسون به عنوان متون درسی برای دورههای کارشناسی و کارشناسی ارشد مؤسسات آموزش عالی کشور از جهت رویکرد تحلیلی و روزآمدی مورد بررسی قرارگرفتهاست. رویکرد تحلیلی هر دو متن، بر اساس چارچوب سنتی در آموزش اقتصاد کلان و طبق رویکرد سنتز نئوکلاسیک ـ کینزی است. برای سنجش روزآمدبودن ...
بیشتر
چکیده در این مقاله، کتاب اقتصاد کلان دکتر رحمانی و اقتصاد کلان برانسون به عنوان متون درسی برای دورههای کارشناسی و کارشناسی ارشد مؤسسات آموزش عالی کشور از جهت رویکرد تحلیلی و روزآمدی مورد بررسی قرارگرفتهاست. رویکرد تحلیلی هر دو متن، بر اساس چارچوب سنتی در آموزش اقتصاد کلان و طبق رویکرد سنتز نئوکلاسیک ـ کینزی است. برای سنجش روزآمدبودن و رویکرد تحلیلی، اقتصاد کلان دکتر رحمانی با اقتصاد کلان بلانچارد به عنوان یک متن درسی استاندارد مبتنی بر سنتز نئوکلاسیک ـ کینزی مقایسه شده است. اقتصاد کلان برانسون نیز با اقتصاد کلان رومر به عنوان یک متن استاندارد برای اقتصاد کلان پیشرفته، از جهت روزآمدی مقایسه شده و مفاهیم پوشش دادهنشده در مقاله ذکر گردیده است.
پژوهشی
اقتصاد
حسین میسمی؛ احمد شعبانی؛ محمدحسن حقیقی
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، صفحه 135-155
چکیده
چکیده این تحقیق تلاش می‌کند تا ضمن شناخت وضع موجود تدوین پایان‌نامه در دانشگاههای کشور در حوزۀ اقتصاد و بانکداری اسلامی، چالش‌های موجود در این زمینه را مورد بررسی قرارداده و راه‌حل‌هایی ابتدایی نیز ارائهنماید. به منظور بررسی وضع موجود، نمونه‌ای از پایان‌نامه‌های دفاعشده در دانشگاههای تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی، ...
بیشتر
چکیده این تحقیق تلاش می‌کند تا ضمن شناخت وضع موجود تدوین پایان‌نامه در دانشگاههای کشور در حوزۀ اقتصاد و بانکداری اسلامی، چالش‌های موجود در این زمینه را مورد بررسی قرارداده و راه‌حل‌هایی ابتدایی نیز ارائهنماید. به منظور بررسی وضع موجود، نمونه‌ای از پایان‌نامه‌های دفاعشده در دانشگاههای تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی، امام صادق (ع)، تربیت مدرس، مفید، الزهرا (س) و علوم اقتصادی را مورد بررسی و تحلیل قرارمیدهد. یافته‌‌های این تحقیق که بر اساس روش کتابخانهای و تحلیل محتوا بهدستآمدهاند، نشانمیدهد که بخش قابلتوجّهی از پایان‌نامه‌های دفاعشده به موضوعات اقتصاد متعارف پرداخته و در بهترین حالت همان موضوعات را برای اقتصاد ایران کاربردی کردهاند. از این رو، مواردی که در آن‌ها مستقیماً به حوزههای مفهومی و کاربردی اقتصاد و بانکداری اسلامی توجّه شده باشد، بسیار محدود است. علاوه بر این، بهنظرمیرسد چالشها و علل معیّنی موجبات ضعف پژوهش را در حوزۀ اقتصاد و بانکداری اسلامی فراهم آوردهاند که نمیتوان نسبت به آن‌ها بیتفاوت بود. یافته‌‌های این تحقیق دلالتهای مشخّصی به منظور اصلاح نظام پژوهش اقتصاد و بانکداری اسلامی در کشور ارائهمیدهد.
پژوهشی
فلسفه
عزیز نجف‌پور؛ فاطمه گیتی پسند
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، صفحه 157-169
چکیده
چکیده دکتر خسروپناه در کتاب رویکرد استاد مطهری به علم و دین به بررسی آرای مرحوم مطهری در باب علم، دین و مفهوم‌‌شناسیِ علمِ دینی پرداخته است. وی ضمن برشمردن چهار نوع رابطه میان علم و دین، به بررسی علل جدایی علم و دین در غرب پرداخته است و متعاقباً ضمن فریضه‌دانستن علم در سنت اسلامی به توافق علم و دین در این سنت اشاره کرده و دلایل و محاسن ...
بیشتر
چکیده دکتر خسروپناه در کتاب رویکرد استاد مطهری به علم و دین به بررسی آرای مرحوم مطهری در باب علم، دین و مفهوم‌‌شناسیِ علمِ دینی پرداخته است. وی ضمن برشمردن چهار نوع رابطه میان علم و دین، به بررسی علل جدایی علم و دین در غرب پرداخته است و متعاقباً ضمن فریضه‌دانستن علم در سنت اسلامی به توافق علم و دین در این سنت اشاره کرده و دلایل و محاسن این امر را توضیح داده است. مطهری معیارِ دینیبودن علم را «نافعبودن» آن برای جامعة اسلامی میشمارد و هر علمی را که مقدمة عمل به واجب کفایی و یا عینی باشد، دینی میانگارد. به رویکرد علمشناختی و همچنین معیار استاد مطهری ایراداتی وارد است که خسروپناه بدانها اشارهای نکرده است. ایراداتی همچون عدم تمییز بین علوم دقیقه با علوم انسانی و اجتماعی، عدم تمییز بین علم و تکنولوژی، عدم توجه بر ساختار درونی علم و ناکارآمدی معیار نافعبودن در تمییز علم دینی از علم غیر دینی. از نظر مطهری در اسلام رابطة عقل و دین هم رابطة ملازمه است و ریشة تعارضات عقل و دین در غرب به اشکالات و اشتباهات کلیسا برمیگردد.
پژوهشی
علوم تربیتی
محمدرضا نیلی احمدآبادی
دوره 13، شماره 27 ، شهریور 1392، صفحه 171-186
چکیده
چکیده در نظام آموزشی ما علوم انسانی، با وجود فرهنگ غنی اسلامی ـ ایرانی، کاستی‌های فراوانی دارد. علوم تربیتی که شاخه‌ای از علوم انسانی است، به دنبال پرورش انسان‌‌های مؤثر و کارآمدی است که استعدادهای آن‌ها شکوفا شده است. در تعلیم و تربیت اسلامی تربیت انسان کامل با بهره‌گیری از معارف دینی امکان‌پذیر است. موفقیت نظام‌های آموزشی، ...
بیشتر
چکیده در نظام آموزشی ما علوم انسانی، با وجود فرهنگ غنی اسلامی ـ ایرانی، کاستی‌های فراوانی دارد. علوم تربیتی که شاخه‌ای از علوم انسانی است، به دنبال پرورش انسان‌‌های مؤثر و کارآمدی است که استعدادهای آن‌ها شکوفا شده است. در تعلیم و تربیت اسلامی تربیت انسان کامل با بهره‌گیری از معارف دینی امکان‌پذیر است. موفقیت نظام‌های آموزشی، مستلزم توجه به آموزه‌‌های وحیانی است. از سوی دیگر یافته‌‌های بشری در علوم تربیتی نیز نباید مغفول واقع شود. در این رابطه به سه رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی به منزلة نظام توصیفی، استنباطی و استنباطی ـ تأسیسی اشاره شده است تا نسبت علوم تربیتی با معارف وحیانی تبیین شود. در این مقاله موضوع علوم انسانی، انسان و ماهیت او که موضوع اصلی علوم انسانی است، نسبت بین علوم تربیتی و تعلیم و تربیت اسلامی و عناصر مهم آن بررسی میشود.
