علوم سیاسی
حمیدرضا فرتوک زاده؛ روح الله جعفری
چکیده
فردریش لیست با طرح اقتصاد سیاسی ملی، نقش دولت در توسعه اقتصادی و صنعتی را با مفاهیمی چون بنیه تولیدی، ملت، جمعیت و حمایت صورتبندی نمود. وی با تأکید بر حمایت از صنایع نوپای منتخب، ضرورت رقابتپذیری صنعتی را در تجارت خارجی برای کشورهای جامانده گوشزد نمود. به زعم وی، غفلت از بنیه تولیدی، نقش یک کشور در تجارت خارجی بهعنوان صادرکننده ...
بیشتر
فردریش لیست با طرح اقتصاد سیاسی ملی، نقش دولت در توسعه اقتصادی و صنعتی را با مفاهیمی چون بنیه تولیدی، ملت، جمعیت و حمایت صورتبندی نمود. وی با تأکید بر حمایت از صنایع نوپای منتخب، ضرورت رقابتپذیری صنعتی را در تجارت خارجی برای کشورهای جامانده گوشزد نمود. به زعم وی، غفلت از بنیه تولیدی، نقش یک کشور در تجارت خارجی بهعنوان صادرکننده مواد خام و واردکننده کالاهای ساختهشده تثبیت میکند. هدف از بازخوانی کتاب نظام ملی اقتصاد سیاسی لیست این است که نقش دولت در فرایند صنعتیسازی را مورد تأمل قرار داده و بهتبع آن معمای صنعتیسازی در ایران را فهم نماید. با توجه به این، معمای صنعت ایران از چشمانداز لیست، نه تنها ناشی از غفلت از سویههای ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی صنعتی سازی و تولید بوده بلکه از نابسندگیها و کژتابیهای مفاهیم پایه صنعتیسازی ازجمله حمایت ناشی شده است. در بخش پایانی مقاله، دلالتهایی که بازخوانی کتاب لیست میتواند برای بازآفرینی مزیتهای ژئواکونومیک ایران داشته باشد، ذکر شده است.
علوم سیاسی
جواد مویزچی؛ سید خدایار مرتضوی اصل؛ سید مصطفی تقوی مقدم
چکیده
پرداختن انتقادی به موضوع «خلقیات ایرانیان» درقالب داستان، سفرنامه و... همواره از جمله موضوعات پرمخاطب و پرمناقشه بوده است. در این میان، کتابِ «سازگاری ایرانی» نوشته مهدی بازرگان به جهت قرارگرفتن در حدِ واسطی از آثارِ دوره قاجار(نوعاً سفرنامه)، با شمارِ قابل توجهی از متون عموماً جامعه شناسانهی سالهای اخیر، ...
بیشتر
پرداختن انتقادی به موضوع «خلقیات ایرانیان» درقالب داستان، سفرنامه و... همواره از جمله موضوعات پرمخاطب و پرمناقشه بوده است. در این میان، کتابِ «سازگاری ایرانی» نوشته مهدی بازرگان به جهت قرارگرفتن در حدِ واسطی از آثارِ دوره قاجار(نوعاً سفرنامه)، با شمارِ قابل توجهی از متون عموماً جامعه شناسانهی سالهای اخیر، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. رویکردِ نوآورانهی کتاب و تاثیر آن بر خوانش انتقادی و خویشکاوی ایرانیان، از نکات برجسته و پرسشبرانگیز کتاب بوده، که در نسبت با متون مشابه در قبل و بعد آن و در سنجش با دورههای مختلفِ اندیشهورزی خودِ بازرگان، حایز اهمیت است. سوال محوری مقاله، این است که آیا کتابِ «سازگاری ایرانی» (که به دشوارگی و بحثبرانگیز بودنِ خلقیات ایرانیان میپردازد)؛ قابلیت طرح بعنوان نظریهای نوآورانه و در پاسخ به یک بحرانِ واقعی-اجتماعی را دارد؟ برای یافتن پاسخ این سؤال، از روشِ تفسیرِ مؤلفمحور(قصدگرا)ی «کوئنتین اسکینر» و چارچوب نظری «توماس اسپریگنز» کمک گرفته خواهد شد. تا هدفِ محوری تحقیق (یعنی فهمِ میزانِ آغازگری و جایگاه اندیشهورزی بازرگان، در نسبت با سبکِ خلقیاتشناسی ایرانیان) هرچه بهتر آشکار شود. یافتهها و نتایج این تحقیق نشان میدهد که ایدهی بازرگان در خُردهگیری از روحیه و خلقیات ایرانی با وجود تمام نقدهای وارد بر آن، همچنان منشاء الهام یا در راستای کنش علمی دیگر نظریهپردازان بوده است.
علوم سیاسی
سیده مطهره حسینی
چکیده
کتاب «قدرت و سیاست فرهنگی در روابط بینالملل» با تدوینگری «جِی. پی. سینگ» در سال 1396 توسط انتشارات «علمی و فرهنگی» در 1000 نسخه و 352 صفحه به چاپ رسیده است. بخش نخست این مقاله با عنوان «معرفی و توصیف اثر و ارزیابی شکلی کتاب قدرت و سیاست فرهنگی در روابط بینالملل»، به بیان ویژگیهای فنی کتاب پرداخته، ویرایش ادبی کتاب ...
بیشتر
کتاب «قدرت و سیاست فرهنگی در روابط بینالملل» با تدوینگری «جِی. پی. سینگ» در سال 1396 توسط انتشارات «علمی و فرهنگی» در 1000 نسخه و 352 صفحه به چاپ رسیده است. بخش نخست این مقاله با عنوان «معرفی و توصیف اثر و ارزیابی شکلی کتاب قدرت و سیاست فرهنگی در روابط بینالملل»، به بیان ویژگیهای فنی کتاب پرداخته، ویرایش ادبی کتاب را بررسی کرده و سپس نکاتی درباره رعایت اصول علمی ارجاعدهی درون متن و کتابنامه آن گفته است. بخش دوم با عنوان «تحلیل و ارزیابی محتوایی کتاب» موارد زیر را بررسی کرده است: ابعاد آموزشی، مسئلهمندی و پاسخگویی به نیازهای علمی و کاربردی کشور، ارزیابی نظم منطقی و انسجام درونی بخشهای مختلف، میزان استحکام تحلیلها و تبیینهای ارائه شده، دقت در کاربرد اصطلاحات تخصصی و معادلسازی برای واژهها و اصطلاحات تخصصی و خارجی، میزان رعایت اصول و اخلاق علمی (استفاده از زبان علمی، ذکر منابع مورد استفاده، سوگیری غیرعلمی، هماهنگی / سازواری اثر با ارزشهای اسلامی و ایرانی. در پایان، نتیجهای با عنوان «ارزیابی نهایی اثر» نوشته شده و جمع بندی نهایی از کتاب را ارائه کرده است. روش مطالعه مقاله، اسنادی با بهرهگیری از منابع کتابخانهای، اعم از فیزیکی و الکترونیک بوده است.
علوم سیاسی
مجید بهستانی
چکیده
این مقاله به بازبینی انتقادی کتاب «تاریخ سیاست خارجی ایران: از صفویه تا پایان پهلوی اول (879 تا 1320 شمسی)» میپردازد. اهمیت انتخاب این اثر این بوده است که نویسنده اثر، روح الله رمضانی آغازگر مطالعات نظری تاریخ سیاست خارجی ایران میباشد. این رویکرد در آن دوره، یعنی سالهای پس از جنگ جهانی دوم، امری نوآورانه در مورد همه کشورهای ...
بیشتر
این مقاله به بازبینی انتقادی کتاب «تاریخ سیاست خارجی ایران: از صفویه تا پایان پهلوی اول (879 تا 1320 شمسی)» میپردازد. اهمیت انتخاب این اثر این بوده است که نویسنده اثر، روح الله رمضانی آغازگر مطالعات نظری تاریخ سیاست خارجی ایران میباشد. این رویکرد در آن دوره، یعنی سالهای پس از جنگ جهانی دوم، امری نوآورانه در مورد همه کشورهای جهان سومی به حساب میآمد. از سوی دیگر، با برگردان آن به فارسی، علیرغم فاصله پنجاه ساله از زمان تألیف آن، به دلیل فقر منبع و نیز غنای اثر، به سرعت از سوی محافل فکری-دانشگاهی مورد توجه قرار گرفت. تا آنجا که گویا به این اثر هیچ اشکالی وارد نیست. ایده اصلی کتاب این است که علی رغم تحولات سیاسی در طی پانصد سال، سنتگرائی ناواقعگرایانه بر سیاست خارجی ایران حکمفرما بوده است. ادعای اصلی این مقاله آن است که ضمن خوانش انتقادی آن، اشکالات محتوائی و ضعف نظری آن روشن شود. محافظهکاری جوهر نظریه او است که همراه با عقلانیت سرد چارچوبی میدهد که حتی حرکتهای استقلالطلبانه مطرود شناخته میشود.
علوم سیاسی
محمد علی توانا؛ محمود علیپور
چکیده
هدف اصلی نوشتار حاضر نقد و بررسی کتاب «شهروندی، دموکراسی و عدالت سبز» نوشته دیوید ای لوری و دیگران است. کتاب شامل مقالاتی درباره معضلات محیط زیست، سلامت بشر و محیط زیست، سبد مصرف خانوار و آلودگی محیط زیست، عدالت سبز است. ایده اصلی مجموعه مقالات کتاب این است: توسعه پایدار بدون شهروندی، دمکراسی و عدالت سبز ممکن نیست. مفروض این مقالات ...
بیشتر
هدف اصلی نوشتار حاضر نقد و بررسی کتاب «شهروندی، دموکراسی و عدالت سبز» نوشته دیوید ای لوری و دیگران است. کتاب شامل مقالاتی درباره معضلات محیط زیست، سلامت بشر و محیط زیست، سبد مصرف خانوار و آلودگی محیط زیست، عدالت سبز است. ایده اصلی مجموعه مقالات کتاب این است: توسعه پایدار بدون شهروندی، دمکراسی و عدالت سبز ممکن نیست. مفروض این مقالات این است که با تغییر حقوق و قوانین و با توصیه های اخلاقی می توان شهروندی سبز تاسیس نمود. به نظر می رسد رویکرد انسانمدار و حقوقمحور در بهترین حالت به یک شهروندی سبز نحیف منجر می شود. در مقابل این مقاله نشان می دهد رویکرد جامعهگرایی مدنی برای ساخت شهروندی سبز قابلیت بیشتری دارد. بر اساس این رویکرد تعهد اخلاقی و کنش گری مسئولانه در قبال محیط زیست بیش از هر چیز مستلزم تعلق به یک جامعه جدید (جامعه مدنی طبیعی شمولگرا) است که در آن روابط شهروندان نه مبتنی بر قرارداد اجتماعی بلکه مبتنی بر دوستی مدنی است. اما در عمل موانع جدی بر سر راه شکلگیری شهروندی سبز وجود دارد: از جمله رقابت بر سر توسعه و رشد اقتصادی؛ متصلب شدن هویت ملی؛ تبدیل کنش منفعتطلبانه و خودخواهاهنه به قالب رفتاری انسان.
علوم سیاسی
سید پارسا حجازی؛ محمد جعفر جوادی ارجمند
چکیده
جک اسنایدر به عنوان یک نوواقعگرای تدافعی، گرچه خود را وفادار به سنت ساختارگرایی والتز نگه داشته است؛ اما تفاوت بزرگ او که این اثر، در توجه او به ساختارهایی است که در قیاس با ساختار نظام بینالملل، در سطح تقلیلگرایانه قرار میگیرند. نویسنده با ترکیب سطوح ذکر شده، تصویر واضحتری از علل جنگ و توسعهطلبیهای بدون توجیه برخی کشورها ...
بیشتر
جک اسنایدر به عنوان یک نوواقعگرای تدافعی، گرچه خود را وفادار به سنت ساختارگرایی والتز نگه داشته است؛ اما تفاوت بزرگ او که این اثر، در توجه او به ساختارهایی است که در قیاس با ساختار نظام بینالملل، در سطح تقلیلگرایانه قرار میگیرند. نویسنده با ترکیب سطوح ذکر شده، تصویر واضحتری از علل جنگ و توسعهطلبیهای بدون توجیه برخی کشورها ارائه میکند. از جمله ساختارهای اشاره شده در اثر اسنایدر میتوان به تفاوتهای موجود در سیستمهای سیاسی ملت-دولتها و تاثیر این تفاوتها در سیاستگذاری خارجی اشاره کرد. نویسنده بسیاری از ریشه های تصمیمات توسعه طلبانه[i] را در بعد روانشناختی نیز جستجو میکند و از طرف دیگر علل احتمالی تفکرات توسعه طلبانه را در تحمیلهای ساختاری سطح کلان نیز مورد بررسی قرار میدهد، که از دیدگاه وی در اکثر مواقع در جایگاهی ثانویه هستند. گرچه این تحمیلها در بیشتر اوقات مورد استفاده طیف توسعه طلب یک کشور قرار میگیرند تا با استفاده از تکنیک های پروپاگاندایی و بزرگنمایی مخاطرات خارجیPaper Tiger) (Imaging در جهت بسیج منابع سیاسی و حرکت به سوی توسعهطلبی افسار گسیخته حرکت کنند.
علوم سیاسی
سیده مطهره حسینی
چکیده
آثاری که درباره روسیه نوشته شدهاند، اندکند و بیشتر صبغه ادبی، سیاسی، ژورنالیستی یا امنیتی دارند. کتاب جامعه و فرهنگ روسیه کوشیده است نگاهی عمومی و فراگیر به مبحث فرهنگ در جامعه روسیه داشته باشد که کمتر مورد توجه مطالعات روسیه واقع شده است. این مقاله پس از معرفی کتاب و نویسنده، نوع توجه نویسنده به مبحث جامعه و فرهنگ روسیه نقد و تحلیل ...
بیشتر
آثاری که درباره روسیه نوشته شدهاند، اندکند و بیشتر صبغه ادبی، سیاسی، ژورنالیستی یا امنیتی دارند. کتاب جامعه و فرهنگ روسیه کوشیده است نگاهی عمومی و فراگیر به مبحث فرهنگ در جامعه روسیه داشته باشد که کمتر مورد توجه مطالعات روسیه واقع شده است. این مقاله پس از معرفی کتاب و نویسنده، نوع توجه نویسنده به مبحث جامعه و فرهنگ روسیه نقد و تحلیل شده است. بدین منظور، بستر و خاستگاه اثر بررسی شده، سپس با نقد درون ساختاری به تحلیل و بررسی میزان انسجام و نظم منطقی اثر و اشکالات ظاهری، دستوری و تایپی؛ و روششناختی آن میپردازد و نقاط قوت محتوایی آن را نیز باز میگوید. در ادامه نقد برون ساختاری (مبنایی) از کتاب شده و پس از تحلیل و بررسی میزان هماهنگی مفاد اثر با اصول و مبانی مفروض آن و بیان قوتها و تناقضات موجود، میزان ارتباط و چالش مفاد اثر با مبانی و اصول دینی و اسلامی بحث شده است.
علوم سیاسی
مهدی زیبائی
چکیده
اگر ظهور حوزه مطالعاتی جامعهشناسی تاریخی را واکنشی به روششناسی علم در عصر مدرن بدانیم، بدون شک، پیوند جامعهشناسی تاریخی و محیط بینالملل واکنشی به تقلیل نقش بینالملل در بروز رویدادها و تحولات داخلی دولتها است. به عبارت دیگر، تاثیرپذیری تحولات داخلی از محیط بینالملل زمینهساز ظهور یک حوزه مطالعاتی نوین شده است ...
بیشتر
اگر ظهور حوزه مطالعاتی جامعهشناسی تاریخی را واکنشی به روششناسی علم در عصر مدرن بدانیم، بدون شک، پیوند جامعهشناسی تاریخی و محیط بینالملل واکنشی به تقلیل نقش بینالملل در بروز رویدادها و تحولات داخلی دولتها است. به عبارت دیگر، تاثیرپذیری تحولات داخلی از محیط بینالملل زمینهساز ظهور یک حوزه مطالعاتی نوین شده است که طی سالها یا دهه ابتدایی قرن میلادی حاضر با عناوین مختلفی چون جامعهشناسی تاریخی بینالملل یا جامعهشناسی تاریخی روابط بینالملل و ... مطرح میگردد. کتاب جامعهشناسی تاریخی جهانی به دنبال پاسخ به این سوال میباشد که امکان تحلیل روابط بین کشورها در سطحی پایینتر یا بالاتر از دولت میسر است؟ به باور نویسندگان ارتباط بین دولتها به واسطه ماهیت اجتماعی آن تنها به روابط بین دستگاههای سیاسی ختم نمیشود. بررسیهای بعمل آمده گویای آن است ابهام در امکان ادغام متدولوژیک حوزههای جامعهشناسی و تاریخ از یک سو و بیتوجهی به جایگاه دولت در دگرگونیهای بینالمللی یا همپوشانی آن با حوزه نوظهور مطالعات جهانی باعث وجود کاستیهایی در انسجام نظری و محتوایی دیدگاه مطروحه در این اثر شده است؛ با این حال، نگرش مذکور میتواند در آینده با دقت بیشتری مورد توجه و توسعه قرار گیرد. در مقاله حاضر سعی خواهد شد با نگاهی انتقادی و در چارچوب روشهای قیاس و استقراء نقاط قوت و ضعف این اثر بیان شود.
علوم سیاسی
حاکم قاسمی
چکیده
در کتاب دیپلماسی زیست محیطی جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر اقدامات ایران برای حفاظت از محیط زیست دریای خزر تبیین شده است. نویسنده اثر ضمن بررسی اقدامات صورت گرفته در این حوزه، در چارچوب روش سوات از یک سو به معرفی نقاط قوت و ضعف دیپلماسی زیست محیطی ایران پرداخته و از سوی دیگر فرصت ها و تهدیدهای پیشروی این دیپلماسی را معرفی کرده است. ...
بیشتر
در کتاب دیپلماسی زیست محیطی جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر اقدامات ایران برای حفاظت از محیط زیست دریای خزر تبیین شده است. نویسنده اثر ضمن بررسی اقدامات صورت گرفته در این حوزه، در چارچوب روش سوات از یک سو به معرفی نقاط قوت و ضعف دیپلماسی زیست محیطی ایران پرداخته و از سوی دیگر فرصت ها و تهدیدهای پیشروی این دیپلماسی را معرفی کرده است. نویسنده با اتکا به یافته های حاصل از اجرای سوات، پیشنهادهایی را برای تقویت دیپلماسی زیست محیطی ارائه کرده است. این اثر میکوشد خواننده را با وضعیت دیپلماسی زیست محیطی جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر آشنا سازد، و از این جهت دارای امتیازات فراوانی است. اما در عین حال ضعف هایی دارد. ضعفهای اثر در دو بخش شکلی و محتوایی قابل تقسیم بندی است. وجود اشکالات نگارشی و ویرایشی، و فقدان بخش نتیجه گیری مهمترین اشکال شکلی، و کاربرد نامناسب روش سوات و ابهام در کاربرد مفهوم دیپلماسی مهمترین اشکال محتوایی اثر است. رفع این اشکالات می تواند به ارتقاء کیفی اثر منتهی شود. در این مقاله با رویکردی نقادانه تلاش شده است ضمن معرفی کتاب دیپلماسی زیست محیطی جمهوری اسلامی ایران در دریای خزر و اشاره به امتیازات آن، ضعف ها و نارسایی های اثر بیان گردد تا در چاپ های بعدی مورد توجه نویسندگان آن قرار گیرد.
علوم سیاسی
اباصالح تقی زاده طبری
چکیده
فهم و بررسی انتقادی فلسفه سیاسی کارل اشمیت تنها زمانی ممکن میشود که همراه آن از نسبت الهیات و سیاست پرسش کرده و مسیری را برای ورود به پروژه او باز کنیم. همین جهت در این نوشتار دنبال شده است. پس از طرح این مقدمه با اشاره به پرسش بنیادین پروژه اشمیت، یعنی چیستی مفهوم امر سیاسی و چگونگی امکان آن در دوران مدرن، رساله مفهوم امر سیاسی را ...
بیشتر
فهم و بررسی انتقادی فلسفه سیاسی کارل اشمیت تنها زمانی ممکن میشود که همراه آن از نسبت الهیات و سیاست پرسش کرده و مسیری را برای ورود به پروژه او باز کنیم. همین جهت در این نوشتار دنبال شده است. پس از طرح این مقدمه با اشاره به پرسش بنیادین پروژه اشمیت، یعنی چیستی مفهوم امر سیاسی و چگونگی امکان آن در دوران مدرن، رساله مفهوم امر سیاسی را با توجه به موضعی که او در همین رساله و بیشتر در رساله الهیات سیاسی اتخاذ کرده نقد نمودیم. نهایتاً در این مقاله نشان دادیم علیرغم، اثراتی که فهم الهیاتی اشمیت در درک او از مفهوم امر سیاسی داشته است، با این حال نتوانسته ارتباطی فعال با آن داشته باشد. به عبارت دیگر، دو پروژه الهیات سیاسی و مفهوم امر سیاسی نزد اشمیت همچنان دو پروژه باقی ماندهاند و نتوانستند به درک یگانهای از سیاست رهنمون شوند. الهیات، نزد اشمیت، هرچند در سرشت تاریخی سیاست حاضر باشد اما نه ضرورت و نه اثر آشکاری در فهم درونی سیاست ندارد.
علوم سیاسی
محمدعلی توانا؛ فرزاد آذرکمند
چکیده
هژمونی و استراتژیسوسیالیستی؛ به سوی سیاست دموکراتیکرادیکال اثر لکلائو و موفه (1985) در پاسخ به سردرگمی چپ نو، ایده دمکراسی رادیکال را طرح نمود. این ایده حداقل از دو جنبه پیشرو است: 1-بنیان دمکراسی را بر امر سیاسی آنتاگونیستی میگذارد؛ زیرا از منظر لکلائو و موفه ستیزهگرایی بخشی از امر سیاسی و هژمونی تنها راه کنترل آن است، اما در ...
بیشتر
هژمونی و استراتژیسوسیالیستی؛ به سوی سیاست دموکراتیکرادیکال اثر لکلائو و موفه (1985) در پاسخ به سردرگمی چپ نو، ایده دمکراسی رادیکال را طرح نمود. این ایده حداقل از دو جنبه پیشرو است: 1-بنیان دمکراسی را بر امر سیاسی آنتاگونیستی میگذارد؛ زیرا از منظر لکلائو و موفه ستیزهگرایی بخشی از امر سیاسی و هژمونی تنها راه کنترل آن است، اما در موقعیتهای اقتضایی مطالبات گفتمانهای مخالف میتواند حول یک دال تهی مفصلبندی شود و هژمونی جدید جایگزین هژمونی مستقر شود؛ این فرایند راهی فراسوی واقعگرایی بدبینانه هابزی (و اقتدارگرایی آن) و آرمانگرایی اخلاقگرایانه کانتی (و دمکراسی مصالحهجویانه آن) باز میکند؛ 2-پسامدرنیسم مثبت را در قالب ایده پسابنیادگرایی صورتبندی میکند؛ لکلائو و موفه با پذیرش هژمونی باز و موقتی نه تنها از تکثر و خاصگرایی حمایت میکنند، بلکه مرجعی نهایی اما موقتی برای تصمیمات و کنشهای سیاسی تعیین میکنند و بدین سان فراسوی بنیانگرایی جهانشمول هابرماسی و ضد بنیانگرایی خاصگرای دلوزی گام برمیدارند. زیرا اولی متضمن پذیرفتن مرجعیت عقل –درقالب کنش ارتباطی- بهمنظور حذف اختلافهاست و دومی متضمن جدایی اقلیتها از اکثریت و رد هرگونه مرجعیت مشترک برای کنش سیاسی است. با وجود این، همچنان نقدهای اساسی بر پروژه فکری لکلائو و موفه وارد است، از جمله: برتری امر سیاسی بر امر اقتصادی و اجتماعی؛ تضعیف کنشگری سوژه؛ غربمحوری و استعلاگرایی نوکانتی.
علوم سیاسی
محمد شجاعیان؛ محمدرضا طاهری
چکیده
نقدهای جدی جماعت گرایی برگفتمان لیبرال یکی از مهمترین موضوعات فلسفه سیاسی معاصر است. بی توجهی به منازعه جماعت گرایی علیه لیبرالیسم، موجب ناتوانی در تحلیل و فهم بسیاری از موضوعات فلسفه سیاسی لبیرال و غیرلیبرال در دهه های پایانی قرن بیستم و قرن جاری خواهد شد. کتاب درآمدی بر مناظره لیبرالها و جماعت گرایان در فلسفه سیاسی معاصر عهده ...
بیشتر
نقدهای جدی جماعت گرایی برگفتمان لیبرال یکی از مهمترین موضوعات فلسفه سیاسی معاصر است. بی توجهی به منازعه جماعت گرایی علیه لیبرالیسم، موجب ناتوانی در تحلیل و فهم بسیاری از موضوعات فلسفه سیاسی لبیرال و غیرلیبرال در دهه های پایانی قرن بیستم و قرن جاری خواهد شد. کتاب درآمدی بر مناظره لیبرالها و جماعت گرایان در فلسفه سیاسی معاصر عهده دار تحلیل این موضوع مهم است.پرداختن به موضوعی تقریباً بدیع درفلسفه سیاسی معاصر و تاکید بر روش «هرمنیوتیک متن محور» برای خوانش آثار اندیشه سیاسی،از نقاط قوت کتاب است.با این وجود، به نتایج این منازعه درفسلفه سیاسی معاصر، توجه نشده و تاثیر آرا ویتکنشتاین متاخر در مضمون ومحتوای فلسفه سیاسی جماعت گرایی مورد غفلت قرار گرفته است. همچنین نویسندگان برای مکینتایر در فلسفه سیاسی جماعت گرایی نقش رهبری را قائل هستند، اما نسبت به جایگاه بسیار مهم سندل به ویژه تقدم آرا او نسبت به سایر جماعت گرایان و محوریت عدالت در بحث او التفات لازم صورت نگرفته است. همچنین با توجه به اینکه محور منازعه مورد بحث عدالت بوده است شایسته بود محورهای تبیین شده در کتاب در این باب نهایتا به موضوع عدالت و جنبه های مختلف آن ارجاع داده می شد.
علوم سیاسی
فرزاد آذرکمند؛ علی مختاری
چکیده
هدف اصلی نوشتار حاضر نقد و بررسی کتاب مصرف و زندگی روزمره نوشتۀ مارک پاترسون، جامعهشناس معاصر آمریکایی، است که یکی از متخصصان حوزۀ مصرف و جامعهشناسی شناخته میشود. اثر مزبور یکی از متون جذاب و آکادمیک بهشمار میرود که با تحقیق دربارۀ آثار مصرفگرایی در زندگی بشر معاصر نگاشته شده است. بهعقیدۀ نویسندۀ اثر، ...
بیشتر
هدف اصلی نوشتار حاضر نقد و بررسی کتاب مصرف و زندگی روزمره نوشتۀ مارک پاترسون، جامعهشناس معاصر آمریکایی، است که یکی از متخصصان حوزۀ مصرف و جامعهشناسی شناخته میشود. اثر مزبور یکی از متون جذاب و آکادمیک بهشمار میرود که با تحقیق دربارۀ آثار مصرفگرایی در زندگی بشر معاصر نگاشته شده است. بهعقیدۀ نویسندۀ اثر، راز بقای نظام سرمایهداری امروزی ایجاد فاصله میان تولید و مصرف و حتی تبدیل انسانها به موجوداتی مصرفکننده است که غالباً هویت و شخصیت آنان نیز در فرایند بازار و خرید تکوین مییابد. نویسنده در نوشتار حاضر با طرح دیدگاههای پاترسون، بهعنوان یکی از زمینههای شکلگیری جامعهشناسی مصرف، بر این عقیده است که آرای پاترسون، بوردیو، و حتی دوسرتو میتواند قوامبخش رشتۀ مستقلی با نام «جامعهشناسی مصرف» در مراکز آکادمیک و محافل علمی باشد. مهمترین انتقادی که میتوان به آرای پاترسون وارد کرد طرح مسئلۀ مقاومت دربرابر نظم مصرفگرای امروزی است که ازقضا در زمین مصرفگرایی طراحی شده است. ناقد، با واکاوی این طرح، رویکرد متفکران انتقادی و بهرهگیری از ظرفیت «هنر» و «هنر انتقادی» را رویکرد مطلوبتری برای کاستن از آثار نامطلوب مصرفگرایی میداند.
علوم سیاسی
علی باقری دولت ابادی
چکیده
مطالعه و پیگیری سیاست خارجی ایران از موضوعات جذاب دربین عموم مردم و جامعۀ دانشگاهی محسوب میشود. این رفتار مختص ایرانیان نیست و میتوان آن را دربین سایر پژوهشگران خارجی درقبال سیاست خارجی ایران نیز مشاهده کرد. لوسیانا ذاکارا ازجمله نویسندگانی است که در پرداختن به این موضوع بر سایر همتایان خود پیشی جسته و کتابی دربارۀ ...
بیشتر
مطالعه و پیگیری سیاست خارجی ایران از موضوعات جذاب دربین عموم مردم و جامعۀ دانشگاهی محسوب میشود. این رفتار مختص ایرانیان نیست و میتوان آن را دربین سایر پژوهشگران خارجی درقبال سیاست خارجی ایران نیز مشاهده کرد. لوسیانا ذاکارا ازجمله نویسندگانی است که در پرداختن به این موضوع بر سایر همتایان خود پیشی جسته و کتابی دربارۀ سیاست خارجی حسن روحانی در دور اول ریاست جمهوری گردآوری کرده است. عدم ترجمۀ کتاب به فارسی موجب شد تا نویسنده درصدد معرفی اثر و نقد محتوایی و شکلی آن برآید. آنچه کتاب را شاخص میکند بهرهگیری از قلم برخی نویسندگان سرشناس، پرداختن به برخی حوزههای کمتر توجهشده در پژوهشهای ایرانی، همچون روابط با آفریقا، و آسیبشناسی سیاست خارجی دولت حسن روحانی است. عدم برخورداری از پشتوانۀ نظری برای مباحث، عدم انسجام بین مطالب فصلها، و نادیدهگرفتهشدن بیطرفی علمی از سوی برخی نویسندگان کتاب ازجمله نقاط ضعف اثر محسوب میشود.
علوم سیاسی
حمید ملک زاده؛ مینا زحمتکش
چکیده
مقالة حاضر تلاشی برای بررسی کتاب شهریار منجی: معنای شاهکار ماکیاولی، اثر مائوریتسوی ویرولی، استاد ایتالیایی علوم سیاسی در دانشگاههای ایالات متحدة آمریکاست که انتشارات علمی و فرهنگی آن را در مجموعة «اندیشه و اندیشهورزان» در 1398 به چاپ رسانده است. نویسندگان، در مواجهة منتقدانه با کتاب، تلاش کردهاند تا از مبنای روش ...
بیشتر
مقالة حاضر تلاشی برای بررسی کتاب شهریار منجی: معنای شاهکار ماکیاولی، اثر مائوریتسوی ویرولی، استاد ایتالیایی علوم سیاسی در دانشگاههای ایالات متحدة آمریکاست که انتشارات علمی و فرهنگی آن را در مجموعة «اندیشه و اندیشهورزان» در 1398 به چاپ رسانده است. نویسندگان، در مواجهة منتقدانه با کتاب، تلاش کردهاند تا از مبنای روش پدیدارشناسانة خاصی استفاده کنند. همچنین، بر این اساس و برپایة این باور بنیادین که هر نقد/ تفسیری دربارة یک متن یا نظام فکری با تجربة منتقد/ مفسر از متن یا نظام فکری موردمطالعهاش ارتباط ریشهای دارد، به مطالعه دربارة ساختار تجربه از منظری پدیدارشناختی روی آوردهاند. سپس، تلاش کردهاند تا متن ویرولی را براساس این مبنای روشی بررسی کنند و این نکته را بنمایانند که چطور نویسندة کتاب تمرکز خود را بر بازسازماندهی معنای رسالة ماکیاولی برپایة فهم تازهای از شهریار بهعنوان منجی قرار داده است.
علوم سیاسی
میثم قهرمان
چکیده
چکیدهنگاه فوکو به انقلاب اسلامی چه در زمان حیاتش و چه پس از آنْ بحثها و واکنشهای متفاوتی را در پی داشت و آثار متنوعی در اینباره به رشتۀ تحریر درآمد. یکی از جنجالیترینِ این آثار، کتاب «فوکو و انقلاب ایران: جنسیت و اغواگریهای اسلامگرایی» نوشتۀ «ژانت آفاری» و «کوین اندرسون» است که میتوان آنرا ازیکسو واکنشی ...
بیشتر
چکیدهنگاه فوکو به انقلاب اسلامی چه در زمان حیاتش و چه پس از آنْ بحثها و واکنشهای متفاوتی را در پی داشت و آثار متنوعی در اینباره به رشتۀ تحریر درآمد. یکی از جنجالیترینِ این آثار، کتاب «فوکو و انقلاب ایران: جنسیت و اغواگریهای اسلامگرایی» نوشتۀ «ژانت آفاری» و «کوین اندرسون» است که میتوان آنرا ازیکسو واکنشی سیاسی به اسلامگرایی و ازسویدیگر، نقدی معرفتشناختی به آنچه نویسندگان «نسبیگرایی فرهنگی» مینامند، بهشمار آورد. بهروز قمریتبریزی در کتاب «فوکو در ایران» کوشیده است ضمن ارائۀ پاسخی مناسب به آفاری و اندرسون، نشان دهد که حقیقتِ آرای فوکو دربارۀ انقلاب ایران چیست. بهبیان دیگر، «فوکو چگونه انقلاب ایران را معنا کرد؟» در مقالۀ حاضر به این موضوع پرداخته شده است که از منظری خاص هر دوِ این آثار درون یک پراکتیس گفتمانی شکل گرفتهاند و بنابراین، جملات متفاوتی از یک گزارهاند و باید به یک اندازه از دستِ هر دوِ آنها رها شویم.
علوم سیاسی
فرزاد آذرکمند؛ علیرضا سمیعی اصفهانی
چکیده
کتاب روشنفکران و سیاست نوشته مارک لیلا، به بررسی رابطۀ سیاست و روشنفکران میپردازد. این کتاب بیش از هر چیز، مدعی آن است که در عصر فروکشکردن فراروایتهای کلان، عصر روشنفکران نیز به سر آمده است و روشنفکران مانند سابق نمیتوانند طلایهدار تغییرات گسترده باشند. لیلا مدعیاست عاملاصلی شکلگیری ...
بیشتر
کتاب روشنفکران و سیاست نوشته مارک لیلا، به بررسی رابطۀ سیاست و روشنفکران میپردازد. این کتاب بیش از هر چیز، مدعی آن است که در عصر فروکشکردن فراروایتهای کلان، عصر روشنفکران نیز به سر آمده است و روشنفکران مانند سابق نمیتوانند طلایهدار تغییرات گسترده باشند. لیلا مدعیاست عاملاصلی شکلگیری نظامهای توتالیتر، جنگهای خانمانسوز در غرب و حتی سیاسیکردن فلسفه به خیانت روشنفکران باز میگردد. روشنفکرانی که به باور لیلا، آرمانهای بزرگی در سر داشتند، ولی هیچکدام به نتیجۀ مطلوبی نرسیدند. آنها بیش از هرچیز تحت تأثیر جنبههای پنهان زندگی شخصی خودشان بودند و این مسأله بر اندیشه آنان تأثیر زیادی گذاشت و باعث شد تا فلسفه و سیاستعملی را درهم آمیزند. روشنفکرانی که لیلا انگشت اتهام توتالیتری بودن را به سمت آنان نشانه میرود: هایدگر، آرنت، یاسپرس،کوژو، بنیامین، فوکو و دریدا هستند. از نقاط قوت اثر، توجه به زمینهگرایی و از نقاط ضعف اساسی آن، نقد اخلاقی اندیشمندان بهجای نقد آراء آنان است.
علوم سیاسی
آرمینا آرم
چکیده
جغرافیا تأثیر بسیار مهمی در سرنوشت کشورها دارد. در این چارچوب، اخیراً کتابی با عنوان «در اسارت جغرافیا» توسط تیم مارشال منتشر شده که محور اصلی آن تأکید بر اهمیت ژئوپلیتیک در بررسی مسائل و بحرانهای بینالمللی است. نویسنده کتاب با تمرکز بر اهمیت نقش عوامل جغرافیایی، به دنبال یافتن پاسخی متاسب برای این پرسش کلیدی است که چگونه ...
بیشتر
جغرافیا تأثیر بسیار مهمی در سرنوشت کشورها دارد. در این چارچوب، اخیراً کتابی با عنوان «در اسارت جغرافیا» توسط تیم مارشال منتشر شده که محور اصلی آن تأکید بر اهمیت ژئوپلیتیک در بررسی مسائل و بحرانهای بینالمللی است. نویسنده کتاب با تمرکز بر اهمیت نقش عوامل جغرافیایی، به دنبال یافتن پاسخی متاسب برای این پرسش کلیدی است که چگونه ژئوپلیتیک یا جبر جغرافیایی تصمیمات رهبران و بازیگران سیاسی کشورها را تحت تأثیر قرار میدهد؟. از نظر مارشال، چالشهای جغرافیایی سبب ایجاد محدودیتهایی در تصمیمگیری رهبران در حوزههایی چون جنگ و صلح میشود. در همین راستا، نویسنده برای ارزیابی مدعای اصلی خود در کتاب شرایط ژئوپلیتیک کشورهای مختلف در مناطق گوناگون جهان را مورد بررسی قرار میدهد و با مرور گذشته تاریخی، نگاهی به آینده بحرانهای بینالمللی در سایه محدودیتهای ژئوپلیتیکی میاندازد. مارشال موضوعات کلیدیِ ژئوپلیتیکی که تمام قارهها و مناطق مهم جهان با آن روبرو هستند را شناسایی کرده، تا از این طریق مناطقی که پتانسیل درگیریهای فعلی یا آینده را دارند مورد شناسایی و تحلیل قرار دهد. بدیهی است مباحث مذکور در زمره موضوعات کلیدی در حوزه حکمرانی است و اهمیت چنین مباحثی نویسنده این سطور را به سمت معرفی، نقد و بررسی اثر مذکور رهنمون ساخته است.
علوم سیاسی
حاکم قاسمی
چکیده
فراگیری فرایند جهانی شدن، با توجه به تاثیرات گسترده آن، چالشهای زیادی را برای کشورها ایجاد کرده است. در این میان کشورهای کوچک به عنوان جوامعی که از تاثیرپذیری بیشتری برخوردارند، با چالشهای بیشتری روبرو هستند. پژوهشگران مقالات و کتابهای مختلفی را به این موضوع اختصاص داده و سعی کرده اند وضعیت کشورها را در فرایند جهانی شدن، و اقدامات ...
بیشتر
فراگیری فرایند جهانی شدن، با توجه به تاثیرات گسترده آن، چالشهای زیادی را برای کشورها ایجاد کرده است. در این میان کشورهای کوچک به عنوان جوامعی که از تاثیرپذیری بیشتری برخوردارند، با چالشهای بیشتری روبرو هستند. پژوهشگران مقالات و کتابهای مختلفی را به این موضوع اختصاص داده و سعی کرده اند وضعیت کشورها را در فرایند جهانی شدن، و اقدامات آنها را برای مواجهه با چالشهای جهانی شدن تبیین نمایند. نویسنده کتاب «اقتصاد سیاسی بین الملل خلیج فارس» با این رویکرد سعی کرده است جایگاه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس را در اقتصاد بین الملل در عصر جهانی شدن توضیح دهد. این کتاب اقدامات کشورهای کوچک خلیج فارس را برای انطباق با شرایط جهانی بررسی کرده است. در این مقاله با نگاهی نقادانه به کتاب، سعی شده است نقاط قوت و ضعف آن بررسی شوند. این بررسی نشان می دهد که نویسنده کتاب تحلیل های ارزشمندی از سیاستها و اقدامات کشورهای کوچک خلیج فارس برای ارتقاء جایگاه خود در اقتصاد بین الملل ارائه کرده است، اما در عین حال کتاب بویژه متن ترجمه آن از ضعف های شکلی و محتوایی متعددی رنج می برد.
علوم سیاسی
حمید ملک زاده
چکیده
فلسفه سیاسی ماکیاوللّی کتابی است به قلم فیلیپو دل لوکّزه که فؤاد حبیبی و امین کرمی آن را به فارسی برگردانده و انتشارات ققنوس در اختیار فارسی زبانان قرار داده است. در مقاله حاضر، ضمن ارائه معرفی مختصری درباره نویسنده، سازمان اثر مورد بررسی برای خوانندگان ترسیم خواهد شد. همینطور تلاش خواهیم کرد تا محتوای اثر استاد ایتالیایی تاریخ ...
بیشتر
فلسفه سیاسی ماکیاوللّی کتابی است به قلم فیلیپو دل لوکّزه که فؤاد حبیبی و امین کرمی آن را به فارسی برگردانده و انتشارات ققنوس در اختیار فارسی زبانان قرار داده است. در مقاله حاضر، ضمن ارائه معرفی مختصری درباره نویسنده، سازمان اثر مورد بررسی برای خوانندگان ترسیم خواهد شد. همینطور تلاش خواهیم کرد تا محتوای اثر استاد ایتالیایی تاریخ فکر سیاسی درباره منشی فورانسی را به اعتبار مفاهیم مرکزی موجود در نوشته او مورد بررسی قرار بدهیم. ما اینکار را از طریق مشخص کردن فهمی که نویسنده از طبیعت گرایی درماکیاولی داشته است آغاز کرده و نتایج منطقی این صورت بندی فلسفی را تا دست یابی نتایج نهای آنها دنبال مینماییم. نشان خواهیم داد که چطور روایت لوکّزه از اندیشه فلسفی ماکیاوللی، به صورت بندی جدیدی از مفهوم سیاست مدرن در اندیشه او منتهی خواهد شد. صورت بندی انقلابی جمهوریخواهانهای که بر خلاف اکثر دعاوی موجود درباره ماکیاوللی او را به فیلسوف تعارض و مردم تبدیل میکند.
علوم سیاسی
مجید استوار
چکیده
وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 ش بسیاری از مفروضات و نظریههای انقلاب را بهچالش کشید و بار دیگر پژوهش دربارۀ انقلاب را در کانون توجه اندیشمندان علوم انسانی قرار داد. تاکنون این انقلاب از ابعاد متفاوت اقتصادی، سیاسی، روانشناختی، طبقاتی، فرهنگی، و گفتمانی موردبررسی قرار گرفته که هر کدام دریچههای نوینی را دربارۀ مطالعات ...
بیشتر
وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 ش بسیاری از مفروضات و نظریههای انقلاب را بهچالش کشید و بار دیگر پژوهش دربارۀ انقلاب را در کانون توجه اندیشمندان علوم انسانی قرار داد. تاکنون این انقلاب از ابعاد متفاوت اقتصادی، سیاسی، روانشناختی، طبقاتی، فرهنگی، و گفتمانی موردبررسی قرار گرفته که هر کدام دریچههای نوینی را دربارۀ مطالعات انقلاب اسلامی گشودهاند. یکی از این پژوهشها کتاب انقلاب ایران؛ ریشههای ناآرامی و شورش نوشتۀ مهران کامرواست که در سال 1990 م توسط انتشارات راتلج بهچاپ رسیده است. وی، با تلفیق نظریههای جامعهشناختی انقلاب با نظریههای روانشناختی و سیاسی و برساخت رویکرد چندرشتهای دربارۀ انقلاب ایران، به بررسی سیاستهای دولت و میدان سیاسی ـ اجتماعی پیش از انقلاب میپردازد و معتقد است که رژیم پهلوی پس از محدودشدن بلندپروازیهای اقتصادی در اواخر دهۀ پنجاه شمسی و فشارهای دیپلماتیک متحد اصلی خود، ایالات متحدۀ آمریکا، با زوال روبهرو شد. درنتیجه، گروهها و طبقات اجتماعی سرخورده از نوسازی با بهرهگیری از فضای باز سیاسی و ایدئولوژی شیعی و رهبری روحانیان ویژگیهای انقلابآفرین پیدا کردند و با بروز ضعف در شاه و نیروهای سرکوب رژیم توانستند دولت روبهزوال پهلوی را سرنگون و نظام سیاسی جدیدی را جایگزین آن کنند. در متن حاضر تلاش میشود، با اتکای بر روش جامعهشناسی پدیدارشناسی و مفهوم کانونی ذهنیت نمادین، کتاب موردنظر نقد و بررسی گردد.
علوم سیاسی
علی باقری دولت ابادی؛ مالک آوریده
چکیده
هدف پژوهش حاضر نقد یکی از جدیدترین آثار نگاشتهشده دربارۀ سیاست خارجی ایران نوشتۀ فرهاد رضایی است. سؤالات پژوهش حاضر عبارتاند از: آیا نویسندۀ کتاب توانسته است بهشیوهای علمی موضوع موردپژوهش را بررسی نماید؟ دادههای استفادهشده تا چه حد واجد خصوصیت روایی و نتایج گرفتهشده از پژوهش تا چه میزان از پایایی لازم برخوردار هستند؟ ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر نقد یکی از جدیدترین آثار نگاشتهشده دربارۀ سیاست خارجی ایران نوشتۀ فرهاد رضایی است. سؤالات پژوهش حاضر عبارتاند از: آیا نویسندۀ کتاب توانسته است بهشیوهای علمی موضوع موردپژوهش را بررسی نماید؟ دادههای استفادهشده تا چه حد واجد خصوصیت روایی و نتایج گرفتهشده از پژوهش تا چه میزان از پایایی لازم برخوردار هستند؟ این اثر تا چه حد از کارآمدی لازم برای رفع ابهامات و پرسشهای موجود در ذهن مخاطبان ایرانی و خارجی برخوردار است؟ برای پاسخ به سؤالات فوق، ابتدا ایدۀ اصلی نویسنده در فصول مختلف کتاب بیان و نقد شده است. سپس، در دو بخش مجزا کتاب موردنقد محتوایی و شکلی قرار گرفته است که هرکدام دربرگیرندۀ زیرعنوان نقاط قوت و ضعف کتاب است. درپایان نیز ارزیابی کلی نویسندگان از کتاب بیان شده است. روش مورداستفاده توصیفی ـ تحلیلی بوده و دادههای لازم بهشیوۀ کتابخانهای گردآوری گردیده است.
علوم سیاسی
سیده مطهره حسینی
چکیده
نگارندۀ این مقاله ضمن مرور کتاب دو جستار دربارۀ فلسفۀ سیاسی فمینیسم و روند کاریِ سه نویسندۀ آن، که از نظریهپردازان فمینیستیاند، رویکردهای رادیکال، لیبرال، و جامعهگرا را در نظریههای فمیسنیتی نیز بررسی میکند و در این بررسی مباحث کتاب را با نگاهی انتقادی مرور میکند. همچنین، تجدیدنظرطلبی فمینیستیای را که در جستار دوم کتاب ...
بیشتر
نگارندۀ این مقاله ضمن مرور کتاب دو جستار دربارۀ فلسفۀ سیاسی فمینیسم و روند کاریِ سه نویسندۀ آن، که از نظریهپردازان فمینیستیاند، رویکردهای رادیکال، لیبرال، و جامعهگرا را در نظریههای فمیسنیتی نیز بررسی میکند و در این بررسی مباحث کتاب را با نگاهی انتقادی مرور میکند. همچنین، تجدیدنظرطلبی فمینیستیای را که در جستار دوم کتاب طرح شده است با نمونههایی از تجدیدنظرطلبی جهان سومگرا و غیرغربگرا، مثلاً موهانتی در هند و انلویه در مالزی، مقایسه میکند. حاصل بحث اینکه نظریۀ فمینیستی طرحشده در جستار یکم کتاب اگرچه ادعای عبور از غرب را دارد، بهصورت ایدئولوژیک غربی است؛ یعنی باور و جهانبینی اروپا ـ آمریکایی دارد. نگارندۀ نظریۀ اجتماعی جستار دوم نیز اشارۀ فشردهای به ارکان فمینیسم جامعهگرا دارد و با اینکه چندان حوزههای اجتماعی غیرغربی را بررسی نکرده است، بیان میدارد که زمینۀ طرح آن در جوامعی که ارکان جامعۀ مدنی در آنها قوّتی دارد فراهم است. روش انجام این پژوهش بهصورت توصیفی است و در آن با استفاده از منابع کتابخانهای بهدنبال خوانش نقدگونۀ کتاب هستیم تا نکات مثبت و منفی آن را دریابیم. هدف نگارندۀ این مقاله یافتن نقاط فراز و فرود و بهتعبیری درستی و نادرستی ادعاهای نویسندگان کتاب دربارۀ زنان و زنانهنگری است.
علوم سیاسی
الهام رسولی ثانی آبادی
چکیده
تحلیل سیاست خارجی، درجایگاه یکی از زیررشتههای مهم دانش روابط بینالملل، در دهههای اخیر قرن بیستویکم به بحثی زنده و جاری در محافل علمی روابط بینالملل تبدیل شده است و مصداق آن آثار نسبتاً مهمی است که در این حوزه تولید شده است. تحلیل سیاست خارجی بررسی اداره و اجرای روابط کنشگران مختلف، بهویژه دولتها، در نظام بینالملل است ...
بیشتر
تحلیل سیاست خارجی، درجایگاه یکی از زیررشتههای مهم دانش روابط بینالملل، در دهههای اخیر قرن بیستویکم به بحثی زنده و جاری در محافل علمی روابط بینالملل تبدیل شده است و مصداق آن آثار نسبتاً مهمی است که در این حوزه تولید شده است. تحلیل سیاست خارجی بررسی اداره و اجرای روابط کنشگران مختلف، بهویژه دولتها، در نظام بینالملل است که شامل موضوعهای بسیار گستردهای میشود. بنابراین، باتوجهبه اهمیت تحلیل سیاست خارجی و ادبیات تولیدشده در این حوزه، در این مقاله با هدف ارائۀ پیشنهادهایی بهمنظور غنای ادبیات مربوط به این رشته، ابعاد مختلف محتوایی و فرانظری یکی از این آثار را با عنوان «رفتارشناسی نیروهای اجتماعی در سیاست خارجی» بررسی خواهیم کرد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که بهلحاظ محتوایی باوجود آنکه در این اثر هستیشناسی سیاست خارجی بهتفصیل موردبررسی قرار داده شده است، اما بهلحاظ نظری، نظریههای این حوزه و همچنین نتایج و پیآمدهای تصمیمهای سیاست خارجی بررسی نشده است. در این پژوهش بهلحاظ روشی از روش نقد (بررسی شکلی و محتوایی با تکیه بر تحلیل متن) استفاده شده است.
علوم سیاسی
رضا نجف زاده
چکیده
این مقاله به نقد و بررسی کتاب آیا فرودست میتواند سخن بگوید اختصاص دارد. پرسش محوری این است که اسپیواک چگونه نظریۀ ایدئولوژی و واسازی را در مطالعات فرودستان بهکار میگیرد؟ دو پرسش فرعی مقاله نیز چنین است: چه نقدهایی بر رویکرد اسپیواک میتوان وارد کرد؟ ترجمۀ فارسی اثر تا چه میزان با متن اصلی انطباق دارد؟ در پاسخ، معتقدیم که اسپیواک ...
بیشتر
این مقاله به نقد و بررسی کتاب آیا فرودست میتواند سخن بگوید اختصاص دارد. پرسش محوری این است که اسپیواک چگونه نظریۀ ایدئولوژی و واسازی را در مطالعات فرودستان بهکار میگیرد؟ دو پرسش فرعی مقاله نیز چنین است: چه نقدهایی بر رویکرد اسپیواک میتوان وارد کرد؟ ترجمۀ فارسی اثر تا چه میزان با متن اصلی انطباق دارد؟ در پاسخ، معتقدیم که اسپیواک در چهارچوب مطالعات تاریخ از پایین، یا تاریخ مردم عادی، به واسازی تاریخنگاری دست میزند. موضوع محوری او نقد نظام نشانگانی فرودستساز است. او مفاهیمی چون نظریۀ ایدئولوژی و آپاراتوس را درکنار مفاهیمی چون هویت تفاوتبنیاد بهکار میبرد و روانکاوی گراماتولوژیک و اقتصاد سیاسی را با هم پیوند میدهد. این نقطۀ قوّت کار اوست. اما نقدهای جدیای نیز به پروژۀ او وارد است. برای نمونه، اسپیواک با اعلام ناتوانی فرودست در سخنگفتن و نیاز او به نمایندگیشدن راه تغییر و رهایی را مسدود میسازد. او با پیروی از ندای دریدا برای بهسخندرآوردن فرودست از طریق نیروی مبهم درون خودمان راه نوعی شهود خلسهآور را میگشاید که به کارِ آزادگذاری نیروی خیال و ذوق زیباییشناختی میآید. اسپیواک میخواست از طریق پیونددادن اقتصاد سیاسی بینالملل با هرمنوتیک متون مقدس، متون حقوقی و آموزشی و نقد ادبی مطالعات فرودستان را به نظریهای عمومی بدل کند، اما بیشتر در همان قلمرو نقد ادبی حرکت کرده است. همچنین، ضمن تطبیق ترجمۀ فارسی با متن اصلی، پیشنهادهایی برای بهبود ترجمه ارائه کردهایم. روش تحلیل بهکار بستهشده در این مقاله تفسیر انتقادی با رویکرد تطبیقی است.