زبان و ادبیات عربی
بازخوانی میراث بلاغت قدیم در پرتو پژوهش‌های زبانشناسی جدید خوانشی در کتاب «البِنیَةُ المُتِحَوِّلَةُ فی البَلاغة العَربیةِ»

حسین کیانی

دوره 23، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 125-148

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29660.1737

چکیده
  امروزه در چگونگی بهره گرفتن از میراث بلاغت قدیم در محافل علمی، میان پژوهشگران اختلاف نظر است. گروهی براین باورند که باید این میراث بلاغی را کناری نهاد و با بلاغت جدید غربی همگام شد. گروهی دیگر بر این باورند که باید بلاغت قدیم را اصل قرار داد و از یافته‌های زبانشناسی و سبک‌شناسی کمک گرفت و بین این دو ارتباط برقرار کرد. کتاب«البِنیَةُ ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
کارآمدی و أثر بخشی کتاب مبادئ العربیۀ فی الصرف و النحو جلد4از دیدگاه دانشجویان زبان و ادبیات عرب (مطالعه موردی: دانشگاه شیراز)

عبدالرزاق رحمانی؛ اسحق رحمانی؛ شبنم معینی زاده

دوره 23، شماره 1 ، خرداد 1402، ، صفحه 155-178

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.36114.2222

چکیده
  این مطالعه با هدف کارآمدی و أثر بخشی کتاب «مبادئ العربیة» از لحاظ رعایت معیارهای مطلوب کتاب درسی از نظر دانشجویان انجام شده است. نمونه آماری این پژوهش، دانشجویان رشته زبان و ادبیات عرب دانشگاه شیراز تشکیل می دهند که شامل 79 نفر، و به صورت سرشماری، پرسشنامه را برابر با جامعه آماری در نظر گرفته شده تکمیل کردند. این تحقیق از نوع توصیفی ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقدی در بوتۀ زر تحلیل انتقادی کتاب بررسی اشعار عربی سعدی بر مبنای نقد کاربردی

محمدرضا نجاریان؛ نفیسه رئیسی مبارکه

دوره 22، شماره 10 ، اسفند 1401، ، صفحه 51-79

https://doi.org/10.30465/crtls.2023.40645.2560

چکیده
  پژوهش در شعر عربیِ سعدی به­هیچ­روی چه از لحاظ کیفیّت و چه از لحاظ کمیّت هم­تراز اشعار فارسی این شاعر پرآوازه ایرانی نیست، این سخن در تصحیح و شرح متنِ این اشعار آشکارتر است. کتاب بررسی اشعار عربی سعدی بر مبنای نقد کاربردی برای نخستین­بار در سال 1395 در انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به چاپ رسید. امیر مقدّم متّقی مؤلّف کتاب ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
بررسی و نقد ساختاری کتاب مجمع‌الأمثال( مجموعه ضرب‌المثل‌ها)

لیلا جمشیدی؛ عیسی زارع درنیانی؛ خدیجه حسن پور

دوره 22، شماره 9 ، آذر 1401، ، صفحه 21-44

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.38575.2388

چکیده
  نقد و بررسی آثاری که به گونه‌های خاص انواع ادبی پرداخته و در میان اهل زبان مقبولیت بسیاری یافته‌اند از ارزش بالایی برخوردار است. در ‌این میان بررسی و نقد آثاری چون مجمع‌الأمثال ابوالفضل میدانی که در دوره‌های آغازین ادبیات عربی تدوین شده، قابل توجه می‌باشد؛ چه آنکه با هدف جلوگیری از تحریف و نابودی میراث ارزشمند ضرب‌المثل و تبیین ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
فمنیسم و رمان های سعودی از نظریه تا تطبیق (با نقدی بر رمان «انثی العنکبوت») (عنکبوت ماده)

بهنام فارسی؛ زهرا اسفندیاری

دوره 22، شماره 9 ، آذر 1401، ، صفحه 45-69

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.38230.2357

چکیده
  فمنیسم، مکتبی است که در راستای بازیابی حقوق از دست­رفتة زنان شکل گرفته و بر پایة برابری و گاهاً برتری زنان نسبت به مردان بوده است. پس از اوج­گیری این پدیده در کشورهای غربی، اندیشه­های آن در کشورهای اسلامی به­ویژه عربستان نیز گسترش یافت. «قماشة العلیان» نویسندة سعودی، در رمان خود «أنثی العنکبوت»، به بیان مشکلات زنان ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نگاهی نقادانه به کتاب «السرد فی الروایة المعاصرة (الرجل الذی فقد ظلّه)» (راویت‌گری در رمان معاصر مردی که سایه‌اش را گم کرد)

علیرضا شیخی

دوره 22، شماره 8 ، آبان 1401، ، صفحه 107-129

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.35676.2199

چکیده
  امروز موضوع بررسی آثار روایی از منظر شکل و ساختار به یکی از دغدغه‏های اصلی روایت‏‏‏‏شناسان و داستان‏پژوهان معاصر تبدیل شده است و در همین زمینه ‏‏کتاب‏ها و مقالات بسیاری به‏زیور طبع آراسته شده است. عبدالرحیم الکردی، یکی از نویسندگان برجستۀ معاصر مصری، در کتاب السرد فی الروایة المعاصرة تلاش وافری در زمینة تبیین نظریه‏های ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
ارزیابی ساختاری مقاله‌های مجلۀ «ادب عربی» دانشگاه تهران مطالعۀ موردی چکیده‌ها و مقدمه‌ها از سال 1388 تا 1398

حسین کیانی؛ شهلا جعفری

دوره 22، شماره 8 ، آبان 1401، ، صفحه 131-153

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.39705.2489

چکیده
  از میان مؤلفه‏ های ساختاری مقاله ‏ها، چکیده و مقدمه مهم ‏ترین بخش مقاله است که خواننده براساس آن‏ها تصمیم به خواندن مقاله می‏گیرد. نگارندگان در این پژوهش بر آن‏اند تا با استفاده از پرسش‏نامۀ طراحی‏شده چکیده‏ها و مقدمه ‏های 71 مقالۀ مجلۀ ادب عربی را در بازۀ زمانی 1388 تا 1398 به‏ روش تحلیل محتوای ترکیبی و براساس رویکرد ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
بررسی نگرش دانش ‏آموزان شهر کرمان در پایۀ دوازدهم رشته ‏های علوم انسانی، علوم تجربی، و ریاضی به درس عربی

دانش محمدی رکعتی؛ یوسف نظری؛ علی نوبهار؛ زینب شجاعی

دوره 22، شماره 8 ، آبان 1401، ، صفحه 155-171

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.36368.2241

چکیده
  آموزش زبان عربی در مدارس به‏دلایل فرهنگی، سیاسی، و نوع نگاه خانواده‏ها و دانش‏آموزان از چند دهه پیش تاکنون، نسبت به سایر دروس، با چالش بیش‏تری مواجه بوده است. بررسی نگرش دانش‏آموزان به یادگیری این زبان گام مؤثری در سیاست‏گذاری و تألیف کتاب‏های آموزشی خواهد بود. در این پژوهش با روش توصیفی ـ پیماشی به بررسی نگرش دانش‏آموزان ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
تحلیل و نقد کتاب تحلیل همانندناپذیری (اعجاز) قرآن در آموزه‌های قرآن و سنت

عسکر بابازاده اقدم؛ حسین تکتبار فیروزجایی؛ محمدمهدی روشن چسلی

دوره 22، شماره 7 ، مهر 1401، ، صفحه 127-147

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.37657.2323

چکیده
  اندیشۀ نقد و نقد اندیشه به یونان باستان و بوطیقای ارسطو می‌رسد. نقد بر آن است تا ذوق عامه را تهذیب و فکر نویسنده را تربیت کند. در این میان، نقد کتاب‌های تألیف‌شده می‌تواند به تقویت کیفی محتوا و زیبایی شکلی اثر منجر شود. این پژوهش تحلیل و نقد شکلی و محتوایی کتاب تحلیل همانند‌ناپذیری (اعجاز) قرآن در آموزه‌های قرآن و سنت را با روش تحلیلی ‌ـ ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
ارزیابی انتقادی کتاب علم الاجتماع الادبی (... منهج «سوسیولوجی» فی القراءة و النقد) (جامعه‌شناسی ادبی؛ روشی «جامعه‌شناسی» در خواندن و نقد)

امیر مقدم متقی؛ علی احمدزاده

دوره 22، شماره 7 ، مهر 1401، ، صفحه 149-171

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.39220.2446

چکیده
  کتاب علم الاجتماع الادبی، تألیف انور عبدالحمید الموسی، از جملۀ تألیفات اخیر است که نویسنده در آن به‌شکلی جامع به سیر پیدایش، رشد، و تحول جامعه‌شناسی ادبی از آغاز تا به امروز پرداخته و درکنار آن فصلی را نیز به آثار عربی در این حوزه و نقد آن‌ها اختصاص داده است. به‌منظور معرفی این کتاب، بر آن شدیم تا این اثر را، با تکیه بر روش توصیفی ‌‌ـ ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقد ترجمة کتاب الصوفیه والسوریالیۀ برپایة نظریة گارسس

زهرا هادوی خلیل آباد؛ حسین ایمانیان؛ علی بشیری

دوره 22، شماره 7 ، مهر 1401، ، صفحه 173-200

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.36470.2248

چکیده
  ترجمه، بیش ‌از آن‌که «ابزاری» برای برگرداندن دانش و آگاهی از یک زبان به زبان دیگر باشد، «فرایندی» در بازتاب‌‌دادن مفاهیم فرهنگی و اجتماعی است. برای بهبود چنین بازتابی، می‌‌توان از دیدگاه‌‌های نوین ترجمه، زبان‌‌شناسی، و گفتمانی بهره برد. یکی از دیدگاه‌‌های نوین ترجمه پیش‌نهادة کارمن گارسس اسپانیایی در سال 1994 و ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقد ساختاری و محتوایی کتاب الادب العربی الحدیث؛ مدارسه وفنونه وتطوره وقضایاه ونماذج منه (ادبیات معاصر عربی؛ بررسی مکاتب، فنون ادبی و سیر تحول آن با ذکر نمونه‌هایی از نظم و نثر)

عبدالعلی آل بویه لنگرودی

دوره 22، شماره 3 ، خرداد 1401، ، صفحه 1-21

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.35743.2203

چکیده
  ادبیات معاصر عربی به‌دلیل سهم مهمی که در انتقال فرهنگ و اندیشۀ معاصر عرب دارد، جایگاه ویژه‌‌ای را در برنامۀ درسی رشتۀ زبان و ادبیات عربی در دانشگاه‌‌های ایران به‌خود اختصاص داده است، به‌طوری‌که برای آشنایی با ادبیات معاصر عربی، دروس مختلفی در مقاطع تحصیلی تحت عناوین متون نظم و نثر معاصر عربی ارائه شده است. هم‌چنین،‌‌ به‌منظور ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
افق انتظار خوانندۀ ضمنی بررسی انتقادی کتاب نظریات القراءة والتأویل الأدبی وقضایاها (نظریه‌‌های خواندن، تأویل ادبی، و مسائل آن)

امید ایزانلو

دوره 22، شماره 3 ، خرداد 1401، ، صفحه 23-46

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.39573.2478

چکیده
  نقد خواننده‌‌محور از رویکردهای جدید نقد به‌شمار‌‌ می‌‌رود که تلاش دارد با پرداختن به مخاطب و خواننده، متون ادبی را از زاویۀ جدیدی بررسی کند. زایش این نظریه نتیجۀ تلاقی ادیب‌‌محوری و متن‌‌محوری بوده است و به‌‌روز‌بودن آن به‌نوعی خود مبیّن ضرورت پرداختن به آن است که حسن مصطفی سحلول با نوشتن کتاب نظریات القراءة والتأویل الأدبی ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
آسیب‌‌شناسی برنامۀ درسی رشتۀ «آموزش زبان عربی» مطالعۀ موردی: دانشگاه فرهنگیان

هدایت الله تقی زاده

دوره 22، شماره 3 ، خرداد 1401، ، صفحه 47-73

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.38754.2404

چکیده
  برنامه‌ریزان آموزشی همواره به‌دنبال‌‌ بازنگری محتوای برنامه‌های درسی‌اند. برنامۀ درسی «آموزش زبان عربی» سال 1395 توسط دانشگاه فرهنگیان بازنگری و جای‌گزین برنامۀ درسی «دبیری زبان و ادبیات عربی» شد. نظر به تأثیری که برنامۀ درسی در ارتقای سطح دانش، مهارت، و نگرش دانشجومعلمان دارد، بررسی آن ضروری است. ازاین‌رو، پژوهش ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
آسیب‌‌شناسی ترجمۀ کتاب النقد الادبی اصوله ومناهجه از منظر انتقال اطلاعات؛ براساس نظریۀ کاترینا رایس (اصول و شیوه‌‌های نقد ادبی)

حسام حاج مؤمن سیچانی

دوره 22، شماره 3 ، خرداد 1401، ، صفحه 75-101

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.39662.2487

چکیده
  این پژوهش به بررسی ترجمۀ محمد باهر از کتاب النقد الادبی اصوله و مناهجه،‌‌ اثر سیدقطب، از منظر انتقال اطلاعات می‌‌پردازد. مسئله این است که در ترجمۀ کتاب مذکور مهم‌ترین چالش‌‌های انتقال اطلاعات چیست؟ عملکرد مترجم از منظر انتقال اطلاعات در چه محورهایی و چرا دچار آسیب شده است؟ روش مطالعه توصیفی ـ تحلیلی است. ابتدا کتاب عربی با ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
بررسی و نقد کتاب الموجز فی المنهج البحث العلمی فی التربیة والعلوم الانسانیة (مختصری از روش تحقیق علمی در علوم تربیتی و علوم انسانی)

عبدالرزاق رحمانی

دوره 22، شماره 3 ، خرداد 1401، ، صفحه 103-124

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.39190.2441

چکیده
  روش تحقیق از دروس بنیادی است که در دهه‌های اخیر رشد مناسبی کرده و مورداقبال خوبی قرار گرفته است، اما متأسفانه، بااین‌که امروزه بر روش تحقیق و به‌کارگیری صحیح آن در حوزه‌های مختلف علوم تأکید می‌شود، با بی‌توجهی و کم‌تر پرداخته‌شدن به این مبحث و شیوه‌ها و اصول آن در تحقیقات دانشجویی مواجهیم. ازآن‌جاکه اغلب دانشگاه‌ها به پژوهش ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقد و ارزیابی کتاب مداخل تعلیم اللغة العربیة: رؤیة تحلیلیة (رویکردهای آموزش زبان عربی: نگرشی تحلیلی)

ساجد زارع

دوره 22، شماره 3 ، خرداد 1401، ، صفحه 125-144

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.38216.2354

چکیده
  چکیدهآموزش زبان عربی در سال‌های اخیر در داخل و خارج از کشور موردتوجه پژوهش‌گران بسیاری قرار گرفته است و در این زمینه تاکنون کتاب‌ها‌‌ی زیادی به‌رشتۀ تحریر درآمده است؛ از جملة این کتاب‌ها‌‌ می‌توان به کتاب مداخل تعلیم اللغة العربیة: رؤیة تحلیلیة به‌تألیف گروهی از نویسندگان اشاره کرد. این کتاب به برخی از جدیدترین و مهم‌ترین ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
بررسی ترجمۀ عربی عیناها طبق الگوی ریخت‌شکنانۀ برمن

طیبه امیریان

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29509.1727

چکیده
  ارزیابی ترجمه براساس الگوهای ترجمه‌شناختی معیاری برای توصیف کارکرد ترجمه در زبان مقصد با حفظ ادبیات و دریافت معنای زبان مبدأ است. اعتبار ترجمۀ یک اثر هم با آگاهی موشکافانه از کاستی‌ها و ویژگی‌های مثبت آن طبق اصول الگوهای ارزیابی ترجمه سنجیده و بازنمایی می‌شود. آنتوان برمن که مدار نظرگاه ترجمه‌شناسی وی بر متن مبدأ استوار است، از ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
آنتولوژی کتاب التفاعل فی الأجناس الأدبیة در ترازوی نقد (ارتباط‌مندی در ژانرهای ادبی)

رسول بلاوی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 23-47

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29473.1723

چکیده
  این کتاب به بررسی موضوع مهمی از موضوعات عرصۀ نقد، درخصوص ژانرهای ادبی ازجمله کارکردهای ارتباطی، به‌‌منزلۀ ویژگی مکمل انواع ادبی پرداخته است. مؤلف کتاب، بسمه عروس، این مفهوم و پیوندش با مقامه و نیز میزان هم‌سانی آن با خوانش ارتباطی را موردمطالعه قرار داده است. ارزش ادبی مقامات و جایگاه برتر آن در مقایسه با سایر متون منثور را می‌توان ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقدی بر کتاب نشأة المسرح فی المشرق (پیدایش نمایش‌نامه در شرق)

فرهاد رجبی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 49-66

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.31777.1908

چکیده
  هنر نمایش‌نامه، ره‌آورد زندگی اجتماعی انسان، بیش از دیگر انواع هنر در ارتباط با انسان اجتماعی است و بر همین اساس ‌‌می‌توان ‌‌گره‌خوردگی آن را با مدنیت جدید بیش از دیگر مؤلفه‌ها موردتأکید قرار داد. نمایش‌نامه، در دورۀ جدید، چه به‌عنوان یک متن و چه به‌عنوان مجموعۀ روایتی که به‌وسیلۀ بازیگران در صحنه اجرا می‌‌‌شود، یکی از ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
بازنگری در مطالعات نحو عربی گزارش و تحلیل انتقادی کتاب أصول التفکیر النحوی (بنیان‌های اندیشۀ نحوی)

هادی رضوان

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 67-91

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29501.1726

چکیده
  برخلاف بسیاری از مطالعات در حوزۀ نحو عربی، پژوهش‌های علی أبوالمکارم از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. او در آثارش سعی کرده است تا با مطالعه‌ای روش‌مند تاریخ نحو عربی را به‌شکلی کلی و جامع موردمطالعه قرار دهد. کتاب أصول التفکیر النحوی از مهم‌ترین این آثار است که مؤلف در آن از مشکلات پیش‌روی مطالعات نحو عربی سخن گفته و درپی آن بوده است ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نگاه انتقادی تحلیلی به ساختار و محتوای کتاب أدب المقاومة

مرتضی زارع برمی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 93-118

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29471.1721

چکیده
  کتاب أدب المقاومة (1970)، تألیف غالی شکری، نقد انواع ادبی مقاومت است و موضوع اصلی آن بر مدار نمودهای قهرمانی در آثار ادبی ملل می‌‌چرخد. این آثار گل‌چینی از رمان‌‌ها، ‌‌افسانه‌ها، نمایش‌نامه‌‌ها، و اشعارند. مقالة حاضر با روش توصیفی، تبیینی، و تحلیلی، و براساس رویکرد انتقادی تحلیلی به ارزیابی ساختاری و محتوایی کتاب أدب المقاومة ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
نقد و تحلیل کتاب معانی الأبنیة فی العربیة (معانی ابنیۀ صرفی در زبان عربی)

حسن سرباز؛ آزاد مونسی

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 119-140

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29536.1729

چکیده
  کتاب معانی الأبنیة فی العربیة یکی از آثار ارزش‌مند فاضل صالح السامرائی است که در آن در ادامۀ پروژۀ نوآورانۀ خود در زمینۀ رویکرد معنایی به صرف و نحو به تبیین معانی أبنیه و صیغه‌های مختلف صرفی پرداخته و معتقد است که هرگونه تغییر در أبنیه و صیغه‌های صرفی به تغییر معنی در آن‌ها منجر می‌شود و توجه به تنوع این معانی بر اهمیت زبان عربی ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
بررسی انتقادی کتاب الأدب المقارن فی ایران و العالم العربی

صابره سیاوشی؛ مریم علیپور

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 141-160

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.6370

چکیده
  بررسی کتاب‌های درسی و دانشگاهی درجهت بهبود وضعیت آموزشی و با هدف بازنمایی ‌‌کاستی‌ها و نقاط پنهان این آثار صورت ‌‌می‌پذیرد. یکی از کتاب‌های انتشاریافته در حوزة ادبیات تطبیقی الأدب المقارن فی ایران و العالم العربی (1903-2012) از حیدر خضری است که در انتشارات سمت به‌چاپ رسیده است. این کتاب، از این نظر که به معرفی و بررسی مکاتب جدید ادبیات ...  بیشتر

زبان و ادبیات عربی
کتاب آلیات التأویل السّیمیائی (ابزارهای تفسیر نشانه‌شناسی) در بوتۀ نقد

محسن سیفی؛ الهام بابلی بهمه

دوره 21، شماره 2 ، اردیبهشت 1400، ، صفحه 161-177

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29468.1720

چکیده
  دانش ‌‌نشانه‌شناسی یکی از ‌‌شاخه‌های نقد ادبی جدید در قرن بیستم است که به بررسی ‌‌نشانه‌ها و روابط میان آن‌ها در متون ادبی و کارکردشان در انتقال پیام میان صاحب اثر و خواننده ‌‌می‌پردازد. کتاب آلیات التأویل السّیمیائی، نوشتۀ موسی ربابعه نیز از جملۀ آثاری است که ‌‌می‌کوشد تا از ره‌گذر برخی ابزارهای ‌‌نشانه‌شناسی و با عبور ...  بیشتر