زبان و ادبیات عربی
حسین کیانی
چکیده
امروزه در چگونگی بهره گرفتن از میراث بلاغت قدیم در محافل علمی، میان پژوهشگران اختلاف نظر است. گروهی براین باورند که باید این میراث بلاغی را کناری نهاد و با بلاغت جدید غربی همگام شد. گروهی دیگر بر این باورند که باید بلاغت قدیم را اصل قرار داد و از یافتههای زبانشناسی و سبکشناسی کمک گرفت و بین این دو ارتباط برقرار کرد. کتاب«البِنیَةُ ...
بیشتر
امروزه در چگونگی بهره گرفتن از میراث بلاغت قدیم در محافل علمی، میان پژوهشگران اختلاف نظر است. گروهی براین باورند که باید این میراث بلاغی را کناری نهاد و با بلاغت جدید غربی همگام شد. گروهی دیگر بر این باورند که باید بلاغت قدیم را اصل قرار داد و از یافتههای زبانشناسی و سبکشناسی کمک گرفت و بین این دو ارتباط برقرار کرد. کتاب«البِنیَةُ المُتِحَوِّلَةُ فی البَلاغةِ العَربیةِ» نوشته أسامة البُحَیری تلاش میکند تا دیدگاه دوم را اساس کار خود قرار دهد تا پلی بین بلاغت قدیم و یافتههای جدید زبانی و بلاغی ایجاد کند. این مقاله با کمک گرفتن از روش توصیفی تحلیلی در پی آن است تا پس از نقد شکلی کتاب، دیدگاههای نویسنده را استخراج و سپس به تحلیل آن ها بپردازد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که تغییر در تقسیم بندی سکاکی، توجه به مساله خروج از مقتضای ظاهر در علم بدیع، توجه به ساختار داخلی متن، پرداختن به نقش خواننده در هنجارگریزی و پر رنگ شدن هنجارگریزی در گفتمان ادبی معاصر از مهمترین ویژگیهای کتاب است. اشکالهای تایپی فراوان، انتخاب فونت نامناسب، نداشتن فهرست اعلام و ابیات و اشعار، از مهمترین کاستیهای کتاب است. نویسنده در مقدمه کتاب تاکید دارد که در تحلیل بلاغی خود متن را اساس قرار داده، اما در کتاب اثری از اساس قرار دادن متن به عنوان یک واحد تحلیل بلاغی نیست.
زبان و ادبیات عربی
عبدالرزاق رحمانی؛ اسحق رحمانی؛ شبنم معینی زاده
چکیده
این مطالعه با هدف کارآمدی و اثربخشی کتاب مبادئ العربیة از لحاظ رعایت معیارهای مطلوب کتاب درسی از نظر دانشجویان انجام شده است. نمونۀ آماری این پژوهش را دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات عرب دانشگاه شیراز تشکیل میدهند که شامل 79 نفر بودند و پرسشنامه را بهصورت سرشماری برابر با جامعۀ آماری درنظرگرفتهشده تکمیل کردند. این تحقیق ...
بیشتر
این مطالعه با هدف کارآمدی و اثربخشی کتاب مبادئ العربیة از لحاظ رعایت معیارهای مطلوب کتاب درسی از نظر دانشجویان انجام شده است. نمونۀ آماری این پژوهش را دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات عرب دانشگاه شیراز تشکیل میدهند که شامل 79 نفر بودند و پرسشنامه را بهصورت سرشماری برابر با جامعۀ آماری درنظرگرفتهشده تکمیل کردند. این تحقیق از نوع توصیفی ـ پیمایشی بود که پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 73/0 محاسبه شد. در این تحقیق از دو آزمون t تکنمونهای و فریدمن برای سنجش کارآمدی و اثربخشی کتاب مبادئ العربیة استفاده شد. این پژوهش بهجهت پاسخگویی به چهار سؤال در زمینۀ میزان کارآمدی و اثربخشی کتاب مبادئ العربیة، روش تدریس بهکارگرفتهشده توسط استاد، سطح مهارتی دانشجویان پس از گذراندن درس قواعد عربی، و نهایتاً مقبولیت سؤالات امتحانات گرفتهشده طراحی شده است. یافتهها نشان داد که کارآمدی و اثربخشی کتاب مبادئ العربیة در کمترین حد میزان رعایت شده است. روش تدریس بهکارگرفتهشدۀ استاد از نظر دانشجویان، بیشترین میزان و سطح مهارتی دانشجویان پس از گذراندن درس قواعد عربی، و مقبولیت سؤالات امتحانات گرفتهشده تقریباً تاحد متوسط میزان رعایت را در کتاب مبادئ العربیة نشان میدهند.
زبان و ادبیات عربی
محمدرضا نجاریان؛ نفیسه رئیسی مبارکه
چکیده
پژوهش در شعر عربیِ سعدی بههیچروی چه از لحاظ کیفیّت و چه از لحاظ کمیّت همتراز اشعار فارسی این شاعر پرآوازه ایرانی نیست، این سخن در تصحیح و شرح متنِ این اشعار آشکارتر است. کتاب بررسی اشعار عربی سعدی بر مبنای نقد کاربردی برای نخستینبار در سال 1395 در انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به چاپ رسید. امیر مقدّم متّقی مؤلّف کتاب ...
بیشتر
پژوهش در شعر عربیِ سعدی بههیچروی چه از لحاظ کیفیّت و چه از لحاظ کمیّت همتراز اشعار فارسی این شاعر پرآوازه ایرانی نیست، این سخن در تصحیح و شرح متنِ این اشعار آشکارتر است. کتاب بررسی اشعار عربی سعدی بر مبنای نقد کاربردی برای نخستینبار در سال 1395 در انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به چاپ رسید. امیر مقدّم متّقی مؤلّف کتاب کوشیدهاست، در پژوهشِ خویش، اشعار عربی سعدی را براساس نظریۀ پژوهشیای با نام نقد کاربردی بسنجد. او این نقد را، از انواع نقد عملی برمبنای تأثیر بر خواننده معرفیمیکند. کتاب او در سال 1397 به چاپ دوم رسید. نویسنده مطالب کتاب را در سه فصل، گردآورده است. ابتدا چارچوب نظری بحث، سپس زندگی و آثار سعدی و در پایان بررسی اشعار عربی سعدی را بر مبنای نقد کاربردی تدوین کردهاست. در این مقاله کوشش بر این است که کتاب یاد شده در چهار محورِ ساختار پژوهشی، سعدیشناسی، مستندسازی اطلاعات و مراجع درون متنی، خطاها و نارساییهای محتوایی توصیف، تحلیل و نقد شود. شیوۀ پژوهشی نارسا و بیسامان، نظریۀ پژوهشی نادرست و بیتوجّهی نویسنده به اصل ارجاع در پژوهش، نویسنده را از تدوین کتابی علمی و دانشگاهی که شعر عربی سعدی را به مخاطب بازشناسد، دور کرده است.
زبان و ادبیات عربی
لیلا جمشیدی؛ عیسی زارع درنیانی؛ خدیجه حسن پور
چکیده
نقد و بررسی آثاری که به گونههای خاص انواع ادبی پرداخته و در میان اهل زبان مقبولیت بسیاری یافتهاند از ارزش بالایی برخوردار است. در این میان بررسی و نقد آثاری چون مجمعالأمثال ابوالفضل میدانی که در دورههای آغازین ادبیات عربی تدوین شده، قابل توجه میباشد؛ چه آنکه با هدف جلوگیری از تحریف و نابودی میراث ارزشمند ضربالمثل و تبیین ...
بیشتر
نقد و بررسی آثاری که به گونههای خاص انواع ادبی پرداخته و در میان اهل زبان مقبولیت بسیاری یافتهاند از ارزش بالایی برخوردار است. در این میان بررسی و نقد آثاری چون مجمعالأمثال ابوالفضل میدانی که در دورههای آغازین ادبیات عربی تدوین شده، قابل توجه میباشد؛ چه آنکه با هدف جلوگیری از تحریف و نابودی میراث ارزشمند ضربالمثل و تبیین آن گردآوری شده است. در این راستا پژوهش حاضر بر آن است تا در قالب نقد ساختاری و با شیوهای توصیفی – تحلیلی، شناخت عمیقتر و علمیتری از این اثر ارائه دهد. نتایج پژوهش از وجود طرحی منسجم در چارچوببندی ساختار درونی و متناسب با موضوع، حکایت دارد. همچنین شرح و تبیین ضربالمثلها با استفاده از شواهد قرآنی، اشعار، روایت، داستان و معاجم لغوی، گویای قوت جنبهی علمی و استنادی کتاب میباشد و بیانگر تألیفی مبتنی بر تخصص زبانی در متناسب ساختن آن با تنوع سلایق مخاطبان است که با بهرهگیری از بنمایههای زبانی و فرهنگی نقش قابل توجهی در استحکام میراث زبانی، تاریخی و فرهنگی قوم عرب ایفا نموده است. علیرغم این امتیازات، کاستیهایی همچون: وجود ابهام در شرح برخی ضربالمثلها و تکرار مکررات، اهتمام به تحقیق و تعلیقی علمی متناسب با تحولات زبانی بر چنین اثری را ضروری میسازد.
زبان و ادبیات عربی
بهنام فارسی؛ زهرا اسفندیاری
چکیده
فمنیسم، مکتبی است که در راستای بازیابی حقوق از دسترفتة زنان شکل گرفته و بر پایة برابری و گاهاً برتری زنان نسبت به مردان بوده است. پس از اوجگیری این پدیده در کشورهای غربی، اندیشههای آن در کشورهای اسلامی بهویژه عربستان نیز گسترش یافت. «قماشة العلیان» نویسندة سعودی، در رمان خود «أنثی العنکبوت»، به بیان مشکلات زنان ...
بیشتر
فمنیسم، مکتبی است که در راستای بازیابی حقوق از دسترفتة زنان شکل گرفته و بر پایة برابری و گاهاً برتری زنان نسبت به مردان بوده است. پس از اوجگیری این پدیده در کشورهای غربی، اندیشههای آن در کشورهای اسلامی بهویژه عربستان نیز گسترش یافت. «قماشة العلیان» نویسندة سعودی، در رمان خود «أنثی العنکبوت»، به بیان مشکلات زنان و چالشهای پیشروی جریان فمنیسم در کشور خود پرداخته است. این پژوهش بهروش توصیفی-تحلیلی، در پی بررسی تفاوتهای میان ساختار اجتماعی کشورهای غربی و اسلامی در رابطه با توجه به رویکردهای فمنیستی بوده و ضمن کشف و تبیین موانع پیشروی این مکتب در کشورهای اسلامی، خصوصاً عربستان سعودی، معضلات اجتماعی زنان در این کشور را با تکیه بر رمان «أنثی العنکبوت» بیان نماید. نتیجة حاصل این است که آراء فمنیسم به دلیل وقوع انقلاب صنعتی و بالتبع ورود زنان به عرصة کار و فعالیت، مجال ظهور یافت اما این نظرات در کشورهای اسلامی، خصوصاً عربستان، به دلیل اختلاف مبانی دو مکتب فمنیسم و اسلام و عادیسازی مردسالاری در این کشورها، فرصت بروز و ظهور نیافت؛ هرچند که در این کشور تفاسیر مردسالارانه از قوانین نیز منجر به محدودیت زنان در حوزههای گوناگون گشته است.
زبان و ادبیات عربی
علیرضا شیخی
چکیده
امروز موضوع بررسی آثار روایی از منظر شکل و ساختار به یکی از دغدغههای اصلی روایتشناسان و داستانپژوهان معاصر تبدیل شده است و در همین زمینه کتابها و مقالات بسیاری بهزیور طبع آراسته شده است. عبدالرحیم الکردی، یکی از نویسندگان برجستۀ معاصر مصری، در کتاب السرد فی الروایة المعاصرة تلاش وافری در زمینة تبیین نظریههای ...
بیشتر
امروز موضوع بررسی آثار روایی از منظر شکل و ساختار به یکی از دغدغههای اصلی روایتشناسان و داستانپژوهان معاصر تبدیل شده است و در همین زمینه کتابها و مقالات بسیاری بهزیور طبع آراسته شده است. عبدالرحیم الکردی، یکی از نویسندگان برجستۀ معاصر مصری، در کتاب السرد فی الروایة المعاصرة تلاش وافری در زمینة تبیین نظریههای نقد داستان از دیدگاه فرمالیستهای روسی و ساختارگرایان فرانسوی و سبکشناسان مدرن دنیای غرب داشته است. وی در این کتاب با ریزبینی و تسلط خاص نظریات ناقدان معاصر غربی را تفسیر کرده و آنها را بهعنوان زیرساختی برای تحلیل و نقد عملی رمان الرجل الذی فقد ظلّه قرار داده است. ازاینرو، جستار حاضر بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و بهرهگیری از مبانی نظری مربوط به شاخصهای مطلوب کتاب دانشگاهی به این پرسش اصلی تحقیق پاسخ دهد: کتاب السرد فی الروایة المعاصرة دارای چه نقاط قوت و ضعف شکلی و محتوایی است؟ برخی از نتایج این مطالعه نشان میهد اگرچه نویسنده مطالب مندرج در کتاب را گاه با اطناب فراوان تبیین کرده است، تلاش او بر این بوده است تا با بستری مبتنیبر نقد فرمالیست گفتمان روایی را فراهم آورد.
زبان و ادبیات عربی
حسین کیانی؛ شهلا جعفری
چکیده
از میان مؤلفه های ساختاری مقاله ها، چکیده و مقدمه مهم ترین بخش مقاله است که خواننده براساس آنها تصمیم به خواندن مقاله میگیرد. نگارندگان در این پژوهش بر آناند تا با استفاده از پرسشنامۀ طراحیشده چکیدهها و مقدمه های 71 مقالۀ مجلۀ ادب عربی را در بازۀ زمانی 1388 تا 1398 به روش تحلیل محتوای ترکیبی و براساس رویکرد ...
بیشتر
از میان مؤلفه های ساختاری مقاله ها، چکیده و مقدمه مهم ترین بخش مقاله است که خواننده براساس آنها تصمیم به خواندن مقاله میگیرد. نگارندگان در این پژوهش بر آناند تا با استفاده از پرسشنامۀ طراحیشده چکیدهها و مقدمه های 71 مقالۀ مجلۀ ادب عربی را در بازۀ زمانی 1388 تا 1398 به روش تحلیل محتوای ترکیبی و براساس رویکرد ساختاری ارزیابی مقاله بررسی کنند. یافته های پژوهش بیان گر آن است که مقاله ها در شاخص های هدف، بیان مسئله، و کلیدواژه با معیارهای ساختاری مقاله های علمی ـ پژوهشی مطابقت دارند و از سال 1388 تا 1391 در مؤلفه های پیشینه، روش، و سؤال پژوهش ضعف ساختاری دارند. گرچه مقاله ها از سال 1392 در این سه شاخص روند روبه رشدی داشته اند، از نظر بسامد و در مقایسه با سایر مؤلفهها این رشد چندان قابل توجه نیست، زیرا کاستی ها همچنان تا سال1398 در شاخص های یادشده، به دلیل پراکندگی ساختاری و نبود الگوی مشخص، مشهود است؛ آن چنانکه نمیتوان با قاطعیت به سالی اشاره کرد که مقاله ها به طور کامل به این مؤلفه ها پرداخته باشند. در پایان این پژوهش، الگوی مفهومی ساختار چکیده و مقدمۀ مقاله های علمی ـ پژوهشی زبان و ادبیات عربی پیشنهاد داده شده است.
زبان و ادبیات عربی
دانش محمدی رکعتی؛ یوسف نظری؛ علی نوبهار؛ زینب شجاعی
چکیده
آموزش زبان عربی در مدارس بهدلایل فرهنگی، سیاسی، و نوع نگاه خانوادهها و دانشآموزان از چند دهه پیش تاکنون، نسبت به سایر دروس، با چالش بیشتری مواجه بوده است. بررسی نگرش دانشآموزان به یادگیری این زبان گام مؤثری در سیاستگذاری و تألیف کتابهای آموزشی خواهد بود. در این پژوهش با روش توصیفی ـ پیماشی به بررسی نگرش دانشآموزان ...
بیشتر
آموزش زبان عربی در مدارس بهدلایل فرهنگی، سیاسی، و نوع نگاه خانوادهها و دانشآموزان از چند دهه پیش تاکنون، نسبت به سایر دروس، با چالش بیشتری مواجه بوده است. بررسی نگرش دانشآموزان به یادگیری این زبان گام مؤثری در سیاستگذاری و تألیف کتابهای آموزشی خواهد بود. در این پژوهش با روش توصیفی ـ پیماشی به بررسی نگرش دانشآموزان رشتههای ادبیات و علوم انسانی، علوم تجربی، و علوم ریاضی کلاس دوازدهم شهر کرمان درخصوص یادگیری زبان عربی پرداخته شده است. در این بررسی تفاوت نگرشهای دانشآموزان سه رشتۀ انسانی، تجربی، و ریاضی و همچنین تفاوت نگرش دانشآموزان دختر و پسر به یادگیری زبان عربی بررسی شد. نمونۀ این پژوهش 337 نفر از دانشآموزان پسر و دختر کلاس دوازدهم شهر کرماناند. نتایج پژوهش نشان میدهد که نگرش بیشتر دانشآموزان سه رشتۀ علوم انسانی، تجربی، و ریاضی در سه متغیر علاقه به یادگیری زبان عربی، اهمیت درس عربی دربین سایر دروس، و محتوای درس عربی منفی است. باوجوداین، دانشآموزان رشتة ریاضی علاقۀ بیشتری به یادگیری زبان عربی، نسبتبه دانشآموزان دیگر، دارند. از نظر تفاوت بین دانشآموزان دختر و پسر، تفاوت معناداری بین آرای دو گروه وجود نداشت.
زبان و ادبیات عربی
عسکر بابازاده اقدم؛ حسین تکتبار فیروزجایی؛ محمدمهدی روشن چسلی
چکیده
اندیشۀ نقد و نقد اندیشه به یونان باستان و بوطیقای ارسطو میرسد. نقد بر آن است تا ذوق عامه را تهذیب و فکر نویسنده را تربیت کند. در این میان، نقد کتابهای تألیفشده میتواند به تقویت کیفی محتوا و زیبایی شکلی اثر منجر شود. این پژوهش تحلیل و نقد شکلی و محتوایی کتاب تحلیل همانندناپذیری (اعجاز) قرآن در آموزههای قرآن و سنت را با روش تحلیلی ـ ...
بیشتر
اندیشۀ نقد و نقد اندیشه به یونان باستان و بوطیقای ارسطو میرسد. نقد بر آن است تا ذوق عامه را تهذیب و فکر نویسنده را تربیت کند. در این میان، نقد کتابهای تألیفشده میتواند به تقویت کیفی محتوا و زیبایی شکلی اثر منجر شود. این پژوهش تحلیل و نقد شکلی و محتوایی کتاب تحلیل همانندناپذیری (اعجاز) قرآن در آموزههای قرآن و سنت را با روش تحلیلی ـ توصیفی دنبال میکند. برپایۀ یافتههای پژوهش، این کتاب نقاط قوتی ازجمله حروفنگاری زیبا، نوع قلم خوب، حاشیهنگاری، و پانوشتهای بسیار دارد که گاه در شرح و توضیح واژهها و اصطلاحات مبهم خودنمایی میکند. غنای اطلاعاتی، ارزش آموزشی کتاب، قوت بعد پژوهشی آن، و همچنین کیفیت منابع مورداستفاده و میزان امانتداری در ارجاعات کتاب نیز از دیگر نقاط قوت اثر بهشمار میرود. بااینهمه، انتخاب طرح جلد نامناسب، رعایتنکردن معیارهای اصولی طراحی جلد، تکرار مطالب، بیتوجهی به اطلاعات و سابقۀ پیشینی مخاطبان، فقدان تناسب میان عنوان و محتوا، فقر نوآوری در محتوا، غفلت از وجوه مختلف اعجاز قرآن و دیدگاههای صاحبنظران این عرصه، و بهطور کلی فقدان نگاه تخصصی به اعجاز قرآن از مهمترین نقاط ضعف آن بهشمار میرود.
زبان و ادبیات عربی
امیر مقدم متقی؛ علی احمدزاده
چکیده
کتاب علم الاجتماع الادبی، تألیف انور عبدالحمید الموسی، از جملۀ تألیفات اخیر است که نویسنده در آن بهشکلی جامع به سیر پیدایش، رشد، و تحول جامعهشناسی ادبی از آغاز تا به امروز پرداخته و درکنار آن فصلی را نیز به آثار عربی در این حوزه و نقد آنها اختصاص داده است. بهمنظور معرفی این کتاب، بر آن شدیم تا این اثر را، با تکیه بر روش توصیفی ـ ...
بیشتر
کتاب علم الاجتماع الادبی، تألیف انور عبدالحمید الموسی، از جملۀ تألیفات اخیر است که نویسنده در آن بهشکلی جامع به سیر پیدایش، رشد، و تحول جامعهشناسی ادبی از آغاز تا به امروز پرداخته و درکنار آن فصلی را نیز به آثار عربی در این حوزه و نقد آنها اختصاص داده است. بهمنظور معرفی این کتاب، بر آن شدیم تا این اثر را، با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی، از دو جنبة شکلی و محتوایی موردبررسی قرار دهیم تا درنهایت محاسن، معایب، و میزان موفقیت نویسنده در تألیف این اثر آشکار شود. براساس نتایج بهدستآمده میتوان روانی و شیوایی اسلوب، رعایت قواعد نگارشی، تناسب محتوا با عنوان، تسلسل منطقی میان مطالب، و استحکام و دقت و بیطرفی در تحلیلها و نقدها را از جملۀ محاسن این کتاب برشمرد و نوع طرح جلد، اختلاف در نوع و اندازۀ قلمها، عدم تازگی در عنوان و کلیبودن آن، تحققنیافتن اهدف پژوهش، صرف جمعآوری مطالب، شیوة استناددهی نامناسب و غیرعلمی، تکرار مکررات و مطالب، مسئلهمندنبودن اثر، و خاتمۀ نامناسب را از مهمترین معایب این اثر دانست.
زبان و ادبیات عربی
زهرا هادوی خلیل آباد؛ حسین ایمانیان؛ علی بشیری
چکیده
ترجمه، بیش از آنکه «ابزاری» برای برگرداندن دانش و آگاهی از یک زبان به زبان دیگر باشد، «فرایندی» در بازتابدادن مفاهیم فرهنگی و اجتماعی است. برای بهبود چنین بازتابی، میتوان از دیدگاههای نوین ترجمه، زبانشناسی، و گفتمانی بهره برد. یکی از دیدگاههای نوین ترجمه پیشنهادة کارمن گارسس اسپانیایی در سال 1994 و ...
بیشتر
ترجمه، بیش از آنکه «ابزاری» برای برگرداندن دانش و آگاهی از یک زبان به زبان دیگر باشد، «فرایندی» در بازتابدادن مفاهیم فرهنگی و اجتماعی است. برای بهبود چنین بازتابی، میتوان از دیدگاههای نوین ترجمه، زبانشناسی، و گفتمانی بهره برد. یکی از دیدگاههای نوین ترجمه پیشنهادة کارمن گارسس اسپانیایی در سال 1994 و دارای چهار سطح «معنایی ـ لغوی»، «نحوی ـ واژهساختی»، «گفتمانی ـ کارکردی»، و «سبکی ـ عملی» است که بهکمک آنها میتوان «افزایش، مانش (نگهداری)، و کاهش» اطلاعات متن اصلی را در متن ترجمه بررسی کرد. در این نظریه، از راه شمارش ویژگیهای مثبت و منفی ترجمه، «کفایت و مقبولیت» ترجمه نیز ارزیابی میشود. در جستار پیشِرو، به نقد ترجمة حبیبالله عباسی از کتاب الصوفیه و السوریالیۀ ادونیس برپایة این نظریه پرداخته میشود. مترجم بهدلیل پیشگرفتن شیوة «مترادفنویسی» و آوردن پینوشتهای کمابیش زیاد بر حجم متن ترجمه افزوده است، ولی براساس معیارهای مطرحشده نزد گارسس ترجمة او نگهدارندة اطلاعاتِ متن مبدأ است و باوجودی که میتوان بر روش مترجم در برگرداندن اصطلاحها و نوع ترجمة واژهبهواژه خرده گرفت، درمجموع، ترجمة وی دارای درجة کفایت و مقبولیتی است که در نظریة گارسس آمده است.
زبان و ادبیات عربی
عبدالعلی آل بویه لنگرودی
چکیده
ادبیات معاصر عربی بهدلیل سهم مهمی که در انتقال فرهنگ و اندیشۀ معاصر عرب دارد، جایگاه ویژهای را در برنامۀ درسی رشتۀ زبان و ادبیات عربی در دانشگاههای ایران بهخود اختصاص داده است، بهطوریکه برای آشنایی با ادبیات معاصر عربی، دروس مختلفی در مقاطع تحصیلی تحت عناوین متون نظم و نثر معاصر عربی ارائه شده است. همچنین، بهمنظور ...
بیشتر
ادبیات معاصر عربی بهدلیل سهم مهمی که در انتقال فرهنگ و اندیشۀ معاصر عرب دارد، جایگاه ویژهای را در برنامۀ درسی رشتۀ زبان و ادبیات عربی در دانشگاههای ایران بهخود اختصاص داده است، بهطوریکه برای آشنایی با ادبیات معاصر عربی، دروس مختلفی در مقاطع تحصیلی تحت عناوین متون نظم و نثر معاصر عربی ارائه شده است. همچنین، بهمنظور تحقق اهداف آموزش متون معاصر، درسگفتارها و کتابهای مختلفی چه در ایران و چه در دنیای عرب تدوین و تألیف شده است. بیشک نقدوبررسی آثار منتشرشده در این زمینه گامی مهم درجهت تحقق اهداف آموزش متون ادبی معاصر خواهد بود. ازاینرو، جستار حاضر بر آن است تا کتاب الأدب العربی الحدیث؛ مدارسه وفنونه وتطوره وقضایاه ونماذج منه، اثر محمد صالح الشنطی، را با روش توصیفی ـ تحلیلی موردنقد و ارزیابی قرار دهد و ضمن معرفی کتاب، به تبیین برجستگیها و کاستیهای کتاب در دو بخش شکلی و محتوایی بپردازد. برخی از یافتههای این جستار نشان میدهد که جامعیت و فراگیری مباحث، هدفمندی در انتخاب متون، تحلیل و بررسی متون نظم و نثر، و پرداختن موضوعی به نوآوریهای ادبی از مهمترین ویژگیهای کتاب است. همچنین، ارائهنکردنِ تعریف مشخص از اصطلاحات، دخالت عقاید شخصی در ارائۀ تحلیلها، آمیختگی مطالب آموزشی و مباحث نقدی، و ناهماهنگی در پرداختن به رویکردهای ادبی از مهمترین موارد کاستیهای کتاب است.
زبان و ادبیات عربی
امید ایزانلو
چکیده
نقد خوانندهمحور از رویکردهای جدید نقد بهشمار میرود که تلاش دارد با پرداختن به مخاطب و خواننده، متون ادبی را از زاویۀ جدیدی بررسی کند. زایش این نظریه نتیجۀ تلاقی ادیبمحوری و متنمحوری بوده است و بهروزبودن آن بهنوعی خود مبیّن ضرورت پرداختن به آن است که حسن مصطفی سحلول با نوشتن کتاب نظریات القراءة والتأویل الأدبی ...
بیشتر
نقد خوانندهمحور از رویکردهای جدید نقد بهشمار میرود که تلاش دارد با پرداختن به مخاطب و خواننده، متون ادبی را از زاویۀ جدیدی بررسی کند. زایش این نظریه نتیجۀ تلاقی ادیبمحوری و متنمحوری بوده است و بهروزبودن آن بهنوعی خود مبیّن ضرورت پرداختن به آن است که حسن مصطفی سحلول با نوشتن کتاب نظریات القراءة والتأویل الأدبی وقضایاها تلاش داشته تا این هدف را محقق کند. بررسی کتاب بهشیوۀ توصیفی ـ انتقادی نشان میدهد که نویسنده در این کتاب نقد خوانندهمحور را بررسی کرده است. کتاب در یک مقدمه، شش فصل، و تاحدی کمحجم تألیف شده است. مطالب مندرج در کتاب سادهسازی شدهاند، بهنحویکه برای مخاطب بهراحتی قابلدرک است، اما تعدد فصلبندیها و عنوانبندیها باعث پراکندگی و انسجامنداشتن اهم مطالب در این نظریه شده است و درعمل خوانندۀ کتاب نمیتواند از این نظریه و شاخههای مرتبط با آن دستهبندیِ منطقی داشته باشد. ارجاعدهی دقیق در متن کتاب وجود ندارد و همین باعث میشود مخاطبِ کتاب نداند که برای ادامۀ سیر مطالعاتی در این حوزه به کدام منابع مراجعه کند. دیگر اینکه نویسنده خاستگاه این نظریه و اندیشمندان آن را بهتفصیل موردبررسی قرار نداده است و اندیشههای برخی اندیشمندان این حوزه نیز مغفول ماندهاند.
زبان و ادبیات عربی
هدایت الله تقی زاده
چکیده
برنامهریزان آموزشی همواره بهدنبال بازنگری محتوای برنامههای درسیاند. برنامۀ درسی «آموزش زبان عربی» سال 1395 توسط دانشگاه فرهنگیان بازنگری و جایگزین برنامۀ درسی «دبیری زبان و ادبیات عربی» شد. نظر به تأثیری که برنامۀ درسی در ارتقای سطح دانش، مهارت، و نگرش دانشجومعلمان دارد، بررسی آن ضروری است. ازاینرو، پژوهش ...
بیشتر
برنامهریزان آموزشی همواره بهدنبال بازنگری محتوای برنامههای درسیاند. برنامۀ درسی «آموزش زبان عربی» سال 1395 توسط دانشگاه فرهنگیان بازنگری و جایگزین برنامۀ درسی «دبیری زبان و ادبیات عربی» شد. نظر به تأثیری که برنامۀ درسی در ارتقای سطح دانش، مهارت، و نگرش دانشجومعلمان دارد، بررسی آن ضروری است. ازاینرو، پژوهش حاضر بهدنبال آن است که به آسیبشناسی برنامۀ درسی این رشته بپردازد. اطلاعات پژوهش، با مطالعات اسنادی و با بهرهگیری از روش کمّی و توصیفی و با استفاده از ابزار پرسشنامۀ محققساخته در جامعۀ آماری متشکل از استادان دانشگاه فرهنگیان استان تهران، بهصورت هدفمند و کلشمار حاصل شد. نتایج نشان میدهد که مهمترین تغییرات کمّی، کاهش سهم واحدهای تخصصی از 93 به 54 واحد و افزایش سهم دروس تربیتی بوده است. کاهش چشمگیر واحدهای متون و تاریخ از 46 به هشت واحد، و کاهش واحد مهارتهای زبانی از 36 به بیست واحد ازجمله نقاط ضعف کمّی برنامۀ جدید است. افزایش واحدهای کارورزی از چهار واحد در دو ترم به هشت واحد در چهار ترم و تعریف دروس موضوعی ـ تربیتی و کارنمای معلمی از نقاط قوت این برنامه ارزیابی میشود.
زبان و ادبیات عربی
حسام حاج مؤمن سیچانی
چکیده
این پژوهش به بررسی ترجمۀ محمد باهر از کتاب النقد الادبی اصوله و مناهجه، اثر سیدقطب، از منظر انتقال اطلاعات میپردازد. مسئله این است که در ترجمۀ کتاب مذکور مهمترین چالشهای انتقال اطلاعات چیست؟ عملکرد مترجم از منظر انتقال اطلاعات در چه محورهایی و چرا دچار آسیب شده است؟ روش مطالعه توصیفی ـ تحلیلی است. ابتدا کتاب عربی با ...
بیشتر
این پژوهش به بررسی ترجمۀ محمد باهر از کتاب النقد الادبی اصوله و مناهجه، اثر سیدقطب، از منظر انتقال اطلاعات میپردازد. مسئله این است که در ترجمۀ کتاب مذکور مهمترین چالشهای انتقال اطلاعات چیست؟ عملکرد مترجم از منظر انتقال اطلاعات در چه محورهایی و چرا دچار آسیب شده است؟ روش مطالعه توصیفی ـ تحلیلی است. ابتدا کتاب عربی با ترجمۀ فارسی تطبیق داده و بررسی شده که ترجمه در چه مواردی دچار آسیب شده است. سپس، تلاش شده است تا آسیبها در چهارچوبی منظم دستهبندی شوند. ذیل هر دسته، آسیبها تحلیل شده و دلایلشان توصیف شده است. نظریۀ منتخب برای مطالعۀ نظریۀ «نوعشناسی متن» از کاترینا رایس است. نخست دادههای این نظریه بهعنوان مبانیِ مطالعه تبیین میشوند. سپس، کتاب عربی از منظر ژانرِ متن تحلیل میشود و درنهایت نمونههای آسیبها تحلیل میشوند. این تحلیل نشان میدهد ترجمۀ مذکور از منظر انتقال اطلاعات در پنج محور دچار آسیب شده است: اصطلاح، واژه، ترکیب واژهها، جمله، و روابط میان جملهها. درنهایت استنتاج میشود که چالش عمدۀ ترجمۀ کتاب مذکور یکی نوسانداشتنِ زبان میان نقش اطلاعاتی و بیانی و دیگری استشهاد از متنهای متنوعی است که در کتاب نقل شده است.
زبان و ادبیات عربی
عبدالرزاق رحمانی
چکیده
روش تحقیق از دروس بنیادی است که در دهههای اخیر رشد مناسبی کرده و مورداقبال خوبی قرار گرفته است، اما متأسفانه، بااینکه امروزه بر روش تحقیق و بهکارگیری صحیح آن در حوزههای مختلف علوم تأکید میشود، با بیتوجهی و کمتر پرداختهشدن به این مبحث و شیوهها و اصول آن در تحقیقات دانشجویی مواجهیم. ازآنجاکه اغلب دانشگاهها به پژوهش ...
بیشتر
روش تحقیق از دروس بنیادی است که در دهههای اخیر رشد مناسبی کرده و مورداقبال خوبی قرار گرفته است، اما متأسفانه، بااینکه امروزه بر روش تحقیق و بهکارگیری صحیح آن در حوزههای مختلف علوم تأکید میشود، با بیتوجهی و کمتر پرداختهشدن به این مبحث و شیوهها و اصول آن در تحقیقات دانشجویی مواجهیم. ازآنجاکه اغلب دانشگاهها به پژوهش و برنامههای پژوهشی میپردازند، سعی بر آن دارند که آگاهی و شناخت دانشجو را از روشهای تحقیق در زمینههای تخصصی افزایش دهند. کتاب الموجز فی المنهج البحث العلمی فی التربیة والعلوم الانسانیة، نوشتة سیفالاسلام سعد، کتابی است که در آن سعی شده است تا روش پژوهش علمی و اصول پایاننامهنویسی برای دانشجویان تبیین شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی و نقد این کتاب پرداخته و برخی از امتیازها و کاستیهای آن را برشمرده است. براساس یافتههای این پژوهش، توانایی نویسنده در تبیین مطالب، انسجام و ترتیب موضوعات، تأکید لزوم استفاده از رایانه در پژوهشهای علمی، و رعایت علائم نگارشی از مهمترین نقاط قوت کتاب مذکور است، اما ایراداتی چون کمتوجهی به ارجاعدهی درونمتنی، استفادهنکردن از منابع، و جامعنبودن برخی مطالب، و تبییننکردن تفاوت روششناسی و روش پژوهش از کاستی های کتاب بهشمار میرود.
زبان و ادبیات عربی
ساجد زارع
چکیده
چکیدهآموزش زبان عربی در سالهای اخیر در داخل و خارج از کشور موردتوجه پژوهشگران بسیاری قرار گرفته است و در این زمینه تاکنون کتابهای زیادی بهرشتۀ تحریر درآمده است؛ از جملة این کتابها میتوان به کتاب مداخل تعلیم اللغة العربیة: رؤیة تحلیلیة بهتألیف گروهی از نویسندگان اشاره کرد. این کتاب به برخی از جدیدترین و مهمترین ...
بیشتر
چکیدهآموزش زبان عربی در سالهای اخیر در داخل و خارج از کشور موردتوجه پژوهشگران بسیاری قرار گرفته است و در این زمینه تاکنون کتابهای زیادی بهرشتۀ تحریر درآمده است؛ از جملة این کتابها میتوان به کتاب مداخل تعلیم اللغة العربیة: رؤیة تحلیلیة بهتألیف گروهی از نویسندگان اشاره کرد. این کتاب به برخی از جدیدترین و مهمترین رویکردهای آموزش زبان عربی پرداخته است. پژوهش حاضر، با رویکردی نقدی ـ تحلیلی، به بررسی جنبههای شکلی، ساختاری، و محتوایی کتاب میپردازد. نتایج پژوهش نشان میدهد که این کتاب، با همة مزیتهای فراوانی که دارد، به رفع برخی از کاستیهای نگارشی، ویرایشی، و محتوایی نیاز دارد. همچنین، بهنظر میرسد تألیف کتاب بهصورت گروهی در ایجاد نوعی ناهماهنگی و عدم وحدت رویه در فصول آن تأثیر بهسزایی داشته است و این مسئله یکی از اساسیترین نقاط ضعف آن بهشمار میرود. نمود این ناهماهنگی را میتوان در اتخاذنکردن رویکرد واضح در تببین مباحث، تکرار محتوا با الفاظ همسان، و انسجامنداشتن محتوا در تحلیل در برخی از مباحث مشاهده کرد.
زبان و ادبیات عربی
طیبه امیریان
چکیده
ارزیابی ترجمه براساس الگوهای ترجمهشناختی معیاری برای توصیف کارکرد ترجمه در زبان مقصد با حفظ ادبیات و دریافت معنای زبان مبدأ است. اعتبار ترجمۀ یک اثر هم با آگاهی موشکافانه از کاستیها و ویژگیهای مثبت آن طبق اصول الگوهای ارزیابی ترجمه سنجیده و بازنمایی میشود. آنتوان برمن که مدار نظرگاه ترجمهشناسی وی بر متن مبدأ استوار است، از ...
بیشتر
ارزیابی ترجمه براساس الگوهای ترجمهشناختی معیاری برای توصیف کارکرد ترجمه در زبان مقصد با حفظ ادبیات و دریافت معنای زبان مبدأ است. اعتبار ترجمۀ یک اثر هم با آگاهی موشکافانه از کاستیها و ویژگیهای مثبت آن طبق اصول الگوهای ارزیابی ترجمه سنجیده و بازنمایی میشود. آنتوان برمن که مدار نظرگاه ترجمهشناسی وی بر متن مبدأ استوار است، از دوازده محور کژکارکردی میان زبان مقصد و مبدأ با نام گرایشهای ریختشکنانه یا «عوامل تحریف و تغییر» سخن بهمیان میآورد. طبق این نظریه، هرچه تعداد گرایشهای تغییردهنده در فرایند ترجمه بیشتر باشد، به همان میزان مترجم متن اصلی را تحریف کرده است. در این پژوهش، با دیدگاه گرایشهای ریختشکنانۀ برمن مبنیبر احترام به متن بیگانه و دیگری، برگردان عربی رمان چشمهایش بزرگ علوی را با عنوان عیناها از احمد موسی بررسی شده است. تمرکز عمدۀ این پژوهش بررسی گرایشهای غالب تغییر متن بهقلم مترجم با ذکر شواهد و ترجمۀ پیشنهادی است. یافتههای پژوهش شش گرایش از دوازده مؤلفۀ ریختشکنانۀ برمن را تأیید میکند و نشان میدهد که مترجم برحسب ذوق خویش و ناآشنایی با دامنۀ اطلاق واژهها در زبان فارسی در ترجمه تصرفاتی کرده و به متن مبدأ وفادار نبوده است.
زبان و ادبیات عربی
رسول بلاوی
چکیده
این کتاب به بررسی موضوع مهمی از موضوعات عرصۀ نقد، درخصوص ژانرهای ادبی ازجمله کارکردهای ارتباطی، بهمنزلۀ ویژگی مکمل انواع ادبی پرداخته است. مؤلف کتاب، بسمه عروس، این مفهوم و پیوندش با مقامه و نیز میزان همسانی آن با خوانش ارتباطی را موردمطالعه قرار داده است. ارزش ادبی مقامات و جایگاه برتر آن در مقایسه با سایر متون منثور را میتوان ...
بیشتر
این کتاب به بررسی موضوع مهمی از موضوعات عرصۀ نقد، درخصوص ژانرهای ادبی ازجمله کارکردهای ارتباطی، بهمنزلۀ ویژگی مکمل انواع ادبی پرداخته است. مؤلف کتاب، بسمه عروس، این مفهوم و پیوندش با مقامه و نیز میزان همسانی آن با خوانش ارتباطی را موردمطالعه قرار داده است. ارزش ادبی مقامات و جایگاه برتر آن در مقایسه با سایر متون منثور را میتوان از جملۀ دلایل انتخاب آن بهمثابۀ مادۀ اولیۀ پژوهش یاد کرد. نویسندۀ کتاب برآن است که بُعد ارتباطی متفاوتی ضمن ژانرهای ادبی متداخل را بهوسیلۀ مطالعۀ کتاب النمر و الثعلب سهلبن هارون بررسی کند؛ همانگونهکه مؤلف مقامات «بدیعالزمان همذانی» و «ابوالقاسم حریری» را محور پژوهش قرار داده بود. این مقاله براساس رویکرد توصیفی ـ تحلیلی خواهان بازبینی و نقد کتاب یادشده بهمنظور جلیساختن اهمیت آن است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که این کتاب سعی در عیانکردن کارکردهای ارتباطی موجود در ژانرهای ادبی و میزان تأثیرگذاری آن در تغییر نگرش به ژانرها و همچنین نقش آن در روند ارتباطمندی است. بسمه عروس نیز بهمنظور اجرای دیدگاههای نقدی جدید و قدیم و باهدف رونمایی از نقش بارز ارتباطی در خوانش متون منثور به ژانر مقامه، که حاوی راندمانی ارتباطی و محرک است، روی آورده است.
زبان و ادبیات عربی
فرهاد رجبی
چکیده
هنر نمایشنامه، رهآورد زندگی اجتماعی انسان، بیش از دیگر انواع هنر در ارتباط با انسان اجتماعی است و بر همین اساس میتوان گرهخوردگی آن را با مدنیت جدید بیش از دیگر مؤلفهها موردتأکید قرار داد. نمایشنامه، در دورۀ جدید، چه بهعنوان یک متن و چه بهعنوان مجموعۀ روایتی که بهوسیلۀ بازیگران در صحنه اجرا میشود، یکی از ...
بیشتر
هنر نمایشنامه، رهآورد زندگی اجتماعی انسان، بیش از دیگر انواع هنر در ارتباط با انسان اجتماعی است و بر همین اساس میتوان گرهخوردگی آن را با مدنیت جدید بیش از دیگر مؤلفهها موردتأکید قرار داد. نمایشنامه، در دورۀ جدید، چه بهعنوان یک متن و چه بهعنوان مجموعۀ روایتی که بهوسیلۀ بازیگران در صحنه اجرا میشود، یکی از موضوعات مهم برای مباحث نقد است؛ تاجاییکه کتب نقدی و تاریخی این نوع از هنر گسترهای بهوسعت قدیمیترین انواع هنر را بهخود اختصاص داده است. از جدیدترین آثار از این دست کتاب نشأة المسرح فی المشرق است که نویسندهاش پیدایش و سیر دگردیسی این هنر را در مشرقزمین و با تمرکز بر لبنان، سوریه، ترکیه، و ایران موردبررسی قرار داده است. این مقاله برآن است تا با اتخاذ شیوة توصیفی خوانشی نقدگونه از آن را ارائه دهد. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که گرچه وجه نقدی کتاب موردنظر اندک است، نویسنده توانسته است با استفاده از شیوهای دقیق در بررسی سیر تحول و با بهرهمندی از اسناد و منابع موثق اثرش را بهمنزلۀ یک کتاب تاریخی ـ تحلیلی معرفی کند.
زبان و ادبیات عربی
هادی رضوان
چکیده
برخلاف بسیاری از مطالعات در حوزۀ نحو عربی، پژوهشهای علی أبوالمکارم از جایگاه ویژهای برخوردارند. او در آثارش سعی کرده است تا با مطالعهای روشمند تاریخ نحو عربی را بهشکلی کلی و جامع موردمطالعه قرار دهد. کتاب أصول التفکیر النحوی از مهمترین این آثار است که مؤلف در آن از مشکلات پیشروی مطالعات نحو عربی سخن گفته و درپی آن بوده است ...
بیشتر
برخلاف بسیاری از مطالعات در حوزۀ نحو عربی، پژوهشهای علی أبوالمکارم از جایگاه ویژهای برخوردارند. او در آثارش سعی کرده است تا با مطالعهای روشمند تاریخ نحو عربی را بهشکلی کلی و جامع موردمطالعه قرار دهد. کتاب أصول التفکیر النحوی از مهمترین این آثار است که مؤلف در آن از مشکلات پیشروی مطالعات نحو عربی سخن گفته و درپی آن بوده است تا با بازسازی روشهای کلاسیک مطالعات نحو عربی عناصر سلبی و ایجابی آن را از هم بازشناسد. نویسنده در این مقاله با مطالعۀ این کتاب به این نتایج رسیده است: نویسنده، با بازشناسی قیاس لغوی و استقرایی از قیاس ارسطویی، عمدهترین مشکل آموزش نحو عربی را تأثیرپذیری از حکمت یونان دانسته و کوشیده است تا بهترین شیوه در آموزش نحو عربی را ارائه دهد که مناسب عصر حاضر نیز است. بهنظر او، با رهایی از قواعد پیچیدۀ ناشی از سیطرۀ فلسفۀ ارسطو و بازگشت به روش طبیعی یادگیری نحو براساس رویکرد نحویان دوران استقرا زمینه را برای احیای قواعد آسان و طبیعی در یادگیری زبان مهیا میکند. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی فصلها و عناوین مختلف کتاب را موردمطالعه قرار میدهد.
زبان و ادبیات عربی
مرتضی زارع برمی
چکیده
کتاب أدب المقاومة (1970)، تألیف غالی شکری، نقد انواع ادبی مقاومت است و موضوع اصلی آن بر مدار نمودهای قهرمانی در آثار ادبی ملل میچرخد. این آثار گلچینی از رمانها، افسانهها، نمایشنامهها، و اشعارند. مقالة حاضر با روش توصیفی، تبیینی، و تحلیلی، و براساس رویکرد انتقادی تحلیلی به ارزیابی ساختاری و محتوایی کتاب أدب المقاومة ...
بیشتر
کتاب أدب المقاومة (1970)، تألیف غالی شکری، نقد انواع ادبی مقاومت است و موضوع اصلی آن بر مدار نمودهای قهرمانی در آثار ادبی ملل میچرخد. این آثار گلچینی از رمانها، افسانهها، نمایشنامهها، و اشعارند. مقالة حاضر با روش توصیفی، تبیینی، و تحلیلی، و براساس رویکرد انتقادی تحلیلی به ارزیابی ساختاری و محتوایی کتاب أدب المقاومة توجه دارد. شاخصهای ارزیابی ساختاری کتاب شامل طرح جلد، عنوان کتاب، فهرست مطالب، زبان اثر، صفحهآرایی، کتابنامه، پانویسها، و نمایة اطلاعات است. ارزیابی محتوایی نیز متوجه تحلیل شکری از نمودهای قهرمانی در ادبیات مقاومت ملل است. نتایج پژوهش نشان میدهد که عنوان، طرح جلد، و فهرست مطالب کتاب به بازنگری نیاز دارد. زبان کتاب سلیس و نگارش آن شیواست. محتوای کتاب بین ادبیات مقاومت ملل بهشکل نامتوازن تقسیم شده است؛ 64.66% ظرفیت کتاب به ادبیات مقاومت عربی و 35.34% به ادبیات مقاومت سایر ملل اختصاص دارد. نویسنده به ادبیات مقاومت در مصر و فرانسه بیش از سایر ملل توجه دارد.
زبان و ادبیات عربی
حسن سرباز؛ آزاد مونسی
چکیده
کتاب معانی الأبنیة فی العربیة یکی از آثار ارزشمند فاضل صالح السامرائی است که در آن در ادامۀ پروژۀ نوآورانۀ خود در زمینۀ رویکرد معنایی به صرف و نحو به تبیین معانی أبنیه و صیغههای مختلف صرفی پرداخته و معتقد است که هرگونه تغییر در أبنیه و صیغههای صرفی به تغییر معنی در آنها منجر میشود و توجه به تنوع این معانی بر اهمیت زبان عربی ...
بیشتر
کتاب معانی الأبنیة فی العربیة یکی از آثار ارزشمند فاضل صالح السامرائی است که در آن در ادامۀ پروژۀ نوآورانۀ خود در زمینۀ رویکرد معنایی به صرف و نحو به تبیین معانی أبنیه و صیغههای مختلف صرفی پرداخته و معتقد است که هرگونه تغییر در أبنیه و صیغههای صرفی به تغییر معنی در آنها منجر میشود و توجه به تنوع این معانی بر اهمیت زبان عربی و زیباییهای بیانی قرآن کریم میافزاید. سامرائی در این کتاب با رویکردی معناشناسانه به بررسی مباحث مربوط به اسم و فعل، مصادر، اسم زمان و مکان، اسم فاعل، اسم مفعول، صفت مشبهه، اسم آلت، انواع جمع، و اسم منسوب پرداخته است. در این پژوهش تلاش میشود تا با استفاده از روش توصیفی و شیوۀ تحلیل محتوا ابتدا به نقش و جایگاه فاضل صالح السامرائی در زمینۀ تجدید و نوآوری در علم صرف و تأکید بر پیوند میان ابنیۀ صرفی و معانی آنها اشاره شود و سپس با نگاهی انتقادی به کتاب معانی الأبنیة فی العربیة میزان موفقیت وی در این زمینه و مهمترین مزایا و کاستیهای این کتاب موردتجزیهوتحلیل علمی قرار گیرد.
زبان و ادبیات عربی
صابره سیاوشی؛ مریم علیپور
چکیده
بررسی کتابهای درسی و دانشگاهی درجهت بهبود وضعیت آموزشی و با هدف بازنمایی کاستیها و نقاط پنهان این آثار صورت میپذیرد. یکی از کتابهای انتشاریافته در حوزة ادبیات تطبیقی الأدب المقارن فی ایران و العالم العربی (1903-2012) از حیدر خضری است که در انتشارات سمت بهچاپ رسیده است. این کتاب، از این نظر که به معرفی و بررسی مکاتب جدید ادبیات ...
بیشتر
بررسی کتابهای درسی و دانشگاهی درجهت بهبود وضعیت آموزشی و با هدف بازنمایی کاستیها و نقاط پنهان این آثار صورت میپذیرد. یکی از کتابهای انتشاریافته در حوزة ادبیات تطبیقی الأدب المقارن فی ایران و العالم العربی (1903-2012) از حیدر خضری است که در انتشارات سمت بهچاپ رسیده است. این کتاب، از این نظر که به معرفی و بررسی مکاتب جدید ادبیات تطبیقی پرداخته، دارای اهمیت است. ازهمینرو، پژوهش حاضر به بررسی این کتاب در دو بخش شکلی و محتوایی میپردازد و در هر قسمت امتیازات و کاستیها را موردبررسی قرار میدهد. ازجملۀ نتایج بهدستآمده به این قرار است: این اثر بهجهت شناساندن مکاتب و نظریههای جدید در حوزۀ ادبیات تطبیقی نسبت به آثار مشابه گامی تازه برداشته و ضمن خودداری از تکرار مکررات دست به نوآوری زده است؛ اگرچه باتوجهبه ماهیت آموزشی کتاب میتوانست در تعریف و شناساندن چهارچوب و روش مکتبها و نظریههای جدیدی همچون تصویرشناسی، پسااستعماری، و آلمانی تعمق و درنگ بیشتری کند و روش و چگونگی پژوهش هر مکتب و شیوۀ انجام تطبیق برپایۀ آن را به خواننده بیاموزد.
زبان و ادبیات عربی
محسن سیفی؛ الهام بابلی بهمه
چکیده
دانش نشانهشناسی یکی از شاخههای نقد ادبی جدید در قرن بیستم است که به بررسی نشانهها و روابط میان آنها در متون ادبی و کارکردشان در انتقال پیام میان صاحب اثر و خواننده میپردازد. کتاب آلیات التأویل السّیمیائی، نوشتۀ موسی ربابعه نیز از جملۀ آثاری است که میکوشد تا از رهگذر برخی ابزارهای نشانهشناسی و با عبور ...
بیشتر
دانش نشانهشناسی یکی از شاخههای نقد ادبی جدید در قرن بیستم است که به بررسی نشانهها و روابط میان آنها در متون ادبی و کارکردشان در انتقال پیام میان صاحب اثر و خواننده میپردازد. کتاب آلیات التأویل السّیمیائی، نوشتۀ موسی ربابعه نیز از جملۀ آثاری است که میکوشد تا از رهگذر برخی ابزارهای نشانهشناسی و با عبور از روساخت متن نمونههایی از ادب معاصر عربی به لایههای زیرین و ژرفساخت متن دست یابد. در پرتوِ اهمیت مسئله، مقالۀ حاضر میکوشد بهروش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد نقد محتوا، ضمن بررسی و بیان برخی از نقاط قوت این کتاب، نقاط ضعف و کاستیهای اثر موردنظر را تبیین کند. نتایج بررسی حاکی از این است که این اثر در سه فصل اول در مبحث استعاره و رمز بهمثابۀ دو ابزار نشانهشناسی تاحدود زیادی موفق عمل کرده است و با انتخاب نمونههای شعری مناسب تحلیلهای خوبی ارائه داده است. اما ناهماهنگی عنوان کتاب با محتوا و نپرداختن مستقیم به همۀ شگردهای نشانهشناسی ازجمله پارادوکس، نقاب، حسآمیزی، هنجارگریزی، اسطوره، عدم رعایت توازن میان فصلها، و اشارۀ گذرا به مقولۀ نقد نشانهشناسی در رمان از مهمترین کاستیهای این کتاب است.
