چکیده هدف از این تحقیق ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌های شهر تهران با تأکید بر جایگاه این دانشگاه‌ها در نظام‌های مطرح رتبه‌بندی است. پژوهش حاضر ازنظر هدفْ کاربردی، ازنظر ماهیتْ توصیفی ـ تحلیلی، و ازنظر روش جمع‌آوری اطلاعاتْ میدانی و کتاب‌خانه‌ای است که برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسش‌نامه استفاده ‌شده و آلفای کرونباخ آن951/0 است. جامعة آماری دانشجویان دانشگاه‌های شهر تهران است که تعداد 383 نفر از آن‌ها به‌روش طبقه‌ای نسبتی به‌منزلة نمونه انتخاب شدند. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و برای رتبه‌بندی دانشگاه‌ها از نرم‌افزار TOPSIS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بین دانشگاه‌های شهر تهران ازنظر برخورداری از شاخص‌های غیرشناختی تفاوت وجود دارد. هرکدام از روش‌های رتبه‌بندی شاخص‌های متفاوتی را به‌کار می‌برند. هم‌چنین، نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که در شاخص‌های تلفیقی دانشگاه‌های تهران، صنعتی شریف، و تربیت مدرس، ازنظر برخورداری از شاخص‌های اندازه‌گیری‌شده، به‌ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم قرار دارند.

چکیده یکی از کارکردهای اساسی نظام آموزشی که اجرای آن در مدارس و مراکز آموزشی کشور، به‌دلیل تنگناها و سوءتفاهمات مختلف، با مشکلات عدیده‌ای مواجه است تربیت هنری دانش‌آموزان است. طی چند سال اخیر برخی تلاش‌های علمی و پژوهشی برای معرفی و بازشناسی جایگاه تربیت هنری و ضرورت توجه جدی بدان در نظام آموزشی کشور انجام گرفته است. تألیف کتاب برنامة درسی و آموزش هنر در آموزش‌وپرورش از جملة این تلاش‌های علمی است. در این مقاله کتاب مذکور بررسی و نقد شده است و امتیازها و کاستی‌های شکلی و محتوایی آن مشخص شده‌اند. درمجموع، می‌توان گفت که کتاب برنامة درسی و آموزش هنر در آموزش‌وپرورش ازنظر ساختار و نوع سازمان‌دهی مطالب، ملاحظات و ویژگی‌های نگارشی، طرح مباحث بنیادین تربیت هنری، تبیین نقش و ضرورت آن به‌ویژه ازمنظر آثار و دستاوردهای شناختی، و ... دارای امتیازهای لازم است. ازسوی‌دیگر، کتاب مذکور ازنظر میزان تکرار و تشابه محتوای آن با برخی آثار دیگرمؤلفان، مبهم‌بودن قسمت‌هایی از مطالب، استفادة صرف از مقالات ترجمه‌شده، بی‌توجهی به واقعیات تربیت هنری در نظام آموزشی ایران، و غیره کمبودهایی دارد که قطعاً رفع آن‌ها می‌تواند در افزایش اثرگذاری کتاب در مخاطبان تأثیر قابل‌توجهی داشته باشد.

چکیده برای نقد کتاب مبانی امور مالی و بودجه (در آموزش‌وپرورش) از فرم داوری شورای بررسی متون و کتب علوم‌ انسانی استفاده شد. طبق نتایج، ارائۀ تفصیلی و یک‌پارچة مبحث بودجه‌ریزی، به‌هم‌راه قابلیت خواندن، نوع خط، و کیفیت چاپ نسبتاً خوب از مزایای این کتاب‌اند و بی‌بهره‌بودن از ویرایش ادبی و علمی، استناد به منابع به‌صورت دل‌خواه، و نبود تمرین و آزمون و جمع‌بندی در پایان هر فصل از کاستی‌های ظاهری کتاب به‌شمار می‌روند. مهم‌ترین کاستی محتوایی روزآمدنبودن به‌دلیل پوشش‌ندادن تحول گسترده در نظام آمارهای مالی دولت (GFS) و تغییرات ناشی از دگرگونی در مقررات و روش‌های بودجه‌ریزی در دولت و آموزش‌وپرورش است؛ کم‌توجهی به مبانی مالیة آموزش و اقتصاد سیاسی به‌منزلة پشتوانة نظری جنبه‌های کاربردی و زمینه‌ای که بودجه‌ریزی در آن واقع می‌شود و هم‌چنین نپرداختن به چگونگی توزیع اعتبارات درمیان استان‌ها، برنامه‌ها، و فعالیت‌ها در آموزش‌وپرورش از دیگرکاستی‌های محتوایی کتاب‌اند. ضعف دقت علمی در پرداختن به مباحث نظری نیز به‌چشم می‌خورد.

چکیده تفاوت تعلیم‌و‌تربیت رسمی با تعلیم‌و‌‌تربیت مبتنی‌بر فطرت الهی انسانی و سازوکارهای هریک همواره از مهم‌ترین مباحث در حوزة فلسفة تعلیم‌و‌تربیت و قلمرو علوم‌تربیتی و تحلیل ویژگی‌های نظام آموزشی بوده است. هدف از این مقاله تحلیل کتاب نامه‌های زینب است (که به ابعادی از این تفاوت‌ها می‌پردازیم)، تا به ارائة برداشت‌هایی مبنایی از چالش‌های اساسی نظام تعلیم‌و‌تربیت رسمی و برداشت‌هایی بَنایی براساس رویدادهای مطرح‌شده در این کتاب دست یابیم. پرسش مقاله این است که باتوجه‌به نقد و بررسی این کتاب، اصول و ویژگی‌های زبان کودکانه که بتواند محقق‌کنندة تربیت فطری باشد چیست؟ سعی نویسندة مقاله آن است که، با روش تحلیلی و مستند به برداشت‌های دوگانة مبنایی و بَنایی از مفاد کتاب، به تحلیل این ابعاد بپردازد. درنهایت، پس از تحلیل محتوایی کتاب، در نتیجه‌گیری مقاله، اصول نه‌گانه‌ای دربارة ویژگی‌های زبان کودکان مشخص می‌شود، سپس با برشمردن مؤلفه‌ها و ویژگی‌های دوازده‌گانة خاص این زبان، به پاره‌ای از راه‌کارهای برخاسته از یافته‌های مقاله برای تبدیل‌کردن تربیت رسمی به تربیت فطری اشاره خواهد شد.

چکیده هدف از نگارش این مقاله توصیف و نقد نظریه‌های آشوب و پیچیدگی است. بنابراین، از روش پژوهش «کاوش‌گری فلسفی انتقادی» استفاده شد. جامعة آماری دربرگیرندة همة کتاب‌ها، مقالات، مطالعات، و پژوهش‌های مرتبط با موضوع بود که حداکثر ممکن منابع به‌روش نمونه‌گیری هدف‌مند، به‌منزلة نمونه، انتخاب شدند. داده‌های موردنیاز ازطریق سیاهة یادداشت‌برداری گردآوری و اطلاعات به‌روش کلامی و استنتاج منطقی تحلیل شدند. براساس یافته‌های پژوهش، نظریة آشوب علم مطالعة سیستم‌های پیچیده، پویا، غیرخطی، دور از تعادل، و نظریة پیچیدگی علم مطالعه، توصیف، و تبیین رفتار سیستم‌های انطباقی پیچیده است که با ویژگی‌های اثر پروانه‌ای، مجذوب‌کننده‌های ناشناس، خودشباهتی، ظهوریابندگی، حلقه‌های بازخور، بی‌‌تعادلی، خودسازمان‌دهی، آشیانه‌ای‌بودن، شبکه‌‌ای‌‌بودن، کل‌نگری، غیرخطی، و ‌پیش‌بینی‌ناپذیر‌بودن شناخته می‌شوند. این نظریه‌ها با برداشت کوهنی، یک نظریة علمی و با مفهوم علوم نرم، یک علم و به‌دلیل زیرسؤال‌بردن پارادایم مدرنیسم و ارائة مفروضات جای‌گزین، پارادایم محسوب می‌شوند.

چکیده هدف از نگارش این پژوهش نقدی بر کتاب تربیت‌بدنی در مدارس است. پرسش‌نامة «نقد و بررسی متون و کتب علوم انسانی (کتب ملی)» به‌منزلة ابزار و چهارچوب نقد استفاده شد. کتاب تربیت‌بدنی در مدارس دارای 441 صفحه، چهار بخش، و پانزده فصل است. یافته‌های نقد از دو منظر امتیازات و کاستی‌های شکلی و محتوایی ارائه شدند. امتیازات شکلی درحد مطلوبی ارزیابی شد. برخی از امتیازات محتوایی شامل: چینش مطالب درقالب بخش‌ها و فصول برای ایجاد نظم منطقی، انسجام درونی مطالب درون فصول، درج منابع در انتهای هر بخش، و تطابق محتوای فصل‌ها با سرفصل‌های برخی از دروس دانشگاهی است. کاستی‌های شکلی شامل: جذابیت کم روی جلد،‌ بیان مبهم هدف اصلی اثر، و نبود پیش‌گفتار و خلاصة فصل و بخش می‌شود. کیفیت چاپ متوسط (و شامل مواردی هم‌چون نوع کاغذ، جلد، جداول و نمودار، و ...) است. کاستی‌های محتوایی شامل: نداشتن ایدة کلی و مدل ساختاری و محتوایی، ارجاعات ناکافی، فقدان ارائة تصویری جامع از مؤلفه‌های درس تربیت‌بدنی، بی‌توجهی نسبی دربارة اشاره به نظریه‌های علمی موجود، ناهم‌خوانی محتوای کتاب با سرفصل یک درس مشخص است.

چکیده اهمیت تدریس منابع اطلاعاتی و کتاب‌های علمی مستند، جذاب، و محرک برای دروس آشنایی با مبانی رشته‌های مختلف به‌منظور جذب‌کردن و علاقه‌مندسازی تازه‌واردان و مشتاقان هر علمی بر کسی پوشیده نیست. در این راستا، کتاب مبانی علوم کتاب‌داری و اطلاع‌رسانی که می‌تواند به‌عنوان یک منبع درسی برای دانشجویان جدید رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی استفاده شود، به‌شیوۀ توصیفی ــ تحلیلی موردبررسی انتقادی قرار گرفت. بنابراین، پس از شناسایی و اشاره به نقاط قوّت و ضعف کتاب، پیش‌نهادهایی نیز برای بهبود آن برای پدیدآوران و خوانندگان ارائه شده است. کتاب یادشده ترجمه است و اصل کتاب در امریکا چاپ شده است، بنابراین بسیاری از آمار و ارقام و اطلاعات و قوانین مطرح‌شده در آن برای مخاطبان امریکایی مناسب است. این موضوع از دو زاویه قابل‌توجه است: ازیک‌سو، داشتن اطلاعات از وضعیت علوم کتاب‌داری و اطلاع‌رسانی در یک کشور پیش‌رو و پیشرفته در این حوزه جالب‌توجه است و اهمیت دارد و ازسوی‌دیگر، قراردادن آن به‌عنوان یک منبع درسی برای سایر کشورها اندکی نامتناسب است. از مهم‌ترین اشکالات کتاب حاضر قدیمی‌بودن مطالب و اطلاعات آن است. بهتر بود مترجم هم‌زمان با ارائۀ ویرایش‌های جدید کتاب به ویرایش ترجمه و چاپ مجدد آن اقدام می‌کرد.
 

چکیده آموزش‌وپرورش تطبیقی نظامی تحقیقی است که به‌منظور دست‌یابی به شناخت جدید در زمینه‌های نظری و عملی، ازطریق مقایسة دو یا چند نظام تربیتی در کشورها و مناطق مختلف یا ادوار تاریخی متفاوت، ما را یاری می‌دهد. مراد از تطبیق بررسی و تحلیل مشابهت‌ها و تفاوت‌های موجود بین سیستم‌های مختلف تربیتی در زمینه‌های سازمانی، تشکیلاتی، شیوه‌های مدیریت، برنامه‌ها و روش‌های تربیتی، و هم‌چنین ارزش‌یابی‌های آموزشی در مراحل مختلف تعلیم و تربیت است. ازنظر مفهوم کلی این علم همة وجوه، ابعاد، و مسائل نظام‌های آموزش‌وپرورش را با هم مقایسه می‌کند؛ در اغلب دانشگاه‌های دنیا ازجمله دانشگاه‌های اروپایی و امریکایی جزء مواد درسی و تحقیقاتی سطوح کارشناسی ارشد و دکتراست. درمورد هدف‌های آموزش‌وپرورش تطبیقی دیدگاه‌های مختلفی مطرح است، ولی هدف اصلی آن توجه ملت‌ها و دولت‌ها به چگونگی جریان تعلیم و تربیت و روش‌های پیش‌گرفته‌شده ‌و نتایج اقدامات آن‌هاست. نقد کتاب انگلیسی برای دانشجویان رشتة آموزش‌وپرورش تطبیقی: آموزش‌وپرورش ابتدایی و آموزش‌وپرورش پیش‌دبستان نشان داد که اثر حاضر، علاوه‌بر علمی‌بودن، از ویژگی‌های درسی و آموزشی لازم تاحد زیادی برخوردار است، البته معدود کاستی‌هایی نیز در این کتاب وجود دارد؛ در این مقاله پیش‌نهاد‌هایی برای ارتقای کیفی اثر ارائه شده‌اند.

چکیده این مسئله برای مدیران به‌‌اثبات رسیده ‌است که امروزه شرایط سازمان‌ها به‌گونه‌ای است که حل مشکلات و تنگناها نیازمند ارائة راه‌حل‌های جدید و منابع متفاوت است و بدون تردید یکی از مهم‌ترین منابع برای تحقق این امر بهره‌گیری از عواملی چون ابتکار، خلاقیت، نوآوری، و در یک کلمه کارآفرینی سازمانی است. کارآفرینی سازمانی به‌معنای توسعة شایستگی‌ها و فرصت‌ها دردرون سازمان ازطریق ترکیب منابع جدید است. ازاین‌رو، سازمان‌های عصر حاضر به کارآفرینی سازمانی به‌دلیل نقشی که در تقویت موقعیت رقابتی سازمان‌ها ایفا می‌کند توجه خاصی داشته‌اند. این تحقیق درصدد بررسی، نقد، و شناسایی محورها و موانع کارآفرینی سازمانی در وزارت ورزش و جوانان است و تلاش دارد، تا ضمن مروری جامع بر ادبیات موضوعی و درنظرگرفتن نکات مطرح‌شده در رویکردهای شومپیتر، فرای، وسپر، و دیگرصاحب‌نظران، با نگاهی جامع‌تر و باتوجه‌به مدل سه‌شاخگی به بررسی موانع کارآفرینی سازمانی بپردازد. در این تحقیق، با استفاده از روش تحقیق مروری، مؤلفه‌های سی محور در سه بعد ساختاری، رفتاری، و زمینه‌ای و 66 مانع، به‌منزلة ابزار نقد کارآفرینی سازمانی در وزارت ورزش و جوانان، شناسایی شدند.پیش‌نهاد می‌شود که مدیران و پژوهش‌گران محورها و موانع مؤثر در کارآفرینی سازمانی را، که در این پژوهش معرفی شدند، در وزارت ورزش و جوانان آزمون کنند.

چکیده پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر برنامۀ درسی پنهان در رفتار هنرجویان تربیت بدنی و دانش‌آموزان دبیرستان‌های شهر تهران انجام شده است و روش پژوهش توصیفی ــ‌تحلیلی است. جامعۀ آماری در این پژوهش دانش‌آموزان و هنرجویان متوسطۀ شهر تهران است و حجم نمونۀ آن که به‌ روش کوکران و به‌صورت خوشه‌ای چندمرحله‌ای تصادفی انتخاب شده است دویست نفر از هنرجویان هنرستان‌ها و 188 نفر از دانش‌آموزان دبیرستان‌ها از هر دو جنس است. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته استفاده شد و برای تعیین میزان تأثیر برنامۀ درسی پنهان در مقوله‌های موردپژوهش از پرسش‌نامه استفاده شده است، که روایی صوری پرسش‌نامه توسط اساتید و متخصصان و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ که برای پرسش‌نامۀ برنامۀ درسی پنهان 0.95=a به‌دست آمد. نتایج تحقیق نشان داد که میزان اثر برنامۀ درسی پنهان در ابعاد موردمطالعه (قوانین، مناسبات اجتماعی، فضای فیزیکی، منابع انسانی، وسایل ورزشی و آموزشی، متغیرهای فرهنگی، و آسیب‌های جسمانی) در رفتار هنرجویان و دانش‌آموزان به‌طور معنی‌دار درحد زیاد است. هم‌چنین، بین هم‌بستگی برنامۀ درسی پنهان در ابعاد موردمطالعه و رفتار ازلحاظ جنسیت تفاوت وجود دارد.

چکیده هدف از نگارش این مقاله ارزش‌یابی کیفیت درون‌دادهای رشتة مدیریت آموزشی در دورة کارشناسی ارشد است. این پژوهش به‌لحاظ روش از نوع پیمایشی است. جامعة آماری را همة اعضای هیئت‌علمی، مدیران گروه‌های آموزشی، و دانشجویان ورودی سال تحصیلی 1392- 1393 (ترم‌های سوم و چهارم) دانشگاه‌های دولتی شهر تهران تشکیل می‌دهند. ابزار تحقیق مصاحبة نیمه‌ساختاریافته و پرسش‌نامة محقق‌ساخته است که روایی صوری آن را متخصصان تأیید کرده‌اند و برای پایایی آن از آزمون آلفای کرونباخ با ضریب 94‌ درصد استفاده شده است. برای تحلیل داده‌ها از آزمون خی‌دو و استاندارد قضاوت استفاده شد. نتایج نشان داد که کیفیت عوامل ویژگی‌های مدیران گروه‌ها، عملکرد مدیران گروه‌ها ازدیدگاه اعضای هیئت‌علمی، و ویژگی‌های اعضای هیئت‌علمی در سطح مطلوب و کیفیت عوامل ویژگی‌های دانشجویان در سطح نسبتاً مطلوب و انگیزش دانشجویان درحد کم است؛ هم‌چنین، نتایج بیان‌گر تناسب‌نداشتن امکانات و تجهیزات آموزشی ـ پژوهشی با نیازهای هیئت‌علمی و دانشجویان، تناسب‌نداشتن اهداف و سیاست‌ها، و تناسب کم یا متوسط محتوای برنامة درسی با نیازهای دانشجویان و جامعه است. باتوجه‌به نتایج پژوهش، پیش‌نهادهایی ازجمله تغییر در محتوای برنامة درسی کارشناسی ارشد براساس سیاست‌های این رشته و پرهیز از تکرار دروس و مباحث مطرح‌شده در دورة کارشناسی ارشد مطرح شدند.

چکیده لوتان کوی در کتاب آموزش و پرورش فرهنگ‌ها و جوامع نظریه‌ای عمومی و جهان‌شمول از آموزش و پرورش ارائه کرده است. این کتاب در دو بخش «بیان مسئله» شامل سه فصل (نظریه و مفاهیم، کلیت و پیچیدگی، و فهم و توضیح) و «ارائۀ الگویی عمومی و جهان‌شمول از آموزش و پرورش» در هفت فصل (مردم، زبان‌ها و قوم‌ها، محیط طبیعی، نظام تولیدی، افکار و ارزش‌ها، نقش شخصیت‌ها، و ساختار و جنبش‌های اجتماعی ــ سیاسی و روابط بین‌المللی) است. تحلیل کوی از روش‌شناسی تحلیلی، نظریه‌ای، تأویلی، و نظرورزانه است که همگی جزو روش‌های کیفی هستند؛ البته گاهی نیز از قیاس و استقرا بهره گرفته است. در جامعۀ آماری پژوهش او بسیاری از نمونه‌ها شانس انتخاب‌شدن نیافته‌اند. در مواردی نیز استنباط و استنتاج پژوهش‌گر گرفتار محدودیت تعریف مفهومی است. نکتۀ اساسی در این پژوهش کم‌توجهی به مفاهیم روش‌شناسی و پارادایم‌های پست‌مدرنیسم (اصالت‌دادن به تکثرگرایی کیفی) است. او برخلاف پست‌مدرنیسم اصالت را به چهارچوب‌های جهان‌شمول و کلی می‌دهد که مربوط به پوزیتیویسم مدرنیسم است. ازسوی‌دیگر، نمونه‌های ارائه‌شده، روش‌های آموزش، رویکردهای او به مربیان و افراد، و ... بر آموزش و پرورش از نوع سنتی و قدیمی اثرگذار است و با نظریه‌ها و اندیشه‌های جدید تاحدودی فاصله دارد.

چکیده هدف از نگارش این مقاله معرفی و نقادی دوره‌های برخط آزاد انبوه (موک‌ها) است. برای تحقق این هدف، از روش پژوهش «کاوش‌گری فلسفی انتقادی» استفاده شد. جامعة آماری دربرگیرندة همة منابع اعم از کتاب‌ها، مقالات، مطالعات، و پژوهش‌های مرتبط با موضوع بود که حداکثر ممکن منابع به‌روش نمونه‌گیری هدف‌مند به‌منزلة نمونه انتخاب شدند. داده‌های موردنیاز ازطریق سیاهة یادداشت‌برداری گردآوری و اطلاعات به‌روش کلامی، تصویری، و استنتاج منطقی تحلیل شدند. در این مقاله، نخست، موک‌ها در سه محور «چیستی»، «چرایی»، و «چگونگی» توصیف شدند؛ سپس، برای تفسیر موک‌ها، معیارهای الف) نظریة زیربنایی، ب) عدالت آموزشی، ج) آموزش بزرگ‌سالان، د) عملی‌بودن ازنظر فنی، و هـ) کاربرد‌های آموزشی انتخاب و موک‌ها براساس آن‌ها تحلیل شدند و درنهایت، مزایا و معایب آن‌ها احصا شد. براساس یافته‌های این مقاله، مهم‌ترین مزایای موک‌ها عبارت بودند از: برخورداری از نظریة علمی زیربنایی پیشرفته و به‌روز، زمینه‌سازی عدالت آموزشی،‌ تناسب با آموزش‌های بزرگ‌سالان،‌ قابلیت عملیاتی‌شدن، و منافع و مزایای مختلف آموزشی. بااین‌همه، نوپا‌بودن نظریة زیربنایی موک‌ها (ارتباط‌گرایی) و نقدهای متعدد برای آن،‌ قابلیت موک‌ها در ایجاد و گسترش تبعیض آموزشی، کاستی‌های فنی مختلف، و نقص‌های جدی در بعد کاربرد آموزشی نیز از معایب آن بودند. نتیجه این‌که پرداختن به موک‌ها نیازمند آگاهی از این مزایا و معایب و تلاش برای رفع معایب آن است.

چکیده طی چند دهة اخیر رقابت‌های آموزشی باعث توجه روزافزون اندیشمندان به درک تحولات و نوآوری‌ها و شیوه‌های حل‌وفصل چالش‌های آموزش‌وپرورش در دیگرجوامع شده است. در این زمینه، رسالت اصلی علم آموزش‌وپرورش تطبیقی مطالعة انتقادی شباهت‌ها و تفاوت‌های آموزشی شایع دربین جوامع و فرهنگ‌هاست. در ایران مباحث آموزش‌وپرورش تطبیقی به‌صورت یک درس سه‌واحدی در رشتة علوم‌تربیتی و در سطوح کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکترا ارائه می‌شود. تدوین و تألیف کتاب آموزش‌وپرورش تطبیقی: رویکردها، روش‌ها، و اصول مبین تلاشی آگاهانه برای معرفی بیش‌تر این علم با‌توجه‌به بنیان‌های نظری و اصول حاکم بر آن است. در مقالة حاضر، کتاب مذکور از بعد شکل و محتوا بررسی و به امتیازها و کاستی‌های آن اشاره می‌شود. باتوجه‌به حجم کم و تعداد معدود صفحات، این اثر توانسته است تاحد نسبی خوانندگان را با چهارچوب‌های کلی و اولیة این علم آشنا کند. هم‌چنین، مهم‌ترین کاستی اثر حاضر را می‌توان فقدان توجه به جریانات معاصر فکری علم آموزش‌وپرورش تطبیقی دانست.