چکیده آموزش ‌و پرورش تطبیقی از مباحث مهم در علوم تربیتی است. دستاوردهای آموزش ‌و پرورش تطبیقی در اصلاح نظام‌های آموزشی کاربرد بسیاری دارد، به همین دلیل به این موضوع در اغلب کشورها توجه شده است. در زبان فارسی کتاب‌های متعددی در این ‌باره نوشته ‌شده که یکی از این کتاب‌ها آموزش ‌و پرورش مقایسه‌ای تألیف شراره حبیبی است که می‌تواند به عنوان یکی از منابع درسی آموزش ‌و پرورش تطبیقی استفاده شود. از ویژگی‌های مثبت این کتاب از نظر فنی، حروف مناسب و خوانا، صفحه‌آرایی خوب، و قطع و طرح جلد مناسب است. از نظر محتوایی نیز سلیس و روان بودن متن، هماهنگی عنوان‌ها و مطالب، و بیان مطالب به‌ نحو مختصر و مفید از ویژگی‌های مثبت کتاب است. از کاستی‌های کتاب می‌توان به قدیمی بودن مطالب و استفاده نکردن از منابع جدید و دست ‌اول، نقل قول مطالب از سایر کتاب‌ها بدون تحلیل و بررسی، و آوردن برخی مطالب غیرمرتبط با آموزش ‌و پرورش تطبیقی اشاره کرد. همین‌طور استفاده نکردن از تصویر، جدول، و نمودار از نارسایی‌های دیگر کتاب است. در پایان مقاله پیش‌نهادهایی کاربردی ارائه ‌شده است که با استفاده از آن‌ها می‌توان کیفیت کتاب را بهبود بخشید

چکیده تبیین فضایل و رذایل اخلاقی در اسلام همواره یکی از دغدغه‌های مؤلفان کتاب‌های اخلاق اسلامی بوده است، اما باید بتوان این مهم را همراه با تحلیل و ترسیم «نظام اخلاقی» در اسلام پیش برد تا نهایتاً به توضیح معقولی از آن دست یافت؛ در غیر این صورت نمی‌توان ادعا کرد مکتب اسلام در ارائة مجموعة وسیعی از دستورات و احکام اخلاقی الهی از برنامه و چهارچوبی منظم و هماهنگ برای دست‌یابی به اهداف خاص خود پیروی کرده است. بدین ترتیب مسئلة اصلی این مقاله نحوۀ تفاوت گذاردن بین رویکرد «تبیین» فضایل و رذایل اخلاقی با رویکرد «تحلیل نظام‌مند» آن‌هاست. امری که دغدغة اصلی نویسندة این مقاله در مسیر بررسی کتب دانشگاهی با عنوان اخلاق اسلامی بوده است. بنابراین، پس از معرفی کلی کتاب اخلاق اسلامی؛ مبانی و مفاهیم در قالب ابعاد شکلی و محتوایی، با هدف نقد و بررسی اثر، به ارزیابی نقاط قوت و ضعف آن می‌پردازیم و در پایان مقاله پس از طرح نتیجه‌‌گیری، پیش‌نهادهای خود را برای تکمیل آن ارائه خواهیم داد.

چکیده امروزه امکان دسترسی به مجموعة گسترده‌ای از اطلاعات سازمان‌دهی‌شده اهمیت به‌سزایی دارد. کتاب‌خانة دیجیتال مبحثی نو و پراهمیت در همین حوزه است که توجه به آن به‌ نوعی در همة زمینه‌های علمی و دانشگاهی راه‌گشاست. کتاب کتاب‌خانه‌های دیجیتال: مبادلۀ اطلاعات نیز تلاشی ارزش‌مند در همین راستاست. از این‌ رو در مقالة حاضر سعی شده است این کتاب با نگاهی نقادانه بررسی شود تا بدون هیچ‌گونه سوگیری و فقط در راستای اعتلای اثر و راهنمایی مخاطبانش ضمن اشاره به نکات ارزش‌مند، برجستگی‌ها، نقاط ضعف، و کاستی‌های آن دامنۀ این دست مباحث گسترده‌تر شود. نخست اثر و نویسنده معرفی شده و سپس کتاب در دو حوزۀ شکلی و محتوایی نقد شده است. در نقد شکلی، مشخصات ظاهری و نگارشی اثر مد نظر قرار گرفته و در بخش محتوایی به مواردی هم‌چون نظم منطقی، اعتبار منابع، کیفیت علمی، نوآوری، و سازواری توجه شده است و در پایان برای رفع کاستی‌ها پیش‌نهادهایی ارائه شده است.

چکیده اهمیت این نقد به لحاظ موضوع تعلیم و تربیت در نهج‌البلاغه و گنجانده شدن آن در واحدهای درسی دورة کارشناسی ارشد و دکتری فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی است. هدف نقد پژوهشی این اثر شناسایی نقاط قوت و ضعف آن به منزلة کتاب دانشگاهی و اصلاح موارد پیش‌نهادی و کامل‌تر شدن آن برای استفاده در دوره‌های آموزشی و پژوهشی تحصیلات تکمیلی است. روش نقد استنادی ـ تحلیلی بر اساس الگوی پیش‌نهادی نقد شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی پژوهشگاه در چهارچوب معرفی کلی، تحلیل ابعاد شکلی (امتیازات و کاستی‌ها) و تحلیل محتوایی (امتیازات و کاستی‌ها) انجام شده است. نتایج نشان می‌دهد که اثر از لحاظ موضوع‌ها و شرح مستندات تأییدشده است، اما از نظر جامعیت محتوا و تطبیق با سرفصل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و ژرف‌اندیشی در همة مباحث مربوط به دیدگاه تربیتی امام علی (ع) در نهج‌البلاغه، نیاز به تجدید نظر اساسی دارد. هم‌چنین محتوای کتاب همة دیدگاه‌های امام علی (ع) را در ابعاد گوناگون تعلیم و تربیت پوشش نداده است؛ به همین علت عنوان کتاب به نسبت محتوا بسیار کلی و وسیع است.

چکیده با توجه به اهمیت طراحی آموزش و نقش آن در ایجاد محیط یادگیری مؤثر، امروزه سازمان‌های مختلف تجاری، صنعتی، خدماتی و بسیاری از مراکز آموزشی به طراحی آموزشی توجه خاصی مبذول داشته‌اند. به‌ رغم گسترش روزافزون طراحی آموزشی در مجامع علمی جهانی، منابع علمی و متون درسی معتبر به زبان فارسی که نیازهای متخصصان و دانشجویان را برآورده کنند انگشت‌شمارند. کتاب طراحی آموزش اثربخش منبع سودمندی است که در سال‌های اخیر در اختیار متخصصان، کارشناسان، و دانشجویان قرار گرفته است. در این مقاله کتاب مذکور نقد و بررسی شده است. در دیدی کلی، طراحی آموزش اثربخش به منزلة کتاب درسی دانشگاهی، افزون بر ویژگی‌های مثبت شکلی، از امتیازهای محتوایی نظیر جامعیت، غنای علمی و هم‌چنین اثربخشی آموزشی برخوردار است. مؤلفان در این کتاب الگوی طراحی آموزشی را ارائه کرده‌اند که برگرفته از مبانی علمی و هم‌چنین سوابق تجربی آنان است. وجود بخش‌های متنوع سبب شده است که این اثر افزون بر علمی بودن ویژگی آموزشی بودن را نیز داشته باشد. در کنار مزیت‌های یادشده، کتاب معدود کاستی‌هایی دارد که در این مقاله ذکر شده‌ است.

چکیده هدف این مطالعه ارزش‌یابی، نقد و تحلیل کتابی در حوزة تدریس و تربیت ‌معلم است. در ارزش‌یابی کتاب از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. نمونة بررسی‌شده کتاب نگرشی کاربردی بر: روش‌های تدریس و هنر معلمی تألیف غلامعلی سرمد است. متن کتاب به زبانی ساده و روان تدوین شده است. محتوا بین فصول پانزده‌گانة کتاب نسبتاً خوب و متعادل توزیع شده است. مثال‌های ارائه‌شده در متن کتاب اغلب بومی است و بر اساس تجربیات نویسنده تدوین شده است. محتوای کتاب از لحاظ ویرایش و دستور زبان فارسی خوب تدوین شده و کم‌ترین میزان غلط نگارشی را دارد. در نقد این اثر یافته‌های زیر شایان توجه‌اند: کتاب فاقد مقدمة کلی یا پیش‌گفتار و فهرست تفصیلی است. چینش فصول مختلف کتاب کنار هم از سیر منطقی برخوردار نیست. جای مبانی نظری و نتایج پژوهش‌های مرتبط با حوزة تدریس ـ یادگیری در کتاب خالی است. هم‌چنین به روش‌های مدرن تدریس بسیار کم پرداخته شده است. به‌ طور کلی محتوای کتاب نتوانسته انتظار خواننده را از عنوان کتاب، یعنی تأکید بر سه ویژگی روش‌های تدریس، کاربردی بودن، و جنبة هنری تدریس برآورده کند.

چکیده نظارت آموزشی مفهوم گسترده‌ای است که فعالیت‌های یادگیری ضمن خدمت را در بر می‌گیرد. این مقاله به توصیف کلی اثر و مبانی فکری نظریة نظارت آموزشی و نقد و ارزیابی آن پرداخته است. در تحلیل این نظریه، بهشکاف بیننظریه و دنیای واقعی مدرسه اشاره شده است. کاربرد نظریه به این معنی نیست که باید چیزی فراتر از تجارب روزانة مدیران انجام شود؛ بلکه باید در خدمت فرایند تصمیم‌گیری باشد. نظریه موجب می‌شود که فعالیت‌های مدیریتی در چهارچوب‌های نظری تأیید شدة عمل در موقعیت‌های آموزشی با آگاهی کامل‌تر و مؤثرتر انجام شوند. پس نظریه فقط تا زمانی که با عمل آموزشی مرتبط باشد مؤثر و مفید خواهد بود. افزون بر این، گروه‌های رشد حرفه‌ای مشارکت‌محور، گرچه پارادایم جدیدی‌اند، اما باعث رشد حرفه‌ای معلمان در موقعیت‌های مختلف، و از نظر ابعاد متنوع می‌شوند. مدل رشد حرفه‌ای بهتر از سایر مدل‌ها وجود ندارد که بتواند در همة موقعیت‌ها به کار رود. باید به نیازهای مدارس و معلمان و باورهای فرهنگی توجه شود. در آخر به نتیجه‌گیری پرداخته و پیش‌نهادهایی ارائه شده است.
  

چکیده هدف این پژوهش طراحی درس «اخلاق فناوری اطلاعات» با استفاده از نیازسنجی دانشجویان و تعیین سرفصل‌های درس مربوطه است و در این راستا به طراحی این درس برای دانشجویان علوم تربیتی گرایش تکنولوژی آموزشی در مقطع کارشناسی ارشد پرداخته است. روش پژوهش به این ترتیب بوده است که نخست با مطالعة همه‌جانبة منابع، به‌ویژه اسناد بالادستی، مؤلفه‌های حال و آیندة اخلاق فناوری در ایران استخراج شده و با توجه به مؤلفه‌های به دست آمده، پرسش‌نامه در دو قالب برای دانشجویان و کارشناسان طراحی شد. پس از این‌که متخصصان مربوطه پرسش‌نامه را تکمیل کردند، هشت مؤلفه برای نیازسنجی دانشجویان تعیین شد. این هشت مؤلفه عبارت‌اند از: کلیات، تاریخچة اخلاق فناوری اطلاعات، آزادی دسترسی، مالکیت معنوی، حریم خصوصی، امنیت اطلاعات، اعتبار اطلاعات و نهاد خانواده. با تحلیل پرسش‌نامه‌های دانشجویان، اهداف و سرفصل‌های درس مشخص شدند. با تحلیل نتایج حاصل از نیازسنجی دانشجویان، میزان اهمیت مقوله‌های اخلاق فناوری اطلاعات در درس مربوطه تعیین شد و با بهره‌گیری از نظرسنجی متخصصان و نیازسنجی دانشجویان، اهداف دوره تعیین و طراحی درس اخلاق فناوری بر اساس الگوی کمپ انجام شد.

چکیده اهتمام به تأمین ویژگی‌های مطلوب کتب دانشگاهی بسیار مهم تلقی می‌شود. هدف نقد حاضر، فراهم ساختن بازخوردهای ضروری و شناخت کاستی‌ها و نقاط قوت اثر یادشده است. برای ارزش‌‌یابی این اثر از چهارچوب شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی استفاده شد. نتیجة ارزیابی نشان داد که اغلب فصول مقدمه، خلاصه، تمرین، آزمون، تصویر و جمع‌بندی نهایی ندارند. کیفیت فنی اثر (نوع قلم و کیفیت چاپ) با استانداردهای روز هم‌خوانی ندارد. تصاویر، نمودارها و جدول‌ها چندان واضح نیستند. قواعد عمومی نگارش کامل رعایت نشده است. اغلاط چاپی نسبتاً فراوان‌ است. ویرایش ادبی اثر ضعیف است. از واژه‌ها و مفاهیم نامأنوس (تزایداً، تعدد‌یافته‌تری) استفاده شده است. متن روان و رسا نیست. تعداد درخور توجهی از عبارات و جملات پیام روشنی ندارند. کیفیت معادل‌سازی اصطلاحات تخصصی مناسب نیست. ارجاع به منابع در همه‌جا یک‌سان نیست. استفاده از شیوة APA در همه‌جا دقیق و یک‌سان نیست. مطالب در کل اثر و در درون هر فصل سازمان‌یافته نیستند و انسجام کافی ندارند. بحث‌ها از جای مناسبی آغاز نشده‌اند و منسجم نیستند. ضعف دقت علمی در تعیین عناوین فصول، عناوین فرعی داخل فصل‌ها، کاربرد مفاهیم، استناد، استدلال، توضیح و نتیجه‌گیری در اغلب بخش‌های کتاب مشهود است. نویسندگان به نوآوری یا طرح دیدگاه علمی جدید و نیز سازگار کردن مباحث با فرهنگ بومی ایران موفق نشده‌اند.

چکیده هدف این مقاله تحلیل انتقادی الگوهای تغییر برنامه‌های درسی بود. برای تحقق این هدف، از روش پژوهش «کاوشگری فلسفی انتقادی» استفاده شد. جامعه آماری دربرگیرنده کلیه منابع اعم از کتابها، مقالات، مطالعات و پژوهش‌های مرتبط با موضوع بود که حداکثر ممکن منابع به روش نمونه‌گیری هدفمند به عنوان نمونه انتخاب شدند. داده های موردنیاز از طریق سیاهه یادداشت‌برداری گردآوری و اطلاعات به روش کلامی، تصویری و استنتاج منطقی تحلیل شد. براساس یافته‌های پژوهش، الگوهای تغییر برنامه‌های درسی شامل الگوهای پذیرش نگرانی‌محور، تغییر سیستمی، موانع و مقاومت در برابر تغییر، شرایط تغییر، عوامل مؤثر بر اجرای تغییر، سازمانی سه سطحی تغییر، ویژگی‌‌های تغییر، فرایند تغییر، و تغییر آموزشی سیستمی سه سطحی است. الگوهایی که اکثر آنها بر رویکرد غایت‌شناختی تغییر و رویکرد خطی بالا به پایین تغییر برنامه‌های درسی مبتنی بوده، غیرسیستمی و جزء‌نگر هستند و توصیف و تبیینی ناقص از واقعیت تغییر برنامه‌های درسی ارائه می‌کنند.