فلسفه
ذوالفقار همتی؛ سیّدمصطفی شهرآیینی
چکیده
کتاب نظریه زیباییشناسی هیوم، ذوق و عاطفه، اثر تاونزند نقطه عطفی در مطالعات مربوط به زیباییشناسی هیوم است. تا پیش از کتاب، اغلب مفسران معتقد بودند که زیباییشناسی هیوم فقط در اثر درباره معیار ذوق آمده است. اما تاونزند با بررسی معانی اصطلاحات مختلف زیباشناختی همچون ذوق و عاطفه نشان میدهد برای دستیابی به معنایی جامع از این ...
بیشتر
کتاب نظریه زیباییشناسی هیوم، ذوق و عاطفه، اثر تاونزند نقطه عطفی در مطالعات مربوط به زیباییشناسی هیوم است. تا پیش از کتاب، اغلب مفسران معتقد بودند که زیباییشناسی هیوم فقط در اثر درباره معیار ذوق آمده است. اما تاونزند با بررسی معانی اصطلاحات مختلف زیباشناختی همچون ذوق و عاطفه نشان میدهد برای دستیابی به معنایی جامع از این مبحث، علاوه بر مقاله فوق باید به دیگر آثار هیوم چون رساله درباب طبیعت آدمی، پژوهشی در اصول اخلاق و کاوشی در خصوص فهم بشری نیز مراجعه کرد. او همچنین در ادعایی بدیع و تازه خاطرنشان میکند که ذوق و عاطفه، بار معرفت‌شناختی دارند. اما به‌نظر میرسد علاقه زیاد تاونزند به زیباییشناسی، باعث ارایۀ تفسیری بحثبرانگیز و نامأنوس، و نوعی سوءفهم از فلسفه هیوم شده است؛ زیرا او در این اثر مدعی است که زیباییشناسی از نظر هیوم مهمترین بخش فلسفه او محسوب می‌شود، این در حالی است که هیوم به کرّات در آثار مختلف خود از ارجحیت اخلاق سخن میگوید. کتاب حاضر نه یک متن آموزشی، بلکه بیشتر کوششی است برای دفاع از ایدة مناقشهبرانگیز پیشگفته و از این طریق، ارائه مبسوطترین تقریر ممکن از زیباییشناسی هیوم.
روش‌شناسی
سید علی سیدی فرد
چکیده
درمیان نزاع‌های پردامنۀ روش‌شناختی، ایضاح مفهوم «روش علمی» کم‌تر موردتوجه قرار گرفته است. در مقالۀ حاضر، تلاش کرده‌ام تلقی روشنی از روش علمی ارائه کنم. این تلقی به دو مفهوم «باید و نبایدهای توصیفی» و «اهداف شناختی» گره خورده است. بالتبع، این دو مفهوم را به‌تفصیل بررسی کرده و موردبحث قرار داده‌ام. در بخش بعد، ...
بیشتر
درمیان نزاع‌های پردامنۀ روش‌شناختی، ایضاح مفهوم «روش علمی» کم‌تر موردتوجه قرار گرفته است. در مقالۀ حاضر، تلاش کرده‌ام تلقی روشنی از روش علمی ارائه کنم. این تلقی به دو مفهوم «باید و نبایدهای توصیفی» و «اهداف شناختی» گره خورده است. بالتبع، این دو مفهوم را به‌تفصیل بررسی کرده و موردبحث قرار داده‌ام. در بخش بعد، رابطۀ میان منطق و روش علمی را توضیح داده‌ام؛ طبق تلقی ارائهشده در این مقاله، تفاوت اصلی منطق و روشِ علمی به گسترۀ هدف شناختی آن‌ها برمیگردد. منطق شرط لازم هرنوع شناختی است، اما روشِ علمی شرطِ حصول شناخت در حیطهای خاص است. سپس درباب رابطۀ روش علمی و اخلاق بحث کرده‌ام و رابطۀ میان منطق، اخلاق، و روشِ علمی را توضیح داده‌ام. سرانجام، برخی لوازم تصویر ارائهشده از روش را در حوزۀ علوم اجتماعی پیگیری کرده‌ام.
فقه و حقوق
رضا زهروی
چکیده
رویکرد جرم‌زدایی و کیفرزدایی در برخی مقولات فردی یا اجتماعی تصحیح‌پذیر است، اما برخی قرائن علمی و عملی حاکی از ضرورت توسعۀ حقوقی برای انسجام در هماهنگی‌های مرتبط با حجاب است. ابعاد پوشش منحصر به گسترۀ فردی نیست و آثار اجتماعی متعدد دارد، اما تمحض بر آثار اجتماعی و اغماض از ابعاد دیگر آن خلاف مبانی حقوق اسلامی و قابل‌نقد است. قلمرو ...
بیشتر
رویکرد جرم‌زدایی و کیفرزدایی در برخی مقولات فردی یا اجتماعی تصحیح‌پذیر است، اما برخی قرائن علمی و عملی حاکی از ضرورت توسعۀ حقوقی برای انسجام در هماهنگی‌های مرتبط با حجاب است. ابعاد پوشش منحصر به گسترۀ فردی نیست و آثار اجتماعی متعدد دارد، اما تمحض بر آثار اجتماعی و اغماض از ابعاد دیگر آن خلاف مبانی حقوق اسلامی و قابل‌نقد است. قلمرو حقوق منحصر به گسترۀ اجتماعی نیست و ابعاد فردی و الهی نیز خارج از گسترۀ حقوق نیست و ورود حقوق به این محدوده قابلدفاع عقلانی است و بر ترسیم صحیح مرز اخلاق و حقوق استوار است. بر این پایه، در این مقاله ازیکسو، استدلال حلی با ارائۀ ادلۀ عقلانی برای ورود حقوق به همۀ ارتباطات ضروری انسان و ترسیم صحیح مرز اخلاق و حقوق و ادلۀ مخالفان ورود حقوق به گسترۀ فردی و الهی عفاف و حجاب نقد می‌شود و ازسوی‌دیگر، بهشکل استدلال نقضی تلاش می‌شود تا با تحلیل قوانین مختلف داخلی و خارجی بهواسطۀ ابعاد اجتماعی حجاب رد عملی نظریۀ «انکار ورود حقوق به اینگونه مقولات» بهمثابۀ «ادل الدلیل علی امکان شی وقوعه» ارائه شود.
علوم سیاسی
حمید ملک زاده؛ احمد خالقی دامغانی
چکیده
در این نوشته تلاش خواهد شد تا، ضمن مطالعه دربارۀ شکل و محتوای کتابِ علیه لیبرالیسم، اثر جان کِکس، این مسئله نشان داده شود که نوعی تلۀ تئوریک بر سراسر کتاب کِکس حاکم است؛ دامی نظری که درنهایت نویسندۀ کتاب را در دستیابی به هدفش، یعنی ارائۀ نقدی منسجم از لیبرالیسم، ناکام گذاشته و اثر او را به بیانیه‌ای بلاغی در جدال‌های سیاسی تبدیل ...
بیشتر
در این نوشته تلاش خواهد شد تا، ضمن مطالعه دربارۀ شکل و محتوای کتابِ علیه لیبرالیسم، اثر جان کِکس، این مسئله نشان داده شود که نوعی تلۀ تئوریک بر سراسر کتاب کِکس حاکم است؛ دامی نظری که درنهایت نویسندۀ کتاب را در دستیابی به هدفش، یعنی ارائۀ نقدی منسجم از لیبرالیسم، ناکام گذاشته و اثر او را به بیانیه‌ای بلاغی در جدال‌های سیاسی تبدیل کرده است. سعی شده تاجاییکه ممکن است در این نوشته از بهکاربردن نظریات شخصی دربارۀ سیاست، مخصوصاً در مواجه با لیبرالیسم و محافظهکاری، پرهیز شود و محتوای نوشتۀ کِکس موردمطالعه قرار داده شود؛ نوشتهای که درمجموع بهلحاظ اعتبار علمی و افزودههایش به ادبیات موضوع اعتبار و کیفیت بسیار پایینی دارد. این نقد از طریق مطالعهای متنمحور انجام گرفته و کوشش بر آن است تا مکفینبودن این صورتبندی و دام نظری مشخص شود.
علوم سیاسی
مختار نوری؛ قدرت احمدیان
چکیده
کتاب زندگی فضیلتمند در عصر سکولار اثر فرهنگ رجایی، اندیشمند ایرانی، و چارلز تیلور، فیلسوف کانادایی، است که برپایۀ دغدغه‌‌ای مشترک میان این دو به‌نگارش درآمده است. این دغدغۀ مشترک همان رابطۀ میان «دین و تجدد» و امکان زندگی دین‌دارانه در دنیای مدرن است. کتاب ترکیبی از تألیف و ترجمه است و مطالب آن در چهارچوب الگویِ بحران توماس ...
بیشتر
کتاب زندگی فضیلتمند در عصر سکولار اثر فرهنگ رجایی، اندیشمند ایرانی، و چارلز تیلور، فیلسوف کانادایی، است که برپایۀ دغدغه‌‌ای مشترک میان این دو به‌نگارش درآمده است. این دغدغۀ مشترک همان رابطۀ میان «دین و تجدد» و امکان زندگی دین‌دارانه در دنیای مدرن است. کتاب ترکیبی از تألیف و ترجمه است و مطالب آن در چهارچوب الگویِ بحران توماس اسپریگنز ارائه شده است. در مقالۀ حاضر، تلاش خواهد شد ضمن معرفی و بررسی اثر یادشده نقد و ارزیابی انتقادی آن در دستورکار نویسنده قرار گیرد. این‌که مسئله و کانون تمرکز اثر چیست و هدف این اثر و جایگاه آن در منابع موجود این حوزه به چه صورتی است از مهمترین موضوعاتی است که نویسنده می‌کوشد به آن‌ها بپردازد. نقد و بررسی اثر نشان‌دهندۀ آن است که از حیث روش‌شناختی اثر یادشده نتوانسته است مراحل چهارگانۀ روششناختیِ اسپریگنز را اجرا کتد. ازاین‌رو، مهمترین نقد وارد بر اثر حاضر را میتوان نقدی «روش‌شناختی» دانست.
فلسفه
حوریه باکویی کتریمی؛ حسن فتحی
چکیده
این مقاله کتاب اخلاق ائودموسِ (Eudemian Ethics) ارسطو را براساس ترجمۀ سر آنتونی کنی بررسی و نقد میکند. در این مقاله نشان داده‌ایم که اخلاق در نظر ارسطو به‌معنای نیک‌زیستن است و هدف او از نوشتن این اثر یافتن پاسخی به چیستی زندگی نیک یا سعادت و چگونگی دستیابی به آن در سنت فضیلت‌انگارانۀ موجود در فضای فلسفی پیش از زمان خود اوست. ازاین‌رو، ...
بیشتر
این مقاله کتاب اخلاق ائودموسِ (Eudemian Ethics) ارسطو را براساس ترجمۀ سر آنتونی کنی بررسی و نقد میکند. در این مقاله نشان داده‌ایم که اخلاق در نظر ارسطو به‌معنای نیک‌زیستن است و هدف او از نوشتن این اثر یافتن پاسخی به چیستی زندگی نیک یا سعادت و چگونگی دستیابی به آن در سنت فضیلت‌انگارانۀ موجود در فضای فلسفی پیش از زمان خود اوست. ازاین‌رو، فهم چیستی ماهیت سعادت بر فهم ماهیت فضیلت مبتنی است. او، پس از بررسی همهجانبۀ فضائل گوناگون، نهایتاً سعادت را به «فعالیت زندگی کامل برطبق فضیلت کامل» تعریف میکند (1219 الف، 39) و این فضیلت کامل فضیلتی دربردارندۀ همۀ فضائل، یعنی فضیلت اخلاقی و فضیلت عقلانی، است. مطالعه و آشنایی با چنین کتابی برای علاقهمندان به پژوهشهای اخلاقی این حسن را دارد که میتوانند برخی از مسائل اخلاقی موجود در جامعه را از منظر فضیلتگرایی ارسطو مطالعه و بررسی کنند.
فلسفه
محسن جاهد؛ سحر کاوندی
چکیده
در دهه‌های اخیر، کتاب‌های مقدماتی زیادی در‌زمینة فلسفة اخلاق و اخلاقیات به زبان انگلیسی و دیگر زبان‌ها نوشته شده است. این کتاب‌ها به آشنایی دانشجویان با موضوعات اخلاقی کمک می‌کنند، اما اکثر آن‌ها جامع نیستند و فقط بر برخی موضوعات، خصوصاً اخلاق هنجاری و گاه بر برخی مباحث اخلاق کاربردی، تمرکز کرده‌اند. کمبود کتاب درسی مناسب در ...
بیشتر
در دهه‌های اخیر، کتاب‌های مقدماتی زیادی در‌زمینة فلسفة اخلاق و اخلاقیات به زبان انگلیسی و دیگر زبان‌ها نوشته شده است. این کتاب‌ها به آشنایی دانشجویان با موضوعات اخلاقی کمک می‌کنند، اما اکثر آن‌ها جامع نیستند و فقط بر برخی موضوعات، خصوصاً اخلاق هنجاری و گاه بر برخی مباحث اخلاق کاربردی، تمرکز کرده‌اند. کمبود کتاب درسی مناسب در حوزة فلسفة اخلاق و اخلاقیات در زبان فارسی بیشتر مشهود است و هیچ کتاب درسی جامعی که بتواند معیارهای دانشگاهی را تأمین کند در دسترس نیست. یکی از کتاب‌های مقدماتی، اما جامع، کتابِ اخلاق: درآمدی بر فلسفه اخلاق نوشتة نوئل استیوارت است. در این کتاب حوزههای اصلی اخلاق (فرااخلاق، اخلاق هنجاری، و اخلاق کاربردی) طرح شده است. ویژگیهای برجسته و کمنظیر این کتاب عبارتاند از: ارتباط منطقی مطالب آن، جامعیت در استدلالها و مباحث، ارزیابی انتقادی استدلالها، اختصار، وضوح مطالب. ازهمین‌رو دانشپژوهان میتوانند از این کتاب بهمثابۀ متن درسی جامع و منسجم در حوزة فلسفة اخلاق بهره ببرند. در این مقاله، پس از گزارش تفصیلیِ محتوای کتاب، آن را نقد و بررسی خواهیم کرد و نقاط قوت و ضعف آن را بهلحاظ فنی و محتوایی بیان خواهیم کرد.
فلسفه
محمد عنبرسوز؛ یوسف نوظهور
چکیده
جستار پیش‌رو، که متکفل نقد و بررسی کتاب فلسفۀ عملی کانت از نقد به آموزه نوشتۀ گری بنهم است، با روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و براساس برداشت ناقد از اثر موردبحث، درصدد نشان‌دادن این است که این اثر، علاوه‌براین‌که طرح جدیدی در خوانش فلسفۀ عملی کانت درمی‌اندازد، از برخی جنبه‌ها نیز اشکالاتی جدی را متوجه خود می‌بیند. برخی از این کاستی‌ها ...
بیشتر
جستار پیش‌رو، که متکفل نقد و بررسی کتاب فلسفۀ عملی کانت از نقد به آموزه نوشتۀ گری بنهم است، با روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و براساس برداشت ناقد از اثر موردبحث، درصدد نشان‌دادن این است که این اثر، علاوه‌براین‌که طرح جدیدی در خوانش فلسفۀ عملی کانت درمی‌اندازد، از برخی جنبه‌ها نیز اشکالاتی جدی را متوجه خود می‌بیند. برخی از این کاستی‌ها عبارتاند از: شفافنبودن متن، گزینشیبودن مطالب، ارائهنکردن نتیجهگیری برای هر فصل از کتاب، و فشردگی بیشازحد و گستردگی موضوعات موردبحث. همچنین نگارنده، علاوهبر معرفی ساختار اثر موردبحث، نقاط قوت آن را نیز تبیین خواهد کرد که مهمترین آن‌ها عبارتاند از: توجه ویژۀ بنهم به ارتباط و نسبت آثار مختلف کانت با یک‌دیگر و سیر فکری او در فلسفۀ عملی (انتقال از آثار انتقادی به آثار تعلیمی)؛ بررسی آن دسته از آثار کانت در فلسفۀ عملی که کم‌تر موردتوجه مفسران (بهویژه کانتشناسان ایرانی) قرار گرفتهاند؛ مخالفت نویسنده با دیدگاه موردقبول عموم مفسران فلسفۀ عملی کانت (خوانش صورتگرایانه)؛ و ارائۀ تفسیری جدید از آن (تفسیر غایتگرایانه).
علوم سیاسی
رضا نصیری حامد
دوره 18، شماره 6 ، شهریور 1397، ، صفحه 309-328
چکیده
کتاب اخلاق، قانون و سیاست شامل برگردان جستارهایی از آرتور شوپنهاور فیلسوف معروف آلمانی است. بخش‌های مختلف کتاب دربرگیرندة مسائلی انضمامی است که شوپنهاور همانند هر فیلسوف دیگری این موضوعات را در ذیل بنیان‌های هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی‌اش بسط داده است. در این نوشتار تلاش می‌شود با نگاهی به مبانی هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی، ...
بیشتر
کتاب اخلاق، قانون و سیاست شامل برگردان جستارهایی از آرتور شوپنهاور فیلسوف معروف آلمانی است. بخش‌های مختلف کتاب دربرگیرندة مسائلی انضمامی است که شوپنهاور همانند هر فیلسوف دیگری این موضوعات را در ذیل بنیان‌های هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی‌اش بسط داده است. در این نوشتار تلاش می‌شود با نگاهی به مبانی هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی، و نیز روش‌شناختی او و نیز ارتباط اوضاع و احوال و زمینة زندگی فردی و اجتماعیاش با اندیشهورزی او به مهمترین دغدغههای او، که درقالب این اثر گرد آمده است، پرداخته شود. همچنین، ضمن اشارهای به ساختار اثر ازنظر شکلی و محتوایی، نسبت زیستجهان کنونیمان با اندیشهها و تأملات شوپنهاور به‌طور مختصر موردواکاوی قرار میگیرد. مسئلة مهم در زمینة اندیشههای سیاسی و اجتماعی شوپنهاور نقش ارادهای کور و بیهدف بهمثابة بنیان هستی‌شناختی آرای اوست که موجب نگاهی تلخ به انسان و حیات سیاسی شده است. بااینحال، او برای زندگی آدمی و بهویژه ساحتهایی همچون اخلاق بهعنوان روابط فیمابین انسانها و نیز هنر اهمیت فراوانی قائل است. او باوجود نگاه بدبینانه و تراژیک درصدد ارائة بینشی آریگویانه به زندگی است.
فلسفه
محمدرضا احمدی طباطبایی
دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، ، صفحه 15-34
چکیده
مایکل سندل، فیلسوف سیاسی مشهور معاصر، از نحلة «جامعه‌گرایان یا جماعت‌گرایان» و از منتقدان جان رالز، نظریه‌پرداز مشهور «عدالت» در جهان غرب محسوب می‌شود. سندل در کتاب فلسفة عمومی، که حاوی مقالاتی از نوشته‌های او درباب «اخلاق در سیاست» است، آموزه‌های فلسفی ـ سیاسی خود را با رویکردی آشکار و مصداقی تشریح کرده است. ...
بیشتر
مایکل سندل، فیلسوف سیاسی مشهور معاصر، از نحلة «جامعه‌گرایان یا جماعت‌گرایان» و از منتقدان جان رالز، نظریه‌پرداز مشهور «عدالت» در جهان غرب محسوب می‌شود. سندل در کتاب فلسفة عمومی، که حاوی مقالاتی از نوشته‌های او درباب «اخلاق در سیاست» است، آموزه‌های فلسفی ـ سیاسی خود را با رویکردی آشکار و مصداقی تشریح کرده است. سندل، که شهرت اصلی او بهدلیل قوت در بیان و سوقدادن مباحث انتزاعی فلسفة سیاسی به مسائل عینی اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی است، در این کتاب تلاش میکند تا مناسبات اخلاق و سیاست، بهویژه در جامعة آمریکا و باتوجهبه مصادیق عینی و نمونههای ملموس و قابلفهم برای عموم مردم را موردمداقه و ارزیابی قرار دهد. در مطالعة انتقادی این رسالة سندل، ضمن بازشناسی فرازهای مهم فلسفة سیاسی او با آموزههایش درباب مناسبات اخلاق و سیاست، دیدگاه وی در نقد نظریة عدالت رالز در لیبرالیسم را واکاوی خواهیم کرد. روش تحلیل در این پژوهش نیز توصیفی ـ تحلیلی است.
فلسفه
رهام شرف؛ سحر کاوندی
دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، ، صفحه 123-143
چکیده
اگرچه دین و اخلاق در بسیاری از موارد به یک‌دیگر کمک می‌کنند، در برخی موارد نیز گزاره‌های دینی و اخلاقی ناسازگار با یک‌دیگر به‌نظر می‌رسند؛ ازهمین‌رو، بررسی ارتباط یا تقابل و تعارض احتمالی آن دو نیازمند پژوهش و تأملات فلسفی است. کتاب دین و اخلاق؛ بررسی گونه‌های وابستگی اخلاق به دین به این مهم پرداخته و مؤلف محترم آن به‌طور مبسوط ...
بیشتر
اگرچه دین و اخلاق در بسیاری از موارد به یک‌دیگر کمک می‌کنند، در برخی موارد نیز گزاره‌های دینی و اخلاقی ناسازگار با یک‌دیگر به‌نظر می‌رسند؛ ازهمین‌رو، بررسی ارتباط یا تقابل و تعارض احتمالی آن دو نیازمند پژوهش و تأملات فلسفی است. کتاب دین و اخلاق؛ بررسی گونه‌های وابستگی اخلاق به دین به این مهم پرداخته و مؤلف محترم آن به‌طور مبسوط و با مراجعه به منابع مختلف به طرح، تبیین، و بررسی این موضوع اقدام کرده است. در این پژوهش، با روش کتابخانهای و درعینحال تحلیلی، درصدد نقد و بررسی این اثریم. نویسندگان مقالة حاضر، پس از بیان ضرورت و اهمیت موضوع، کتاب دین و اخلاق را ازنظر صوری و محتوایی بررسی کرده‌اند. به این منظور، ابتدا ویژگیهای مثبت اثر در هر دو جنبه آورده شده و سپس کاستی‌ها و نقاط ضعف آن طرح شده است. درنهایت، پیشنهادهایی برای غنای هرچه بیشتر اثر ارائه شده است. به‌نظر میرسد توجه به کاستیهای احتمالی کتاب و برطرفکردن آن‌ها میتواند این اثر را منبعی درسی درکنار سایر منابع در مقاطع تکمیلی قرار دهد.
فلسفه
نواب مقربی
دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، ، صفحه 229-254
چکیده
کتاب اخلاق علم، چنان‌که از عنوان آن پیداست، کتابی است در حوزة اخلاق علم که پژوهشکدة علم و دین پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی در سال 1391 منتشر کرده است. عنوان انگلیسی کتاب The Ethics of Science: An Introduction است. نویسندة کتاب دیوید بی. رسنیک و مترجمان آن مصطفی تقوی و محبوبه مرشدیان‌اند. اخلاق علم، که گونه‌‌ای اخلاق حرفه‌‌ای به‌‌شمار می‌‌رود، درواقع، ...
بیشتر
کتاب اخلاق علم، چنان‌که از عنوان آن پیداست، کتابی است در حوزة اخلاق علم که پژوهشکدة علم و دین پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی در سال 1391 منتشر کرده است. عنوان انگلیسی کتاب The Ethics of Science: An Introduction است. نویسندة کتاب دیوید بی. رسنیک و مترجمان آن مصطفی تقوی و محبوبه مرشدیان‌اند. اخلاق علم، که گونه‌‌ای اخلاق حرفه‌‌ای به‌‌شمار می‌‌رود، درواقع، با زمینههای گوناگونی چون سیاست، جامعه، اخلاق، دین، و اقتصاد پیوندهایی نزدیک و همپوشانی دارد. ولی این حوزه از اخلاق بیش از هرچیز با جامعه‌شناسی علم سروکار دارد. در این مقاله، نخست جامعه‌شناسی علم را تبیین و توصیف میکنیم. سپس طرح کلی و چکیدهای از مطالب کتاب اخلاق علم را ترسیم میکنیم و درپایان نیز ایرادهای وارد بر کتاب را بهاختصار و اجمال بررسی میکنیم.
اقتصاد
حمید پاداش
دوره 17، شماره 3 ، مرداد 1396، ، صفحه 1-19
چکیده
مایکل سندل در کتاب آن‌چه با پول نمیتوان خرید؛ مرزهای اخلاقی بازار سیاست‌‌های نئولیبرال را نقد میکند که عموماً از دهة 1970 در بسیاری از کشورهای جهان پیش‌نهاد و اجرا شد. نویسنده در کتاب آن‌چه با پول نمیتوان خرید وضعیتی را نقد کرده که در آن سیطره‌یافتن سیاست‌‌های نئولیبرال باعث کالایی‌شدن و پولی‌شدن فزایندة روابط اجتماعی ...
بیشتر
مایکل سندل در کتاب آن‌چه با پول نمیتوان خرید؛ مرزهای اخلاقی بازار سیاست‌‌های نئولیبرال را نقد میکند که عموماً از دهة 1970 در بسیاری از کشورهای جهان پیش‌نهاد و اجرا شد. نویسنده در کتاب آن‌چه با پول نمیتوان خرید وضعیتی را نقد کرده که در آن سیطره‌یافتن سیاست‌‌های نئولیبرال باعث کالایی‌شدن و پولی‌شدن فزایندة روابط اجتماعی شده است؛ نویسنده نشان میدهد که چگونه روزمرهترین و پیشپاافتادهترین تجربیات ما، درنتیجة نفوذ و رخنة سرمایه، وجه اجتماعی و جمعی خود را از دست میدهد و افراد انگیزة خود را براساس سود و زیان مادی تنظیم و ارزیابی می‌کنند. این مقاله با عناوین نقد صوری و نقد محتوایی ساختاربندی شده است. مصادیق موردنظر نویسنده مصادیق متنوع و متمایزیاند که تفاوتهای مهمی بینشان وجود دارد و نمیتوان همة این موارد و مصادیق را یکسان و مشابه دانست، اما نویسنده همة این مصادیق را از یک سنخ میداند و درمورد همة آن‌ها توضیح مشابهی ارائه میکند و این مهمترین نقد این نوشتار به کتابی است که به‌صورت انضمامی خود را کتابی برای چگونه زیستن در دنیای سرمایهداری آلوده به بازار معرفی میکند.
روش‌شناسی
خسرو باقری نوع‌پرست
دوره 17، شماره 2 ، خرداد 1396، ، صفحه 1-17
چکیده
کتاب از علم سکولار تا علم دینی حاصل کوششی برای نقد رویکرد سکولار به علم و دعوت به رویکرد دینی به علم است. مؤلف در نقد رویکرد سکولار دو گام اساسی برمی‌دارد؛ نخست، استدلال میکند که علم نیازمند جهت است، جهتی که از جهان‌بینی دانشمند حاصل می‌شود. در ضمنِ این استدلال، مؤلف دیدگاه اثبات‌گرایی (پوزیتیویسم) را نقد میکند و می‌کوشد نشان ...
بیشتر
کتاب از علم سکولار تا علم دینی حاصل کوششی برای نقد رویکرد سکولار به علم و دعوت به رویکرد دینی به علم است. مؤلف در نقد رویکرد سکولار دو گام اساسی برمی‌دارد؛ نخست، استدلال میکند که علم نیازمند جهت است، جهتی که از جهان‌بینی دانشمند حاصل می‌شود. در ضمنِ این استدلال، مؤلف دیدگاه اثبات‌گرایی (پوزیتیویسم) را نقد میکند و می‌کوشد نشان دهد که علم پیش‌فرض‌های متافیزیکی دارد. دوم این‌که علم درمقام کاربرد یافته‌ها محتاج اخلاق است و بدون آن به تخریب می‌انجامد. در مقالۀ حاضر، با استفاده از روش نقد درونی و بیرونی، استدلال شده است که باوجود توجه به ارتباط علم با متافیزیک مؤلف در تبیین این رابطه توفیق نیافته است؛ زیرا آن را ازسویی به مقام کاربرد و اخلاق مربوط کرده است و ازسوی‌دیگر به‌صورت افزودن چهارچوب متافیزیکی به علم به‌صورت پسینی محدود کرده است. همین رویکرد افزودنی و پسینی مؤلف را ناگزیر از اذعان به ماهیت خنثای علم کرده است که خود نشان‌دهندۀ رهایی‌نداشتن کامل او از اثبات‌گرایی است. پیش‌نهاد مؤلفِ مقالۀ حاضر آن است که مفهوم مناسب علم دینی، در گرو توجه به رابطۀ ارگانیک علم و متافیزیک است. این رابطه، باوجود تصور رایشنباخ و به‌تبع او استنمارک، علم را دچار نسبیت‌گرایی مذموم نمی‌کند؛ هرچند درجه‌ای مناسب از نسبیت‌گرایی را موجب می‌شود.
علوم سیاسی
علی‌اشرف نظری
دوره 16، شماره 41 ، مهر 1395، ، صفحه 177-199
چکیده
چکیدهچکیدهمحور اصلی مقاله حاضر نقد و بررسی کتاب مفهوم امر سیاسی اثر کارل اشمیت است که توسط سهیل صفاری ترجمه و نشر نگاه معاصر آن را به زیور طبع اراسته است. در مقاله حاضر تلاش خواهد شد ضمن معرفی کتاب مفهوم امر سیاسی، نقد و ارزیابی شکلی و محتوایی آن در دستور کار قرار گیرد. این که مسئله یا به عبارتی، دغدغه و محور فکریِ او چیست؟ چه مسئله‌ای ...
بیشتر
چکیدهچکیدهمحور اصلی مقاله حاضر نقد و بررسی کتاب مفهوم امر سیاسی اثر کارل اشمیت است که توسط سهیل صفاری ترجمه و نشر نگاه معاصر آن را به زیور طبع اراسته است. در مقاله حاضر تلاش خواهد شد ضمن معرفی کتاب مفهوم امر سیاسی، نقد و ارزیابی شکلی و محتوایی آن در دستور کار قرار گیرد. این که مسئله یا به عبارتی، دغدغه و محور فکریِ او چیست؟ چه مسئله‌ای او را برانگیخته تا تعمق و تفکر ذهنیِ خود را به صورت یک نظریة سیاسی به رشتة تحریر درآورد؟ نویسنده چه هدفی را در این اثر دنبال میکند؟ توجه به زمینههای کاتولیکی تربیت (و شیفتگی نسبت به قدرت کلیسای کاتولیک در عصر بیسمارک)، در کنار آموزشهای حقوقی (تحقق حقوق به عنوان رسالت دولت) و شکلگیری تجارب تاریخی مختلفی که در میانة یأس (خشم ناشی از وضعیت آلمان تحقیر شدة بین دو جنگ) و امید (نیرومند ساختن رژیم وایمار و امکان بازسازی امر سیاسی)، حوزههای اصلی نقادی و اندیشهپردازی اشمیت را در رابطه با نسبت سیاست و اخلاق، لیبرالیسم و دموکراسی و شکل مدرن ساختار سیاسی در قالب دولت شکل داده است.
