زبان و ادبیات فارسی
رویا یدالهی شاهراه؛ محمد جواد مهدوی
دوره 18، شماره 2 ، اردیبهشت 1397، ، صفحه 325-348
چکیده
در این مقاله، سه جلد آخر مجموعة تاریخ ادبیات کودکان ایران، تألیف محمدهادی محمدی و زهره قایینی، را در دو حوزة کلی ارزیابی کردیم: الف) مقدمات و زمینههای نظری، شامل: 1. نداشتن پیشینة کامل، 2. مشخصنبودن مبنای نظری و رویکرد نویسندگان در نوشتن تاریخ ادبیات و، بهطور خاص، تاریخ ادبیات کودکان؛ ب) مسائل ساختاری و محتوایی، شامل: 1. نداشتن ساختار ...
بیشتر
در این مقاله، سه جلد آخر مجموعة تاریخ ادبیات کودکان ایران، تألیف محمدهادی محمدی و زهره قایینی، را در دو حوزة کلی ارزیابی کردیم: الف) مقدمات و زمینههای نظری، شامل: 1. نداشتن پیشینة کامل، 2. مشخصنبودن مبنای نظری و رویکرد نویسندگان در نوشتن تاریخ ادبیات و، بهطور خاص، تاریخ ادبیات کودکان؛ ب) مسائل ساختاری و محتوایی، شامل: 1. نداشتن ساختار منسجم، 2. مشخصنبودن تعاریف و اصطلاحات و گسست اثر از زمینة نظری ادبیات کودکان در ایران و جهان، 3. ارجاعندادن به منابع معتبر و طرح مدعاهای اثباتنشده، 4. گستردگی بیش از حد دامنة کار، 5. مشخصنبودن مبنای دورهبندیها، 6. مسائل مربوط به هیئت و ظاهر کتاب، و 7. مشکلات نگارشی و ویرایشی. درمجموع، علیرغم اشکالات نظری، ساختاری، و محتوایی، ارزش اصلی این مجموعه را میتوان در گردآوری منابع و اسناد مربوط به تاریخ ادبیات کودکان (بهخصوص اسناد نادر) دانست و آن را بهمنزلة منبع مهمی در این زمینه معرفی کرد.
تاریخ
روحالله بهرامی
دوره 18، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 23-43
چکیده
اسلام متصوفان عنوان نوشتاری از نویسندۀ تونسی محمد طیب در حوزۀ تحقیقات تصوف و عرفان است. در این جستار، تلاش خواهد شد ضمن مطالعه، بررسی، و معرفی کتاب مذکور، این نوشتار ازلحاظ شکلی و محتوایی با نگرشی انتقادی ارزیابی و نقد و بررسی علمی شود. بنابراین، در این بررسی ضمن نقد ساختار کلی، شیوۀ طراحی، تنظیم، و چاپ اثر، اهداف و مبانی نظری و علمی ...
بیشتر
اسلام متصوفان عنوان نوشتاری از نویسندۀ تونسی محمد طیب در حوزۀ تحقیقات تصوف و عرفان است. در این جستار، تلاش خواهد شد ضمن مطالعه، بررسی، و معرفی کتاب مذکور، این نوشتار ازلحاظ شکلی و محتوایی با نگرشی انتقادی ارزیابی و نقد و بررسی علمی شود. بنابراین، در این بررسی ضمن نقد ساختار کلی، شیوۀ طراحی، تنظیم، و چاپ اثر، اهداف و مبانی نظری و علمی پژوهش یادشده در مقدمه و متن و محتوای علمی، نتیجه، مستندات و منابع تحقیق موردنقادی واقع شده است. بهعلاوه نوع نگرۀ تحقیقاتی و روششناسی مؤلف و منطق تحلیلی او در پردازش متن و ضعفهای علمی و صوری اثر مذکور مورد بحث و بررسی محتوایی و شکلی قرار گرفته است. نگرۀ روششناختی هرمنیوتیک از اسلام بهمنزلۀ اسلام صوفیانه، مسئلۀ غفلت از گسترۀ جغرافیایی تصوف و تنوع فکری جریانهای صوفیانه و فقدان نگرش انتقادی و تبارشناختی در پیجویی سرچشمههای اندیشۀ صوفیانه و تصور واحد مؤلف از تصوف بهمثابۀ شکلی از اسلام «اسلام صوفیانه» از مواردی محتوایی و روشی است که موردنقادی قرار گرفته است.
علوم سیاسی
محمد حسین جمشیدی
دوره 17، شماره 8 ، بهمن 1396، ، صفحه 111-128
چکیده
کتاب ماکس وبر و نظریۀ سیاست مدرن، نگارش دیوید بیتهام، بهعنوان مهمترین متن درباب اندیشۀ سیاسی ماکس وبر باتوجهبه لزوم نقد بهویژه در گسترۀ معارف سیاسی در این نوشتار بهاختصار موردبررسیونقد قرار گرفته است. این کتاب که با شیوهای تحلیلی و با نگاه تاریخی جامعترین گزارش را از نظریۀ سیاسی وبر بهدست میدهد بهاختصار به بررسی ...
بیشتر
کتاب ماکس وبر و نظریۀ سیاست مدرن، نگارش دیوید بیتهام، بهعنوان مهمترین متن درباب اندیشۀ سیاسی ماکس وبر باتوجهبه لزوم نقد بهویژه در گسترۀ معارف سیاسی در این نوشتار بهاختصار موردبررسیونقد قرار گرفته است. این کتاب که با شیوهای تحلیلی و با نگاه تاریخی جامعترین گزارش را از نظریۀ سیاسی وبر بهدست میدهد بهاختصار به بررسی دغدغۀ محوری وبر نسبت به دورنمای پارلمانخواهی لیبرال در جوامع اقتدارطلب در عصر سیاست تودهای و سازمانهای دیوانسالارانه میپردازد و نشان میدهد که چگونه این دغدغه او را بهجانب بازنگری در نظریۀ دموکراسی کشانده است. این اثر راهنمایی بسیار معتبر دربارۀ فلسفۀ سیاسی ماکس وبر است و باآنکه نسبتاً دارای ساختار منطقی بوده از متنی نسبتاً قابلفهم برخوردار است و از پیچیدگی، طمطراق، و ثقل ادبی بهدور بوده و رویکردی بیطرفانه بر آن حاکم است. اما همچون هر اثر علمی دیگر بینیاز از نقد نمیباشد؛ ازاینرو، در این نوشتار براساس معیارهای منطقی و نگارشی موردبررسی قرار گرفته و حتیالامکان سعی شده است محاسن و کاستیهای آن بهدوراز پیشداوری و بافتن در تاریکی بیان شود.
علوم سیاسی
سیدابراهیم سرپرست سادات
دوره 17، شماره 8 ، بهمن 1396، ، صفحه 193-217
چکیده
کتاب مدرنیتۀ سیاسی تقریر سکولاریسم و لائیسیته است. مسئلههای کنونی جوامع را نیز ریشه در عدم جدایی قاطع بین حوزههای عمومی و خصوصی، دولت و جامعۀ مدنی، و فرد و شهروند میداند؛ بنابراین، کتابی برای آرمانهای لیبرالیستی و سکولاریستی است و در بیان مسئلههای سکولاریسم موجه مینماید. موریس باربیه اما تجربۀ غرب را گویا تجربهای غایی ...
بیشتر
کتاب مدرنیتۀ سیاسی تقریر سکولاریسم و لائیسیته است. مسئلههای کنونی جوامع را نیز ریشه در عدم جدایی قاطع بین حوزههای عمومی و خصوصی، دولت و جامعۀ مدنی، و فرد و شهروند میداند؛ بنابراین، کتابی برای آرمانهای لیبرالیستی و سکولاریستی است و در بیان مسئلههای سکولاریسم موجه مینماید. موریس باربیه اما تجربۀ غرب را گویا تجربهای غایی و از آنِ ملتهایی مهتر پنداشته و تندادن به این جداییها را سرنوشت همۀ جوامع دانسته است؛ چنانکه برای جوامعی که به مدرنیتۀ سیاسی دست نیافتهاند توصیه کرده است که بایستی بدون پرشهای بلندپروازانه گامبهگام و با بهرهگیری از انبان تجربۀ پیشرفتگان به آن دست یابند. غاییپنداشتن الگوی خود مسئلهسازی برای سایر جوامع است؛ بهطور مثال، اگر جوامع اسلامی بهجای لائیسیته اسلام را برای حل مسئلههای خود و افقهای پیشِروی رجحان بخشیدند و سکولاریسم را برنتابیدند سکولاریسم مسئلۀ آنها نمیشود که در این کتاب راه رسیدن به آن بیان شود. بررسیهای این مقاله ضمن بازشناسی برخی نقاط قوت و ضعفِ شکلی و محتوایی کتاب نشان میدهد که نویسنده در این کتاب از مسئلهیابی محققانه به مسئلهسازی و تجویزهای غیرموجه تمایل پیدا کرده است.
علوم سیاسی
غلامرضا محمدیمهر؛ مجید توسلی رکنآبادی
دوره 17، شماره 7 ، دی 1396، ، صفحه 157-181
چکیده
در مقالة حاضر به بررسی نوشتارهای انتقادی مرتبط با مسائل سیاسی ـ اجتماعی ایران پرداخته شده است. هدف تحقیقْ شناسایی میزان رعایت اصول نقد و ارزیابی علمی در مقالات انتقادی است. روش تحقیقْ تحلیل محتوا و جامعۀ آماری آن 123 مقاله، یعنی تمام مکتوبات انتقادی، است که در سه دهۀ گذشته در منابع مختلف بهچاپ رسیده و برای پژوهشگران دردسترس ...
بیشتر
در مقالة حاضر به بررسی نوشتارهای انتقادی مرتبط با مسائل سیاسی ـ اجتماعی ایران پرداخته شده است. هدف تحقیقْ شناسایی میزان رعایت اصول نقد و ارزیابی علمی در مقالات انتقادی است. روش تحقیقْ تحلیل محتوا و جامعۀ آماری آن 123 مقاله، یعنی تمام مکتوبات انتقادی، است که در سه دهۀ گذشته در منابع مختلف بهچاپ رسیده و برای پژوهشگران دردسترس بودهاند. یافتههای تحقیق نشان میدهد که در 7/56 درصد مقالات انتقادی هم به نقاط قوت و هم به نقاط ضعف آثار توجّه شده است و در مابقی آنها یا فقط نقاط قوت و یا صرفاً نقاط ضعف مورد توجّه بوده است. در 8/65 درصد مقالات نیز بیشتر به نقد مؤلف (مثبت یا منفی) پرداخته شده است. همچنین فقط در 2/14 درصد مقالات برای رفع کاستیهای مطالعات پیشنهاد و راهکار ارائه شده است. برایناساس میتوان گفت تا رعایت شدن قواعد نقد علمی و بیطرفانه و پرهیز از قضاوتهای جانبدارانه در نقد کتابهای مرتبط با تحوّلات سیاسی ـ اجتماعی ایران و نیز در نقد سایر آثار همچنان فاصلۀ زیادی وجود دارد.
علوم تربیتی
محمدرضا نیلی احمدآبادی؛ علی دانا
دوره 17، شماره 7 ، دی 1396، ، صفحه 219-233
چکیده
کتب درسی ویژگیها و ابعاد گوناگونی دارد که داوری دربارة کیفیت آن مستلزم ارزیابی همهجانبه و نقد و بررسی آن از جوانب مختلف است. درهمینراستا، مطالعۀ حاضر با هدف ارائة معیارهایی برای ارزیابی نقادانۀ کتب درسی دانشگاهی ازمنظر اصول طراحی پیامهای آموزشی انجام شد. پژوهش حاضر با روش کیفی از نوع مطالعۀ کتابخانهای انجام شد که بهصورت ...
بیشتر
کتب درسی ویژگیها و ابعاد گوناگونی دارد که داوری دربارة کیفیت آن مستلزم ارزیابی همهجانبه و نقد و بررسی آن از جوانب مختلف است. درهمینراستا، مطالعۀ حاضر با هدف ارائة معیارهایی برای ارزیابی نقادانۀ کتب درسی دانشگاهی ازمنظر اصول طراحی پیامهای آموزشی انجام شد. پژوهش حاضر با روش کیفی از نوع مطالعۀ کتابخانهای انجام شد که بهصورت استقرایی منابع علمی، ازقبیل کتب و مقالات منتشرشده در موضوع موردبررسی، مطالعه و سپس موارد مطرحشده طبقهبندی و معیارهای جدید برای ارزیابی نقادانۀ کتب درسی ارائه شد. جامعۀ پژوهش حاضر را کلیۀ منابع اطلاعاتی، کتب، و مقالات نمایهشده در مجلات معتبر داخلی و خارجیای تشکیل میداد که در سالهای 1380 تا 1396 و 2000 تا 2017 چاپ شده بودند. همچنین نمونهگیری، در پژوهش حاضر، بهروش غیرتصادفی از نوع هدفمند انجام شد. نتایج نشان داد که در نقد کتب درسی ـ دانشگاهی علاوهبر توجه به بُعد ظاهری، ساختاری، محتوایی، و نگارشی دو بُعد دیگر وجود دارد که اهمیت بالایی دارد و آن عبارت است از بُعد پژوهشی و بُعد آموزشی. درنهایت، میتوان نتیجه گرفت که اگر بعد آموزشی و پژوهشی در نقد کتب درسی ـ دانشگاهی که نخستین هدف آن انتقال یک پیام آموزشی است نادیده گرفته شود نقد اثر موردنظر ابتر مانده و به غایت مقصود نرسیده است.
علوم تربیتی
محمد امینی
دوره 17، شماره 6 ، آذر 1396، ، صفحه 21-40
چکیده
یکی از کارکردهای اساسی نظام آموزشی که اجرای آن در مدارس و مراکز آموزشی کشور، بهدلیل تنگناها و سوءتفاهمات مختلف، با مشکلات عدیدهای مواجه است تربیت هنری دانشآموزان است. طی چند سال اخیر برخی تلاشهای علمی و پژوهشی برای معرفی و بازشناسی جایگاه تربیت هنری و ضرورت توجه جدی بدان در نظام آموزشی کشور انجام گرفته است. تألیف کتاب برنامة ...
بیشتر
یکی از کارکردهای اساسی نظام آموزشی که اجرای آن در مدارس و مراکز آموزشی کشور، بهدلیل تنگناها و سوءتفاهمات مختلف، با مشکلات عدیدهای مواجه است تربیت هنری دانشآموزان است. طی چند سال اخیر برخی تلاشهای علمی و پژوهشی برای معرفی و بازشناسی جایگاه تربیت هنری و ضرورت توجه جدی بدان در نظام آموزشی کشور انجام گرفته است. تألیف کتاب برنامة درسی و آموزش هنر در آموزشوپرورش از جملة این تلاشهای علمی است. در این مقاله کتاب مذکور بررسی و نقد شده است و امتیازها و کاستیهای شکلی و محتوایی آن مشخص شدهاند. درمجموع، میتوان گفت که کتاب برنامة درسی و آموزش هنر در آموزشوپرورش ازنظر ساختار و نوع سازماندهی مطالب، ملاحظات و ویژگیهای نگارشی، طرح مباحث بنیادین تربیت هنری، تبیین نقش و ضرورت آن بهویژه ازمنظر آثار و دستاوردهای شناختی، و ... دارای امتیازهای لازم است. ازسویدیگر، کتاب مذکور ازنظر میزان تکرار و تشابه محتوای آن با برخی آثار دیگرمؤلفان، مبهمبودن قسمتهایی از مطالب، استفادة صرف از مقالات ترجمهشده، بیتوجهی به واقعیات تربیت هنری در نظام آموزشی ایران، و غیره کمبودهایی دارد که قطعاً رفع آنها میتواند در افزایش اثرگذاری کتاب در مخاطبان تأثیر قابلتوجهی داشته باشد.
علوم تربیتی
سیدمحمدحسین حسینی
دوره 17، شماره 6 ، آذر 1396، ، صفحه 85-114
چکیده
هدف از نگارش این مقاله توصیف و نقد نظریههای آشوب و پیچیدگی است. بنابراین، از روش پژوهش «کاوشگری فلسفی انتقادی» استفاده شد. جامعة آماری دربرگیرندة همة کتابها، مقالات، مطالعات، و پژوهشهای مرتبط با موضوع بود که حداکثر ممکن منابع بهروش نمونهگیری هدفمند، بهمنزلة نمونه، انتخاب شدند. دادههای موردنیاز ازطریق سیاهة یادداشتبرداری ...
بیشتر
هدف از نگارش این مقاله توصیف و نقد نظریههای آشوب و پیچیدگی است. بنابراین، از روش پژوهش «کاوشگری فلسفی انتقادی» استفاده شد. جامعة آماری دربرگیرندة همة کتابها، مقالات، مطالعات، و پژوهشهای مرتبط با موضوع بود که حداکثر ممکن منابع بهروش نمونهگیری هدفمند، بهمنزلة نمونه، انتخاب شدند. دادههای موردنیاز ازطریق سیاهة یادداشتبرداری گردآوری و اطلاعات بهروش کلامی و استنتاج منطقی تحلیل شدند. براساس یافتههای پژوهش، نظریة آشوب علم مطالعة سیستمهای پیچیده، پویا، غیرخطی، دور از تعادل، و نظریة پیچیدگی علم مطالعه، توصیف، و تبیین رفتار سیستمهای انطباقی پیچیده است که با ویژگیهای اثر پروانهای، مجذوبکنندههای ناشناس، خودشباهتی، ظهوریابندگی، حلقههای بازخور، بیتعادلی، خودسازماندهی، آشیانهایبودن، شبکهایبودن، کلنگری، غیرخطی، و پیشبینیناپذیربودن شناخته میشوند. این نظریهها با برداشت کوهنی، یک نظریة علمی و با مفهوم علوم نرم، یک علم و بهدلیل زیرسؤالبردن پارادایم مدرنیسم و ارائة مفروضات جایگزین، پارادایم محسوب میشوند.
مدیریت و سیاستگذاری
فرزاد زیویار؛ ابوالفضل فراهانی؛ لقمان کشاورز
دوره 17، شماره 6 ، آذر 1396، ، صفحه 179-201
چکیده
این مسئله برای مدیران بهاثبات رسیده است که امروزه شرایط سازمانها بهگونهای است که حل مشکلات و تنگناها نیازمند ارائة راهحلهای جدید و منابع متفاوت است و بدون تردید یکی از مهمترین منابع برای تحقق این امر بهرهگیری از عواملی چون ابتکار، خلاقیت، نوآوری، و در یک کلمه کارآفرینی سازمانی است. کارآفرینی سازمانی بهمعنای توسعة ...
بیشتر
این مسئله برای مدیران بهاثبات رسیده است که امروزه شرایط سازمانها بهگونهای است که حل مشکلات و تنگناها نیازمند ارائة راهحلهای جدید و منابع متفاوت است و بدون تردید یکی از مهمترین منابع برای تحقق این امر بهرهگیری از عواملی چون ابتکار، خلاقیت، نوآوری، و در یک کلمه کارآفرینی سازمانی است. کارآفرینی سازمانی بهمعنای توسعة شایستگیها و فرصتها دردرون سازمان ازطریق ترکیب منابع جدید است. ازاینرو، سازمانهای عصر حاضر به کارآفرینی سازمانی بهدلیل نقشی که در تقویت موقعیت رقابتی سازمانها ایفا میکند توجه خاصی داشتهاند. این تحقیق درصدد بررسی، نقد، و شناسایی محورها و موانع کارآفرینی سازمانی در وزارت ورزش و جوانان است و تلاش دارد، تا ضمن مروری جامع بر ادبیات موضوعی و درنظرگرفتن نکات مطرحشده در رویکردهای شومپیتر، فرای، وسپر، و دیگرصاحبنظران، با نگاهی جامعتر و باتوجهبه مدل سهشاخگی به بررسی موانع کارآفرینی سازمانی بپردازد. در این تحقیق، با استفاده از روش تحقیق مروری، مؤلفههای سی محور در سه بعد ساختاری، رفتاری، و زمینهای و 66 مانع، بهمنزلة ابزار نقد کارآفرینی سازمانی در وزارت ورزش و جوانان، شناسایی شدند.پیشنهاد میشود که مدیران و پژوهشگران محورها و موانع مؤثر در کارآفرینی سازمانی را، که در این پژوهش معرفی شدند، در وزارت ورزش و جوانان آزمون کنند.
علوم تربیتی
معصومه مطور؛ خدیجه علیآبادی؛ ناصر مزینی؛ علی دلاور؛ محمدرضا نیلی احمدآبادی
دوره 17، شماره 6 ، آذر 1396، ، صفحه 257-280
چکیده
هدف از نگارش این مقاله معرفی و نقادی دورههای برخط آزاد انبوه (موکها) است. برای تحقق این هدف، از روش پژوهش «کاوشگری فلسفی انتقادی» استفاده شد. جامعة آماری دربرگیرندة همة منابع اعم از کتابها، مقالات، مطالعات، و پژوهشهای مرتبط با موضوع بود که حداکثر ممکن منابع بهروش نمونهگیری هدفمند بهمنزلة نمونه انتخاب شدند. دادههای ...
بیشتر
هدف از نگارش این مقاله معرفی و نقادی دورههای برخط آزاد انبوه (موکها) است. برای تحقق این هدف، از روش پژوهش «کاوشگری فلسفی انتقادی» استفاده شد. جامعة آماری دربرگیرندة همة منابع اعم از کتابها، مقالات، مطالعات، و پژوهشهای مرتبط با موضوع بود که حداکثر ممکن منابع بهروش نمونهگیری هدفمند بهمنزلة نمونه انتخاب شدند. دادههای موردنیاز ازطریق سیاهة یادداشتبرداری گردآوری و اطلاعات بهروش کلامی، تصویری، و استنتاج منطقی تحلیل شدند. در این مقاله، نخست، موکها در سه محور «چیستی»، «چرایی»، و «چگونگی» توصیف شدند؛ سپس، برای تفسیر موکها، معیارهای الف) نظریة زیربنایی، ب) عدالت آموزشی، ج) آموزش بزرگسالان، د) عملیبودن ازنظر فنی، و هـ) کاربردهای آموزشی انتخاب و موکها براساس آنها تحلیل شدند و درنهایت، مزایا و معایب آنها احصا شد. براساس یافتههای این مقاله، مهمترین مزایای موکها عبارت بودند از: برخورداری از نظریة علمی زیربنایی پیشرفته و بهروز، زمینهسازی عدالت آموزشی، تناسب با آموزشهای بزرگسالان، قابلیت عملیاتیشدن، و منافع و مزایای مختلف آموزشی. بااینهمه، نوپابودن نظریة زیربنایی موکها (ارتباطگرایی) و نقدهای متعدد برای آن، قابلیت موکها در ایجاد و گسترش تبعیض آموزشی، کاستیهای فنی مختلف، و نقصهای جدی در بعد کاربرد آموزشی نیز از معایب آن بودند. نتیجه اینکه پرداختن به موکها نیازمند آگاهی از این مزایا و معایب و تلاش برای رفع معایب آن است.
فلسفه
زهره سعیدی
دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، ، صفحه 71-85
چکیده
فلسفۀ اشراق بهسان اندیشهای نو و روشنگر در تاریخ فلسفۀ اسلامی رخنمایی میکند. ورود به حوزة فلسفۀ اسلامی بدون فربهکردن وجود از این چشمهسار کامل نمیشود. کتاب حاضر، بهمثابة روشنکنندة مبانی اساسی فلسفۀ اشراق، گامی در راه فهم توصیفی و تحلیلی حکمت اشراق است. نویسنده در این اثر تلاش کرده است با تأکید بر کتاب حکمةالاشراقِ ...
بیشتر
فلسفۀ اشراق بهسان اندیشهای نو و روشنگر در تاریخ فلسفۀ اسلامی رخنمایی میکند. ورود به حوزة فلسفۀ اسلامی بدون فربهکردن وجود از این چشمهسار کامل نمیشود. کتاب حاضر، بهمثابة روشنکنندة مبانی اساسی فلسفۀ اشراق، گامی در راه فهم توصیفی و تحلیلی حکمت اشراق است. نویسنده در این اثر تلاش کرده است با تأکید بر کتاب حکمةالاشراقِ سهروردی نظام فلسفی شیخ اشراق را ارائه و تحلیل کند. بدین منظور، داوریهای شیخ اشراق دربارة موضوعات فلسفه را، که درواقع نقدها و پاسخهای شیخ اشراق به دیدگاه مشائیان است، عرضه و تحلیل کرده است. مقالة پیش رو سعی دارد کتاب حاضر را بهاجمال معرفی کند، به پیشینة آثاری از این دست اشاره کند، و در دو بخش صوری و محتوایی ابعاد شکلی و محتوایی اثر را تحلیل کند. ازاینرو، با هدف بررسی و نقد آن، نقاط قوت و ضعف آن را نشان میدهد و به طرح پیشنهادهایی برای اصلاح آن بسنده میکند.
فلسفه
علیرضا فخّاری
دوره 17، شماره 5 ، آبان 1396، ، صفحه 203-228
چکیده
برنامهریزی درسی هم بر امور کلان و کلی و هم بر جزئیات استوار است که نوع نگاه به هریک تأثیر مهمی در تدوین برنامة درسی و کیفیت آن خواهد داشت. از مهمترین امور کلان در این خصوص نیازسنجی، تعیین و تحدید اهداف و مأموریت، و نیز مسئلة ارزشیابی است. ضعف و قوت یک برنامة درسی به ضعف و قوت این امور برمیگردد. بنابراین برای بهینهسازی هر فعالیت ...
بیشتر
برنامهریزی درسی هم بر امور کلان و کلی و هم بر جزئیات استوار است که نوع نگاه به هریک تأثیر مهمی در تدوین برنامة درسی و کیفیت آن خواهد داشت. از مهمترین امور کلان در این خصوص نیازسنجی، تعیین و تحدید اهداف و مأموریت، و نیز مسئلة ارزشیابی است. ضعف و قوت یک برنامة درسی به ضعف و قوت این امور برمیگردد. بنابراین برای بهینهسازی هر فعالیت آموزشی لازم است هریک از ارکان آن ارزیابی و آسیبشناسی شود تا بتوان با شناخت کاستیها درصدد رفع آنها برآمد. از بررسی اجمالی برنامة درسی رشتة علوم قرآن و حدیث چنین برمیآید که امعان نظری جدی در ابتنای بر اصول برنامهریزی درسی وجود نداشته است و این میتواند یکی از ضعفهای رشته و عامل ایجادنشدن توانمندیهای لازم در دانشجویان تلقی شود. برنامهریزی بدون برنامه و منطبقنبودن با استانداردهای آموزشی نهتنها رفع مشکل نمیکند، بلکه خود مشکلی میشود درکنار دیگر مشکلات.
هنر
محمد خدادادی مترجمزاده
دوره 17، شماره 4 ، مهر 1396، ، صفحه 45-58
چکیده
نگارنده در این متن در تلاش است با بررسی هدفمند کتاب عکاسی برای تماشا براساس محورهای چهارگانة معرفی کلی اثر و مؤلف، تحلیل بیرونی و خاستگاه اثر و مؤلف آن، تحلیل درونی و جایگاه اثر، و نقد و ارزیابی اثر از جنبههای مختلف ارزشها و کاستیهای کتاب را شناسایی کند و بتواند سیمای مناسبی از ویژگیهای کاربردی و شکلی آن بهدست دهد. در این ...
بیشتر
نگارنده در این متن در تلاش است با بررسی هدفمند کتاب عکاسی برای تماشا براساس محورهای چهارگانة معرفی کلی اثر و مؤلف، تحلیل بیرونی و خاستگاه اثر و مؤلف آن، تحلیل درونی و جایگاه اثر، و نقد و ارزیابی اثر از جنبههای مختلف ارزشها و کاستیهای کتاب را شناسایی کند و بتواند سیمای مناسبی از ویژگیهای کاربردی و شکلی آن بهدست دهد. در این مسیر، نگارنده در مقدمه با ترسیم دیدگاهی کلینگر به ترجمۀ متون عکاسی در ایران، وضعیت کلی جامعة عکاسی ایران را در زمان چاپ کتابِ موردنظر برمیشمارد. سپس، بهتفصیل مندرجات کتاب را از منظرهای پیشنهادی میسنجد و با ارزیابی موارد مفید و کاستیهای کتاب به این نتیجه میرسد که باوجود کاستیهای موجود، اعم از ساختار کتاب و ایرادهای ترجمه، فواید این کتاب برای جامعة کنونی عکاسی، و بهویژه جامعة دانشگاهیِ کشور، بسیار بیش از کاستیهای آن است؛ بهشرط آنکه بهنحوی مطلوب به مراکز دانشگاهی و هنری معرفی شود.
زبان و ادبیات عربی
ابراهیم نامداری
دوره 17، شماره 1 ، فروردین 1396، ، صفحه 225-241
چکیده
سرزمین اندلس (اسپانیای کنونی)، با طبیعتی سرزنده و زیبا، ادیبان بزرگی را در دامان خود پرورده است؛ همانانی که میراث ادبیات عربی را در زمینههای گوناگون از فرهنگ، تمدن، شعر، ادب، حکمت، زهد، و تصوف پُربارتر کردهاند. سرزمینی که نماد شوق و اشتیاق به وطن و سرزمین مادری است. ازاینرو، بزرگان و سردمداران شعر و ادبِ آن دیار به تقلید ...
بیشتر
سرزمین اندلس (اسپانیای کنونی)، با طبیعتی سرزنده و زیبا، ادیبان بزرگی را در دامان خود پرورده است؛ همانانی که میراث ادبیات عربی را در زمینههای گوناگون از فرهنگ، تمدن، شعر، ادب، حکمت، زهد، و تصوف پُربارتر کردهاند. سرزمینی که نماد شوق و اشتیاق به وطن و سرزمین مادری است. ازاینرو، بزرگان و سردمداران شعر و ادبِ آن دیار به تقلید و پیروی از شاعران و ادیبان مشرقزمین همت گماشتند و آثاری گرانبها از خود بهجای گذاشتند که هر متفکری را به اندیشه وامیدارد و، ازآنجاکه ادبیات از محیط تأثیر میپذیرد و فرمانروایان آن دیار نیز از مسلمانان بودند، رنگوبوی اسلامی بهخود میگیرد و مدایح نبوی و رسائل نبوی و شعر جهاد و استقامت رونق خاصی پیدا میکند. بنابراین، لازم است در ادبیات و تاریخ این دورة مهم غور شود و قدمی هرچند کوچک در این میدان برداشته شود. نگارندة مقاله بهدنبال آن است تا کتاب فی الأدب الأندلسی را نقد و تنقیح و تصحیح و نکات قوّت و ضعف آن را بررسی کند؛ به امید آنکه در هرچه پُربارترشدن کتاب قدمی برداشته شود.
زبان و ادبیات عربی
محمدرضا عزیزیپور
دوره 16، شماره 43 ، بهمن 1395، ، صفحه 159-181
چکیده
نقد و بررسی آثار علمی باعث شناساندن ویژگیها و کاستیهای آنها و درنتیجه دوری از نقاط ضعف و تأکید بر نقاط قوت را درپی خواهد داشت و بیتردید ارتقای کیفیت کتابهای دانشگاهی فقط با نقادی صریح، سازنده، و کنارگذاشتن تعارفات میسر خواهد شد. بر این اساس و بنا به درخواست شورای بررسی متون پژوهشگاه علوم انسانی، کتاب دراسة منهجیة فی ترجمة ...
بیشتر
نقد و بررسی آثار علمی باعث شناساندن ویژگیها و کاستیهای آنها و درنتیجه دوری از نقاط ضعف و تأکید بر نقاط قوت را درپی خواهد داشت و بیتردید ارتقای کیفیت کتابهای دانشگاهی فقط با نقادی صریح، سازنده، و کنارگذاشتن تعارفات میسر خواهد شد. بر این اساس و بنا به درخواست شورای بررسی متون پژوهشگاه علوم انسانی، کتاب دراسة منهجیة فی ترجمة الصحف و المجلات اثر استاد محترم عدنان طهماسبی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نتایج بهدستآمده از بررسی اثر مذکور بر این موضوع دلالت دارد که این کتاب مانند اکثر تألیفات انسانی امتیازات و کاستیهایی دارد که در شکل و محتوا نمودار شده است. ازجمله امتیازات این اثر داشتن پیشگفتار، فهرست مطالب، مراجع معتبر، معادلیابی خوب برخی اصطلاحات سیاسی و ورزشی، و روانی و رسایی ترجمه بهجز در برخی از موارد است که بهصورت مفصل دربارة آنها بحث شده است. نبود تقسیمبندی دقیق موضوعی، نداشتن تمرینات مناسب، عدم حرکتگذاری، اشکالات تایپی، شتابزدگی، و عدم ویرایش از کاستیهای این کتاب بهشمار میرود که باعث بروز ضعفهای زیادی در عدم انطباق ترجمة فارسی با متن عربی شده است. در پایان نیز پیشنهاداتی برای رفع کاستیها و نادرستیها ارائه شده است.
زبانشناسی و زبانهای باستانی
رضا پیشقدم؛ آتنا عطاران
دوره 16، ویژهنامه زبانشناسی و زبانهای خارجی ، مرداد 1395، ، صفحه 83-97
چکیده
یکی از اصلیترین منابع درس روان شناسی زبان در رشتة آموزش زبان انگلیسی کتاب روان شناسی زبان آموز: تفاوت های فردی در یادگیری زبان دوم، نوشته زلتان درنیه (Zoltan Dornyei) است. نخستین بار این کتاب در سال 2005 منتشر شد و پس از آن در سال 2015 بازبینی گردید و در «راتلج» به چاپ رسید. با توجه به نقش مهمی که حوزة روانشناسی در رشتة آموزش ...
بیشتر
یکی از اصلیترین منابع درس روان شناسی زبان در رشتة آموزش زبان انگلیسی کتاب روان شناسی زبان آموز: تفاوت های فردی در یادگیری زبان دوم، نوشته زلتان درنیه (Zoltan Dornyei) است. نخستین بار این کتاب در سال 2005 منتشر شد و پس از آن در سال 2015 بازبینی گردید و در «راتلج» به چاپ رسید. با توجه به نقش مهمی که حوزة روانشناسی در رشتة آموزش زبان انگلیسی دارد، در این مقاله تلاش شده است این اثر نقد و بررسی گردد. نویسندة کتاب موردبحث مفاهیم مطرح شده در کتاب را به خوبی پیکره بندی کرده است؛ اما تأثیرات محیط و جامعه را بر ابعاد روان شناسانة زبان آموز لحاظ ننموده است. افزون براین، نویسنده به تشریح و توضیح نارسای برخی از مفاهیم پرداخته و از مفاهیمی چون هوش هیجانی که خود یکی از اساسی ترین مسائل مرتبط به یادگیری و روان شناسی زبان دوم است، بهره نبرده است. همچنین، به نظر میرسد نویسنده تلاش کرده است بدون اتکا به ابعاد فلسفی مفاهیم مطرح شده، به تعریف و تبیین آن ها بپردازد و این مفاهیم را به چالش نکشد. به طور کلی، محدود شدن اثر به جریان های پژوهشی غربی، درنظرنگرفتن عوامل محیطی و فرهنگی و به چالش نکشیدن مفاهیم ارائه شده در کتاب، ذهن مخاطب را بسیار محدود کرده است
زبانشناسی و زبانهای باستانی
مسعود خوشسلیقه؛ عبداله نوروزی
دوره 16، ویژهنامه زبانشناسی و زبانهای خارجی ، مرداد 1395، ، صفحه 121-136
چکیده
پژوهش نظاممند و شناخت شیوه ها و رویکردهای رسیدن به مطلوب علمی، دغدغههای مهم جامعۀ علمیاند. نمود این دغدغهها در مطالعات ترجمه تلاشهای پراکندهایست در قالب مقالهها و کتاب هایی روزافزون. روششناسی پژوهش در مطالعات ترجمه نیز تلاشی است در جهت تهیۀ منبعی جامع دربارۀ روش پژوهش ویژۀ مطالعات ترجمه. در این کتاب، سالدانا و اُبراین ...
بیشتر
پژوهش نظاممند و شناخت شیوه ها و رویکردهای رسیدن به مطلوب علمی، دغدغههای مهم جامعۀ علمیاند. نمود این دغدغهها در مطالعات ترجمه تلاشهای پراکندهایست در قالب مقالهها و کتاب هایی روزافزون. روششناسی پژوهش در مطالعات ترجمه نیز تلاشی است در جهت تهیۀ منبعی جامع دربارۀ روش پژوهش ویژۀ مطالعات ترجمه. در این کتاب، سالدانا و اُبراین میانرشتهای بودن مطالعات ترجمه را پیوسته در نظر داشتهاند و درک معرفتشناسی و غایتشناسی پژوهش را مقدم بر هر اقدامی در این زمینه دانستهاند؛ ایندو مؤلفهها و عناصر پژوهش را تبیین کردهاند، اخلاق پژوهش را از نظر دور نداشته و براساس مطالعات توصیفی ترجمه، به روشها و رویکردهای خاص پژوهش ترجمه پرداختهاند. در نقد پیشِ رو، نخست فصول هفتگانۀ این کتاب از نظر گذرانده شده است. در ادامه به بررسی و نقد ساختار و محتوای کتاب پرداخته شده و نقاط ضعف و قوت آن بحث شده است. نویسندگان نقدِ پیشِ رو، با نگاهی به هدف کتاب و بررسی کاستیها و نقاط قوت آن، مناسببودنش را برای تدریس در دورههای ارشد و دکتری در دانشگاههای ایران جویا شدهاند.
علوم سیاسی
مقصود رنجبر
دوره 16، شماره 39 ، خرداد 1395، ، صفحه 101-122
چکیده
چکیده نویسنده در این مقاله به نقد کتاب تجدد ناتمام روشنفکران ایران تألیف غلامرضا گودرزی میپردازد. این کتاب در سال 1387 در چهار فصل منتشر شده است. هدف نویسنده از تألیف این کتاب ارائۀ سیری تاریخی از «نقش روشنفکران ایران در تجدد ناتمام» ایران است. از مهمترین نقدهای وارد بر این اثر میتوان به نداشتن چهارچوب نظری برای پژوهش، ...
بیشتر
چکیده نویسنده در این مقاله به نقد کتاب تجدد ناتمام روشنفکران ایران تألیف غلامرضا گودرزی میپردازد. این کتاب در سال 1387 در چهار فصل منتشر شده است. هدف نویسنده از تألیف این کتاب ارائۀ سیری تاریخی از «نقش روشنفکران ایران در تجدد ناتمام» ایران است. از مهمترین نقدهای وارد بر این اثر میتوان به نداشتن چهارچوب نظری برای پژوهش، ارائۀ دیدگاههای مختلف بدون نقد و بررسی آنها، وارد کردن ایرادهای ناروا و غیرمستند به روشنفکران، تکراری بودن بسیاری از مطالب کتاب، استفاده از مفاهیم بدون تبیین روشنگرانۀ آنها، و نبود نوآوری در کتاب اشاره کرد.
علوم سیاسی
بهرام نوازنی؛ محبوبه شریفی؛ الهامه پایدار
دوره 16، شماره 39 ، خرداد 1395، ، صفحه 185-206
چکیده
سازمانهای بینالمللی نوشتة سیدداوود آقایی منبع درسی دانشگاهی باارزشی در زمینة سازمانهای بینالمللی و جزو نخستین کتابهای جامع و عمومی این حوزه است که دربرگیرندة نحوة شکلگیری و تاریخچة سازمانهای بینالمللی است. نویسنده با استفاده از دیدگاه تاریخی و جبرگرایانه تا اندازة بسیاری به تاریخ جامعة ملل پرداخته، اما نتیجهگیری ...
بیشتر
سازمانهای بینالمللی نوشتة سیدداوود آقایی منبع درسی دانشگاهی باارزشی در زمینة سازمانهای بینالمللی و جزو نخستین کتابهای جامع و عمومی این حوزه است که دربرگیرندة نحوة شکلگیری و تاریخچة سازمانهای بینالمللی است. نویسنده با استفاده از دیدگاه تاریخی و جبرگرایانه تا اندازة بسیاری به تاریخ جامعة ملل پرداخته، اما نتیجهگیری مؤثری از این برداشت جبرگرایانه نکرده است. در این پژوهش، جامعة ملل و سازمان ملل متحد ذیل نگاهی بدبینانه، آلت دست قدرتهای بزرگ معرفی شده است. یک فصل از کتاب با تفصیل و جزئیات بسیار به سیاستهای ایران و سازمان ملل متحد اختصاص یافته و روابط این دو را با یکدیگر ارزیابی کرده است که با عنوان این کتاب ناسازگاری دارد. اطلاعات ارائهشده در کتاب یکدست نیست و در برخی موارد منبعی برای ادعاهای نویسنده ذکر نشده است. این مقاله علاوه بر نقایص محتوایی، نقاط قوت و ضعف این اثر در زمینههای شکلی، نگارشی، و متنی در توضیح، ترجمه، معادلسازی، و منبع را کشف و آشکار میکند و برای بازنگری در چاپ بعدی کتاب توصیههایی ارائه میدهد.
زبانهای خارجی
مازیار مهیمنی
دوره 16، شماره 38 ، فروردین 1395، ، صفحه 179-216
چکیده
هدف از این بررسی تطبیقی نهچندان مرور شباهتهای دو کتاب بر اساس دیدگاه توصیفی و پیشاتحلیلیِ معمول، بل بیشتر درآمدی است بر نوعی رویکرد آسیبشناسانه به ترجمههایی که در ربع قرن اخیر از آثار پسامدرن در کشور ما انجام گرفتهاند. منشأ پژوهش نه بیخبری از نظریههای مدرن دریافت (réception) است، نه بیتوجهی به نقش معمارگونۀ ...
بیشتر
هدف از این بررسی تطبیقی نهچندان مرور شباهتهای دو کتاب بر اساس دیدگاه توصیفی و پیشاتحلیلیِ معمول، بل بیشتر درآمدی است بر نوعی رویکرد آسیبشناسانه به ترجمههایی که در ربع قرن اخیر از آثار پسامدرن در کشور ما انجام گرفتهاند. منشأ پژوهش نه بیخبری از نظریههای مدرن دریافت (réception) است، نه بیتوجهی به نقش معمارگونۀ خواننده در ساخت متن. نه غفلت از دیدگاه والتر بنیامین در خصوص سترون بودن ارجاع به مخاطب در بررسی جایگاه و ارزش یک اثر یا مجموعهای از آثار، نه نیز بیگانگی با نظریههای ادبی ـ فلسفی مربوط به سکوت و مخاطبگریزی نوشتار که اندیشۀ اروپایی، از افلاطون تا موریس بلانشو، هر بار به طریقی در تبیین آنها کوشیده است و ماحصل نهاییشان چیزی نتواند بود جز دیدگاهی پیشاپیش ضد بارتی، ناظر بر مرگ خوانندهای که بارت تولد او را در گرو مرگ مؤلف میدانست. جستار حاضر، در عین باور به همۀ نگرههای بالا، خود را به این اصل پایبند میشمارد که برترین اندیشهها، در شرایط مشخص، ممکن است ناکافی یا حتی یکسره ناکارآمد جلوه کنند و باید با توجه به نیازهای روز مورد بازنگری قرار گیرند و یا موقتاً معلق گردند. نظریههای آلمانی مربوط به ترجمه با نمایندگانی چون گوته، شلایرماخر، پانویتز و بنیامین نیز از این امر مستثنی نیستند: طنینانداز ـ کردن ـ عنصر ـ بیگانه ـ در ـ زبان ـ خویش، بهمنزلة فصل مشترک این نظریهها و بهمثابۀ اصلی که پیشاپیش از نگرههای فرانسویِ قائل به سکوت ادبیات خبر میدهد، همواره نیازمند تفسیرهای مناسب و متناسب با زمان ـ مکانِ ترجمه است. نقد حاضر در آرزوی دستیابی به چنین تفسیرهایی است. در عین حال، این نقد با توجه به موضوع، کمیت، و روش خود هیچ داعیهای نمیتواند داشته باشد مگر اشاره به ضرورت برخی بررسیهای تاریخی، آماری، و مخاطبشناختی در رابطه با استقبال ایرانیان از آثار پسامدرن و ارائۀ فرضیههایی که صحت و سقمشان باید از طریق همین بررسیها اثبات شود. باری نقدِ استوار بر فرضیههای هنوز اثباتنشده همواره محکوم است به نوعی تعلیق، نوعی نوسان میان حال و آینده. و البته محکوم به تردید و بیاطمینانیِ ابدی نسبت به ارزش و فایدۀ خویش. آن نوسان و این تردید، اما، شاید دستکم دو معنا از معانی متعدد «بحران» باشند: بحرانی که در ذات نقد ثبت است و نهفقط از بلندپروازی او برای «ترسیم مرزهای سرزمین حقیقت»، بل نیز از بدگمانیای میزاید که خود او را هدف میگیرد.
علوم تربیتی
بیژن عبداللهی
دوره 15، شماره 37 ، اسفند 1394، ، صفحه 131-148
چکیده
نظارت آموزشی مفهوم گستردهای است که فعالیتهای یادگیری ضمن خدمت را در بر میگیرد. این مقاله به توصیف کلی اثر و مبانی فکری نظریة نظارت آموزشی و نقد و ارزیابی آن پرداخته است. در تحلیل این نظریه، بهشکاف بیننظریه و دنیای واقعی مدرسه اشاره شده است. کاربرد نظریه به این معنی نیست که باید چیزی فراتر از تجارب روزانة مدیران انجام شود؛ بلکه ...
بیشتر
نظارت آموزشی مفهوم گستردهای است که فعالیتهای یادگیری ضمن خدمت را در بر میگیرد. این مقاله به توصیف کلی اثر و مبانی فکری نظریة نظارت آموزشی و نقد و ارزیابی آن پرداخته است. در تحلیل این نظریه، بهشکاف بیننظریه و دنیای واقعی مدرسه اشاره شده است. کاربرد نظریه به این معنی نیست که باید چیزی فراتر از تجارب روزانة مدیران انجام شود؛ بلکه باید در خدمت فرایند تصمیمگیری باشد. نظریه موجب میشود که فعالیتهای مدیریتی در چهارچوبهای نظری تأیید شدة عمل در موقعیتهای آموزشی با آگاهی کاملتر و مؤثرتر انجام شوند. پس نظریه فقط تا زمانی که با عمل آموزشی مرتبط باشد مؤثر و مفید خواهد بود. افزون بر این، گروههای رشد حرفهای مشارکتمحور، گرچه پارادایم جدیدیاند، اما باعث رشد حرفهای معلمان در موقعیتهای مختلف، و از نظر ابعاد متنوع میشوند. مدل رشد حرفهای بهتر از سایر مدلها وجود ندارد که بتواند در همة موقعیتها به کار رود. باید به نیازهای مدارس و معلمان و باورهای فرهنگی توجه شود. در آخر به نتیجهگیری پرداخته و پیشنهادهایی ارائه شده است.
زبان و ادبیات عربی
وصال میمندی؛ نعیمه خبازی اشرف
دوره 15، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 167-185
چکیده
چکیده مادة درسی و آموزشی از اصلیترین ارکان فراگیری و آموزش به شمار میرود که نوآوری، تغییر و تنوع مبتنی بر اوضاع آموزشی و احوال مخاطبان را میطلبد. علم صرف به عنوان یکی از شاخههای زبان عربی، پس از جدایی از نحو به دست پیشتازانی چون «ابن حاجب»، در هر عصری کتب و رسالههای آموزشی مختلف و گوناگونی را به خود اختصاص داد که این ...
بیشتر
چکیده مادة درسی و آموزشی از اصلیترین ارکان فراگیری و آموزش به شمار میرود که نوآوری، تغییر و تنوع مبتنی بر اوضاع آموزشی و احوال مخاطبان را میطلبد. علم صرف به عنوان یکی از شاخههای زبان عربی، پس از جدایی از نحو به دست پیشتازانی چون «ابن حاجب»، در هر عصری کتب و رسالههای آموزشی مختلف و گوناگونی را به خود اختصاص داد که این آثار ضمن تکمیل و ضابطهمند کردن این علم با شیوههای مختلف، آموزش آن، بهویژه برای غیر عربزبانان، را تسهیل کرد. الصرف 1 اثر احمد پاشازانوس از آخرین آثار نگاشتهشده با هدف و رویکرد آموزش مبحث فعل و تحلیل صرفی آن در علم صرف است که در این مقاله در راستای بررسی و نقد منابع و متون آموزشی زبان قرآن، به زعم خود، با نگاهی منصفانه پژوهش و واکاوی شده و ضمن بیان برجستگیها و امتیازات آن، در قیاس با دیگر آثار مکتوب در زمینة علم صرف، به ذکر پارهای از کاستیهای بخشهای مختلف کتاب پرداخته شده است.
زبان و ادبیات عربی
عباس اقبالی؛ سیدرضا میراحمدی
دوره 15، شماره 34 ، خرداد 1394، ، صفحه 187-198
چکیده
در دوفصلنامة علمی ـ تخصصی پژوهشنامة انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی سال دهم، شمارة اول (بهار و تابستان 1389) نقدی با عنوان «بررسی انتقادی کتاب المجانی من النصوص العرفانیة» به قلم سودابه مظفری[1] به چاپ رسید. قبل از هر اظهار نظر اعتراف داریم که به تعبیر امام صادق (ع): «أحبّ إخوانی من أهدی إلیّ عیوبی» (کلینی، 1392: 4/ 462). ...
بیشتر
در دوفصلنامة علمی ـ تخصصی پژوهشنامة انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی سال دهم، شمارة اول (بهار و تابستان 1389) نقدی با عنوان «بررسی انتقادی کتاب المجانی من النصوص العرفانیة» به قلم سودابه مظفری[1] به چاپ رسید. قبل از هر اظهار نظر اعتراف داریم که به تعبیر امام صادق (ع): «أحبّ إخوانی من أهدی إلیّ عیوبی» (کلینی، 1392: 4/ 462). از این بابت از وی سپاسگزاریم. جستار پیش رو نیز به رسم ادب در پاسخ به آن مقاله نگارش یافته است. برخی از نقدها پذیرفتنی است و قطعاً پیشنهادات ارائهشده در تجدید چاپ اعمال خواهد شد. اما پارهای از موارد نقد قابل تبییناند که ابتدا نقد را به صورت نقل قول از مقالة ناقد با ذکر شماره صفحه آورده و به دنبال آن با عنوان «نقد نقد» به بررسی آن نقد پرداختهایم. تاریخ دریافت: ، تاریخ پذیرش:
زبان و ادبیات عربی
صلاحالدین عبدی
دوره 14، شماره 33 ، اسفند 1393، ، صفحه 49-67
چکیده
مکاتب ادبی و روشها، اهداف، و ویژگیهای آن رهاورد مغربزمین است. با وجود این، باید به بررسی مکاتب غربی همت گماشت. در این راستا مؤلف شرقی، که برای نگارش مکاتب ادبی تلاش میکند، نباید ویژگیهای بومی و محلی را در اثر خود فراموش کند. یوسف عید در کتاب المدارس الادبیة و مذاهبها، که در دو جلد نوشته شده است، انواع مکاتب ادبی غرب را بررسی ...
بیشتر
مکاتب ادبی و روشها، اهداف، و ویژگیهای آن رهاورد مغربزمین است. با وجود این، باید به بررسی مکاتب غربی همت گماشت. در این راستا مؤلف شرقی، که برای نگارش مکاتب ادبی تلاش میکند، نباید ویژگیهای بومی و محلی را در اثر خود فراموش کند. یوسف عید در کتاب المدارس الادبیة و مذاهبها، که در دو جلد نوشته شده است، انواع مکاتب ادبی غرب را بررسی کرده و تلاش نموده است ویژگیهای ادبی مکاتب مغربزمین را در مراحل ادبی عربی اجرا نماید. او جلد اول کتابش را به بررسی تئوریک و نظری مکاتب اختصاص داده است؛ جلد دوم نیز ظاهراً به بررسی و تطبیق اشعار و متون با تئوریها و آرایی است که در جلد اول مطرح نموده است. این اثر اشکالاتی دارد که از مهمترین آنها میتوان به این موارد اشاره کرد: عدم تناسب حجم و محتوای کتاب برای یک درس دوواحدی، عدم ظهور و بروز شخصیت علمی نویسنده در کتاب، عدم تناسب محتوای کتاب با تواناییهای فراگیران به سبب وجود اصطلاحات مبهم و سخت و نبود تعریفی برای آن، یک دست نبودن بررسی مکاتب ادبی در هر دو جلد کتاب، و عدم جامعیت متن مذکور. در این پژوهش، به شیوة توصیفی ـ تحلیلی به نقد و تحلیل کتاب این نویسندة گرانقدر پرداخته شده است.
زبان و ادبیات فارسی
احمد رضایی
دوره 14، شماره 30 ، خرداد 1393، ، صفحه 57-73
چکیده
با چراغ و آینه دومین اثر شفیعی کدکنی دربارۀ جنبههای گوناگون شعر معاصر فارسی است. این اثر، به گفتۀ مؤلف، تکملۀ ادوار شعر فارسی است. کتاب مذکور مجموعهای است از تاریخ ادبیات، نقد ادبی، و ادبیات تطبیقی. در این مقاله، جنبههای گوناگون ساختاری و محتوایی اثر، شامل ویژگیهای برجسته و برخی کاستیهای احتمالی آن، مانند عنوان اثر، کاملنبودن ...
بیشتر
با چراغ و آینه دومین اثر شفیعی کدکنی دربارۀ جنبههای گوناگون شعر معاصر فارسی است. این اثر، به گفتۀ مؤلف، تکملۀ ادوار شعر فارسی است. کتاب مذکور مجموعهای است از تاریخ ادبیات، نقد ادبی، و ادبیات تطبیقی. در این مقاله، جنبههای گوناگون ساختاری و محتوایی اثر، شامل ویژگیهای برجسته و برخی کاستیهای احتمالی آن، مانند عنوان اثر، کاملنبودن معیارهای کار، اختصار و ایجاز، ابهام برخی موضوعات، ارجاع ناتمام به برخی از منابع تحقیق، بهروز نشدن برخی مقالات، احاله به آینده و تبییننشدن اصطلاح معاصر بررسی شده است. کاستیهایی که رفعشان میتواند سودمندی کتاب را افزون کند. درنهایت، مواردی نیز بهمنزلة پیشنهاد ارائه شده است.