چکیده در زمینۀ آواشناسی زبان فرانسه، به‌‌عنوان زبان خارجی در دهه‌های اخیر، مطالعات و پژوهش‌هایی انجام شده است. ازجمله اولین کتاب‌های آموزشی برای دانشجویان ایرانی مقطع کارشناسی و کارشناسی‌ ارشد زبان فرانسه کتاب آواشناسی فرانسه را می‌توان نام برد. در این مقاله، با استفاده از تحلیل روش‌مند مبتنی‌بر جایگاه و نقش توانش آوایی در رویکردهای ارتباطی ـ کنشی (communicativo-actionnelles) و روش‌های آواشناسی به‌روز در آموزش زبان‌های خارجی، سعی شده تا کتاب آواشناسی فرانسه درجهت تحقق اهداف و نیازهای آموزش زبان فرانسه بررسی و نقد شود. تحلیل‌های انجام‌شده بیان‌گر این نکته‌‌اند که رویکرد آموزشی کتاب مدنظر ترکیبی از آواشناسی عضوی (phonétique articulatoire) و توصیفی (phonétique descriptive) با تمرکز بر آموزش آوایی زبان خارجی (مدل فرانسۀ معیار پاریسی) بدون درنظرگرفتن گونۀ کاربردی آن و تنوع زبان مادری زبان‌آموزان ایرانی است و با‌توجه‌به پیشرفت‌های علمی در زمینۀ آموزش زبان‌های خارجی، زبان‌شناسی و به‌‌ویژه آواشناسی (از قبیل روش آهنگی ـ کلامی (phonétique verbo-tonale) و آواشناسی فیزیکی (phonétique acoustique) مبتنی‌بر به‌کارگیری فناوری)، این کتاب آموزشی نتوانسته باوجود هشتمین دورۀ چاپ، هم‌گام با دانش روز و درجهت نیازهای فعلی یاددهی/ یادگیری آواهای زبان فرانسه حرکت کند.

چکیده در این مقاله با استفاده از روش توصیفی و تحلیل انتقادی و با تأکید بر مفهوم آموزش زبان ـ فرهنگ و اهمیت آموزش مهارت‌های بینافرهنگی در یادگیری زبان‌های خارجی سعی شده است تا دو کتاب زبان فرانسۀ آموزش و پرورش (کتاب‌ فرانسه سال اول و دوم دورۀ راه‌نمایی تحصیلی) نقد و بررسی شود. در این تحقیق سعی کردیم ارتباط آموزش فرهنگ و زبان مادری (مبدأ) و زبان خارجی (مقصد) را در این دو کتاب بررسی کنیم. رویکرد آموزشی این کتاب‌ها رویکرد نیمه‌سمعی ـ بصری است و باتوجه‌به پیشرفت‌های علمی در زمینۀ آموزش زبان‌های خارجی، این کتاب‌ها نتوانسته‌اند هم‌گام با دانش روز و منطبق با رویکردهای امروزی یاددهی ـ یادگیری زبان فرانسه روزآمد شوند. باوجوداین، فقط کتاب‌های موجود برای دانش‌آموزانی هستند که زبان فرانسه زبان اصلی آن‌ها در مدرسه است و آزمون نهایی پایۀ نهم نیز بر مبنای آن‌ها طرح می‌شود. این مقاله با هدف توصیف و تحلیل انتقادی محتوای کتاب‌های فرانسۀ سال هفتم و هشتم متوسطۀ یک از لحاظ پرداختن به آموزش زبان ـ فرهنگ و مقوله‌های بینافرهنگی نگاشته شده است. به‌منظور آموزش فرهنگ مقصد و با ملاحظات بینافرهنگی، ایجاد انسجام بیش‌تر میان آموزش فرهنگ و زبان مادری با آموزش مؤلفه‌های بینافرهنگی ضروری می‌نماید.

چکیده کتاب انواع شعر فرانسه، اثر شهناز شاهین و مهوش قویمی، را سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) در سال ۱۳۷۹ به‌چاپ رسانده و در سال ۱۳۸۳ موردبازبینی و ویرایش قرار گرفته است. این کتاب که با مخاطب دانشگاهی و به‌منظور تدریس در دورۀ کارشناسی و کارشناسی ارشد ادبیات فرانسه طراحی شده‌ است، باوجود برخورداری از نگارشی واضح و گویا، کاستی‌هایی نیز دارد. هدف این نوشته بررسی نگارش و نحوۀ‌ ارائۀ مطالب این کتاب بوده است و در آن به برخی از کاستی‌‌ها اشاره می‌شود که عمدتاً به نوع ترتیب‌بندی مطالب در درون فصل‌های کتاب، نظام ارجاع‌دهی به آثار استفاده‌شده و مثال‌‌های ارائه‌شده از نقطه‌نظر ساختاری و محتوایی، به تأکید بیش از اندازه بر صورت شعری فرانسه، و عدم معرفی جامع شعرای فرانسوی و آثار تأثیرگذار آنان مربوط می‌شود.

چکیده هنجارگریزی معنایی به‌مفهوم تخطی از معیارهای تعیین‌کنندۀ هم‌‌آیی واژگان و عدول از زبان معیار است. برحسب آمار پژوهش، می‌‌توان گفت که هنجارگریزی معنایی عامل مهمی در آفرینش شعر است؛ بدین مفهوم که هرچه بسامد وقوع این نوع هنجارگریزی بیش‌تر باشد، افق‌‌های معنایی گسترده‌‌تری در شعر حاصل می‌شود و رسیدن به معنا دیرتر اتفاق می‌‌افتد. در اشعار بودلر، ایجاد ترکیبات خاص و تازه، تصویر جزئیات، نیروی تخیل، ایجاد مناظر زیبا، و به‌کاربردن تشبیهات و استعارات مطبوع به تجلی این نوع هنجارگریزی منجر شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی هنجارگریزی معنایی در مجموعۀ شعر گل‌‌های شر، اثر شارل بودلر، با ارجاع به استعاره و مجاز و بازتاب آن در ترجمه‌های حسن هنرمندی، محمدعلی اسلامی ندوشن، و محمدرضا پارسایار است تا ترجمه‌‌ها از لحاظ کیفی مقایسه شوند. برای نیل به این هدف، ابتدا هنجارگریزی معنایی که از مباحث مهم نقد صورت‌گرایی است، باتوجه‌به تقسیم‌‌بندی جفری لیچ، زبان‌‌شناس صورت‌گرا، موردبررسی قرار گرفته و سپس به مقابلۀ متن اصلی و ترجمه‌‌های صورت‌گرفته از آن پرداخته و تفاوت‌‌های موجود در هریک بررسی شده است.

چکیده وجود پیوند تنگاتنگ میان املا و نگارش موجب شده است تا به بررسی و نقد دو اثر آموزشی و دانشگاهی با نام‌‌های راه‌نمای املای فرانسه و آیین نگارش فرانسه بپردازیم که مرکز نشر دانشگاهی آن‌‌ها را چاپ کرده است. جستار پیش‌رو کوشیده است تا پس از نگاه کوتاهی به پیدایش و تحول املا به نقش دیکته در یادگیری املای فرانسه و پیوند آن با مهارت نوشتاری بپردازد. بررسی محتوا و به‌‌ویژه تمرین‌‌هایی که نویسندگان در این دو کتاب گنجانده‌‌اند به این پژوهش اجازه داده است تا با تعیین نوع تمرین‌‌ها هم رویکرد نویسندگان کتاب‌‌ها به آموزش زبان را آشکار سازد و هم راه‌کارهایی را برای اصلاًح، بهبود، و به‌‌روزرسانی آن‌‌ها پیش‌نهاد دهد. هدف اصلی نویسندگان در دو کتاب این است که نخست به‌‌شیوه‌‌ای کاملاً تجویزی، در کتاب اول، نکات اساسی املای فرانسه را، و در کتاب دوم، جمله‌‌نویسی و عناصر سازندة آن را به دانشجویان کارشناسی زبان و ادبیات فرانسه و مترجمی فرانسه آموزش دهند. بررسی‌‌های نشان می‌‌دهند که این دو کتاب، باوجوداین‌که قدیمی و ادبیات‌‌محورند و ظاهر جذابی ندارند، توانسته‌‌اند قوانین املایی و نگارشی را با شیوه‌‌ای گام‌‌به‌‌گام، از ساده به مشکل، و براساس نظم پیش‌نهادی نویسندگان به دانشجویان آموزش دهند.

چکیده بررسی برخی از نوشته‌‌های مهوش قویمی در دانشگاه و محیط غیردانشگاهی نشان می‌‌دهد که او به رویکردهای متن‌‌گرا اهمیت ویژه‌‌ای می‌‌دهد. برخلاف بسیاری از کتاب‌‌ها، که تنها به بازگویی و شرح نظریه‌‌ها بسنده می‌‌کنند، قویمی در سه کتاب شعر نو در بوتة نقد، آوا و القاء، و گذری بر داستان‌‌نویسی فارسی، پس از شناساندن اندیشه‌‌های صورت‌گرایی روسی و ساختارگرایی فرانسوی به هم‌‌سخنانش، برای اثبات کارآمدی‌‌‌‌شان در پژوهش‌‌های ادبی، از آن‌ها در بررسی و واکاوی انواع متفاوتی از متن‌‌های ادبیات فارسی بهره می‌‌گیرد. جستار پیش‌رو می‌‌کوشد تا افزون‌بر نحوة استفادة قویمی از رویکرد متن‌‌گرا در تحلیل متن‌‌های فارسی، خاستگاه و پی‌آمدهای این رویکرد را نیز واکاوی کند. گرچه قویمی در تحلیل شعرها و رمان‌‌های فارسی به‌‌مدد رویکرد متن‌‌گرا درست عمل می‌‌کند، اما گاه برخی از مبانی بنیادین آن را ازجمله پرهیز از داوری و ارزش‌‌گذاری و هم‌چنین دوری جستن از ملی‌‌گرایی در بررسی ادبیات زیر پا می‌‌گذارد. پیوند عاطفی او با رویکرد متن‌‌گرا، چه در بخش نظری، چه در بخش عملی، چنان ژرف است که او نمی‌تواند به سنجش درستی از این رویکرد دست یابد.
 

چکیده دکتر مهوش قویمی محقق و استاد دانشگاه و از متخصصان به‌نام در زبان و ادبیات فرانسه است که عمدة شهرتش ترجمة آثار کریستین بوبن است و ترجمة نمایش‌نامه‌های Le malentendu و Les Justes، دو اثر از آلبر کامو، را در کارنامة خود دارد. نشر آشیان در سال 1389 این دو بازترجمه را در یک مجلد با نام‌ سوء‌تفاهم و عادل‌ها روانة بازار کرد. سپس، در سال 1397 به چاپ دوم رساند. در نوشتار پیش‌رو، نگاهى اجمالى به پیرامتنیت، رویکردهای ترجمة نمایش‌نامه و مشکلات آن، پیشینة ترجمة دو اثر موردبحث در ایران، و چرایی بازترجمه خواهیم داشت، سپس، با طرح مثال‌هاى عینى از هر دو برگردان، این دو نمایش‌نامه را از بُعد متنی بررسی می‌کنیم و می‌کوشیم نگاهی کلی به رویکرد ترجمه در این دو اثر داشته باشیم. بحث درباب اجراپذیری، که عنصر بنیادین هر نمایش‌نامه است، مفصل است و در این نوشتار نمی‌گنجد و به خبرگان این حوزه سپرده می‌شود. در برگردان این دو اثر، محتوای متن اصلی‌، تا آن‌جا که مقصود را می‌رساند ترجمه و پیام منتقل شده، اما صرف‌نظر از جنبة اجراپذیری در بعد متنیت، گاهی شتاب‌زدگی و ترجمة لفظ‌به‌لفظ مشهود ‌است.

چکیده
 
این مقاله به تأثیرات شاهنامة فردوسی در نویسنده و ادیبِ اسپانیایی، بالتاسار گراسیان، می‌پردازد؛ تأثیراتی که در طول تاریخ به آن کم‌تر پرداخته شده یا اصلاً به آن توجهی نشده است. هم‌چنین، در ادامة این پژوهش از طرفی بازتاب آثار فردوسی بر تفکر مدرن غرب که از طریق برخی فلاسفه و متفکران اروپایی خاص نمایان شده بررسی می‌شود و ازطرف‌دیگر، در دیدگاهی مقایسه‌ای به جنبه‌های آثار هر دو نویسنده تلاش خواهد شد تا میراث فردوسی در اندیشة غربی، به‌ویژه در جنبه‌های آموزشی و اخلاقی آن، بازنمایی شود.

چکیده حماسۀ نارت‌ها برگرفته از ادبیات فولکلور مردم اوستیا و مایۀ فخر و غرور آن مردم است. در پژوهش پیش‌روی، به بررسی معادل اسامی و واقعیت‌های فرهنگی و تاریخی در ترجمۀ روسی متن به قلم آ. آ. دزانتیف و ت. آ. هامیتسایوا می‌پردازیم. سیریلیک‌شدن الفبای نگارش زبان اوسی در سال 1954 موجب تغییرات آوایی، به‌ویژه در اسامی خاص فرهنگ زبان آسی شده است. مترجمان که هردو دارای ملیت اوستیایی هستند و مسلط به زبان روسی، در بسیاری موارد کوشیده‌اند واقعیت‌ها را به‌زبان اصلی نگاه دارند: در متن ترجمه شاهدیم که حتی واژگان دارای معادل به‌دلیل بار فرهنگی و اهمیت سلسله‌مراتب سِنّی و اجتماعی در آن فرهنگ به زبان اصلی متن نگاه داشته‌ شده‌اند. اصوات یک‌سره در متن ترجمه به زبان آسی هستند. در برگردان ضرب‌المثل‌ها، هرچند در پاره‌ای موارد مترجمان بر معادل‌های روسی تکیه دارند، نمونه‌هایی از ترجمۀ واژه‌به‌واژه نیز مشاهده می‌شود. در برگردان واحدهای اندازه‌گیری، مترجمان از واژگان منسوخ روسی بهره‌ برده‌‌اند.در ایران، مبنایی برای دانش «نارت‌پژوهی» یا «نارت‌شناسی» وجود ندارد، لیک در قفقاز شمار بسیاری نقد در زمینۀ حماسۀ نارت‌ها نگاشته شده است که دو مقاله با عنوان‌های «برخی ویژگی‌های گویش‌شناسی متون حماسۀ پهلوانان چرکس نارت‌نامه» (Берсиров Хазретовна: 2018) و «بازتاب واژگان اجتماعی و سیاسی در حماسۀ نارت» (Жилетежев Бухуров: 2015) با رویکرد بررسی ویژگی‌های زبان‌شناختی از آن جمله‌اند.

چکیده هدف از نگارش این پژوهش نشا‌ن‌دادن قدرت نفوذ فرهنگ و ادب ایران و تأثیر آن در سرزمینی دیگر است. وِلیمیر خِلِبنیکوف (1922-1884)، فوتوریست روس، از آن دسته شاعرانی بود که فرهنگ و ادب ایران را بسیار می‌‌ستود و تحت‌‌تأثیر آن قرار داشت. او ازجمله شاعران روس بود که فرصت حضور در ایران را پیدا کرد و در زمان قیام میرزا کوچک‌خان هم‌راه با نیروهای ارتش سرخ به‌‌بهانۀ کمک به جنگلی‌‌ها وارد گیلان شد و توانست از نزدیک با ایران آشنا شود. شرق‌‌گرایی از بارزترین وجوه اشعار خلبنیکوف است که در این پژوهش، فقط مضامین ایرانیِ مجموعه‌اشعار شش‌جلدی وی را بررسی خواهیم کرد. بازآفرینی مضامین ایرانی با جلوه‌‌ای تازه در اشعارش شعر خلبنیکوف را زیبا و بدیع جلوه داده است. باوجود‌آن‌‌که تأثیر ایران در وی فقط به ابعاد ادبی و اسطوره‌‌ای ایران منتهی نمی‌‌شود و بسیار فراتر از آن، در ابعاد فرهنگی، مذهبی، تاریخی، و جغرافیای زیستی و طبیعی نیز قابل‌بررسی است، محققان ایرانی بسیار اندک به آثار وی پرداخته‌‌اند. بررسی اشعار خلبنیکوف حاکی از عشق وی به حکیم گنجه است و بازتاب اشعار نظامی و هم‌چنین اسطوره‌‌های شاهنامه نیز بر آثار او قابل‌مشاهده است. هم‌چنین بررسی مضامین اشعار ایرانی او نشان می‌‌دهد که شعر او از جوهره‌‌ای انسانی برخوردار است که بر حول ایدۀ وحدت جهانی می‌‌چرخد.

چکیده کتاب فرانسۀ عمومی (1370-1373) کتابی دانشگاهی در حوزۀ آموزش زبان فرانسه در ایران است و انتشار مجدد آن نشانۀ استقبال از آن است. این جستار نقدی است بر اهداف اثر، نوع متون، محتوی آن از نظر تخصصی و غیرتخصصی‌بودن و نهایتاً رویکرد اثر در آموزش درک مطلب نوشتاری. در این تحقیق، ابتدا نشان داده‌ایم که تدوین‌کنند‌گان «پروژة تدوین کتب دانشگاهی برای آموزش زبان‌های خارجی»، اهداف شیوۀ ساختار ـ کلی ـ دیداری ـ شینداری را گرته‌برداری کرده‌اند، اما رویکرد آموزشی اثر با رویکرد ساختار ـ کلی ـ دیداری ـ شنیداری مطابقت ندارد. در بخش دوم، با تکیه بر الگوی تحلیل کوپ (1986) نشان داده‌ایم که متونی که مؤلفان برگزیده‌اند، به‌جز یک متن، همگان‌فهم، اغلب اطلاعی، و از نظر موقعیت ارتباطی بسیار کم‌تنوع‌اند. در این بخش دیده شد که روند مدنظر کمیتۀ تدوین، یعنی آسان به سخت و همگان‌فهم به نیمه‌تخصصی در این اثر رعایت نشده است. در بخش سوم، بررسی مبتنی‌بر الگوی کلی موراند (1979) مشخص کرد که رویکرد آموزشی اثر برای درک مطلب نوشتاری مستقیم و پایین ـ بالاست. به‌طور کلی، بی‌توجهی مؤلفان به موقعیت‌های ارتباطی گوناگون، به حوزه‌های مفهومی گوناگون و به‌ویژه دستاوردهای شناختی هم‌عصر با این اثر و حتی قدیمی‌تر از آن، باعث روزآمدنبودن آن در سال انتشارش شده است.

چکیده اثر ترجمه‌شده را با دیدگاه‌های متفاوتی می‌توان مطالعه کرد؛ یکی از این دیدگاه‌ها معیارهای نقد ترجمه مبتنی‌بر کارکرد ترجمه است. گاهی این کارکرد بیش‌تر فرامتنی است و گاهی به گفتمانی می‌پردازد که اثر ترجمه‌شده در جامعۀ مقصد تولید می‌کند. مطالعه و بررسی مقابله‌ای متن مبدأ و متن مقصد، به‌لحاظ زبانی، آموزشی، و در سنجش کیفیت ترجمه ‌مفید است که به آن ارزیابی ترجمه می‌گوییم. نقد ترجمه «باید به این مسئله بپردازد که ترجمه در جامعة مقصد چه می‌کند» (فرحزاد 1387: 39). مترجم محصولی را تولید می‌کند و این محصول در جامعۀ مقصد مصرف می‌شود و درنتیجه تولید فکر و ایدئولوژی می‌کند. در این نوع مطالعه، بازتاب کار مترجم فراتر از بررسی درست یا اشتباه‌بودن ترجمۀ یک واژه است. تفکر انتقادی باید کل گفتمان و پی‌آمد‌های مجموعۀ تولیدشده را هدف قرار دهد. در این نوشتار، نگاهی می‌اندازیم به پذیرش آثار کریستیان بوبن و نقش ترجمه‌های این آثار توسط مهوش قویمی در معرفی این نویسندۀ فرانسوی به مخاطبان فارسی‌زبان.

چکیده کریستف بالایی یکی از ایران‌شناسانی است که مدت‌های طولانی از عمر خود را صرف مطالعة ادبیات ‌فارسی نمود و حاصل آن هم کتابی شد با عنوانLa genèse du roman persan moderne  که مهوش‌ قویمی و نسرین‌دخت خطّاط آن را به فارسی برگرداندند. مطالعة ترجمة این کتاب و مقایسة آن با متن فرانسوی از این لحاظ که موضع‌گیری‌های مترجمان را دربرابر متن در چالش‌های گوناگون نشان می‌دهد می‌تواند برای دانشجویان و علاقه‌مندان ترجمه جالب باشد. در تحلیل این متن از روش وینه و داربلنه استفاده ‌شده که یکی از نظریه‌های پرکاربرد در این زمینه است. در این مقاله تلاش می‌شود نشان دهیم که مترجم از چه راه‌کارهایی استفاده می‌کند تا خواننده را بیش‌تر با متن هم‌راه کند و پیام موجود در آن را بهتر منتقل نماید. درحقیقت تلاش می‌کنیم به این سؤال اساسی پاسخ دهیم که مترجم چرا به چنین انتخاب‌هایی دست‌ می‌زند و هدف او از کاربرد یک ساختار، یک فعل، یا یک عبارت چیست؟ درنهایت هم این نتیجه به‌دست می‌آمد که ترجمة مقصدگرای این کتاب به‌دنبال جلب نظر خوانندة فارسی‌زبان و فهماندن مطالب کتاب به فارسی‌ترین شکل ممکن است.

چکیده کتاب‌های مختلفی برای بررسی جایگاه فناوری در آموزش زبان خارجی نوشته شده است که به‌گفتۀ منتقدان اغلب آن‌ها در نیل به اهداف خود چندان موفق نبوده‌اند. اما کتاب فناوری در آموزش و یادگیری زبان دوم، که چاپل و سائورو (Caral A. Chapell and Shanon Sauro) آن را گردآوری و در سال 2017 م در انتشارات Wiley Blackwell منتشر کرده‌اند، تصویر جامعی از حیطه‌های اصلی فناوری در آموزش و فراگیری زبان دوم ارائه می‌کند. این کتاب هنوز به زبان فارسی ترجمه نشده‌ و نقدی هم بر مطالب آن نوشته نشده است، لذا این مطالعه تلاش کرده است ضمن معرفی کتاب، نقد علمی دقیقی هم از آن کند. نقاط قوت کتاب شامل جامعیت کتاب، تخصص نویسندگان کتاب و فصول آن، به‌روزبودن نسبی مطالب، نوآوری و به‌روزرسانی، انسجام شکلی و محتوایی، و نیز اعتبار منابع استفاده‌شده است. نقد اصلی واردشده بر کتاب، که ناشی از ماهیت دائم‌التغییر فناوری‌های نوین در آموزش است، نگنجاندن برخی از دستاوردها و نرم‌افزارهای جدید، حجم زیاد مطالب، فشردگی اطلاعات، و بحث‌های نظری صرف، بدون معرفی عملی فناوری‌های مطرح‌شده است. اما درکل کتاب ارزش علمی زیادی دارد و خلاصۀ مفید و جامعی از حیطه‌های مختلف کاربرد فناوری در آموزش و یادگیری زبان دوم ارائه می‌دهد.

چکیده این مقاله به بررسی ریتم در ترجمه‌های مهوش قویمی از آثار کریستیان بوبن می‌پردازد. بوبن اندیشه‌ای ساده و صمیمانه را در قالب سبکی ساده و فارغ از جمله‌های پیچیده و کلمه‌های پرطمطراق بیان می‌کند. نوشته‌های او سرشار از جمله‌های کوتاهی است که ریتم آرام یا تند آن‌ها بیان‌گر احساس و اندیشة شخصیت‌هاست. از دیدگاه هانری مشونیک، هر متن ریتم خاص خود را دارد که نقشی اساسی در معنازایی آن ایفا می‌کند. وظیفة مترجم کشف عناصر معنازایی در متن اصلی و سپس بازآفرینی آن در ترجمه است که مشونیک از آن به‌عنوان «مطابقت بوطیقایی» (concordance poétique) متن اصلی با ترجمه یاد می‌کند. بررسی ترجمة دو داستانِ ابله محله و ایزابل بروژ نشان می‌دهد که هرچند مترجم به‌دلیل تفاوت‌های زبانی یا برای رعایت قواعد درست‌نویسی گاهی از ریتم متن اصلی فاصله گرفته، اما در بازآفرینی ریتم و نشانه‌های شفاهیت (oralité) متن موفق شده است.
 

چکیده نقد به‌معنای جدا‌کردن خوب از بد و پرداختن به نقاط ضعف و قوت چیزی است. نقد و ارزیابی کتاب‌های آموزشی، به‌عنوان حلقة کوچکی از زنجیرة مراحل و اجزای فرایند آموزش و یادگیری می‌تواند به مخاطبان آثار علمی، به‌ویژه استادان و دانشجویان، برای انتخاب کتاب متناسب با نیازها و علائقشان کمک کند. در این مقاله، ویراست سیزدهم کتاب روان‌شناسی تربیتی (نسخة جهانی) نوشتة آنیتا وولفوک تحلیل و ارزیابی شده است. این مقاله تحلیلی است کیفی مبتنی‌بر تحلیل محتوا و براساس تجربة چندین‌سالة نویسنده در تدریس این کتاب در مقاطع تحصیلات تکمیلی و برمبنای بررسی مشخصات شکلی و محتوایی اثر و میزان کام‌یابی آن در رسیدن به اهدافی که نویسنده در مقدمة کتاب بر آن‌ها تأکید کرده است. باتوجه‌به نتایج این تحلیل نقادانه، امید است این نقد باعث شود علاقه‌مندان این حوزه با این کتاب بیش‌تر آشنا شوند و جامعة علمی ایران از آن بهتر بهره ببرد.

چکیده مقالۀ حاضر معرفی و نقد مجموعۀ نُه‌جلدی آموزش مقدماتی و متوسطۀ زبان ژاپنی با عنوان ماروگوتو است که «بنیاد ژاپن» آن را بر‌اساس استانداردهای خود در چهار سطح (پایه، مقدماتی، پیش‌متوسطه، و متوسطه) تهیه کرده است. در جستار حاضر تلاش شده است تا ویژگی‌ها و ضعف‌ها و قوت‌های این مجموعه آشکار شود. بررسی و نقد این مجموعه با نگاهی به شاخصه‌های ارزیابی رضی (1388) و از منظر صوری و محتوایی انجام شده است. بر‌اساس نتایج این بررسی مشخص شد که درکنار نقاط قوت و شایستگی‌‌ها، این مجموعه ضعف‌هایی‌ دارد که جا دارد برای دست‌یابی به نتایج مطلوب‌‌تر در چاپ‌‌های بعدی این نقایص رفع شود تا بتواند به‌منزلۀ یک اثر نسبتاً جدید جایگاه خود را در عرصۀ آموزش زبان ژاپنی پیدا کند، اما به‌منزلۀ نتیجه‌‌گیری کلی از واکاوی مجموعه می‌‌توان گفت که باوجود برخی مشکلات، نقاط مثبت اثر بیش از نقاط ضعف آن است و در‌مجموع می‌تواند به‌منزلۀ منبع آموزشی نسبتاً مطمئن برای زبان‌آموزانی استفاده شود که هدف اصلی آن‌ها از فراگیری زبان ژاپنی دست‌یابی به توانایی گفتاری است.

چکیده آموزش ترجمۀ ادبی در ایران باوجود تلاش‌های ارزش‌مندی که در این حیطه صورت گرفته است هنوز کاستی‌های بسیاری دارد. کتب درسی مدنظر، که عموماً از دو بخش تئوری و عملی تشکیل شده، بیش از آن‌که نقش و مسئولیت مترجم به‌منزلۀ کنش‌گر در حیطۀ ترجمه را به جویندگان این علم آموزش دهند، با زبان به‌منزلۀ مقوله‌ای انتزاعی و نه اجتماعی برخورد می‌کنند و لاجرم مترجمی که تعلیم می‌دهد نیز تعریفی غیر‌اجتماعی و گاهی انتزاعی از این مقوله و از خویشتن دارد. مقالۀ حاضر نقدی بر بخش نظری دو کتاب در‌آمدی بر اصول و روش ترجمه تألیف کاظم لطفی‌پور ‌ساعدی و ترجمۀ ادبی اثر علی‌اکبر عقیلی ‌آشتیانی به‌منزلۀ نمونه‌هایی از کتب دانشگاهی در این حیطه است. این مقاله با رویکردی توصیفی بخش نظری این دو کتاب را بررسی و میزان هم‌خوانی آن‌ها را با دیدگاه‌های امروزی آموزش ترجمه مطالعه می‌کند و به‌دنبال روش‌ها و نگاه‌هایی جدیدتر برای آموزش ترجمه می‌گردد که در آن‌ها به ترجمه نه به‌منزلۀ عملی مجرد، بلکه به‌صورت فرایندی در حرکت دائم نگاه شود که درواقع از تعاملی دائمی میان انسان و جهانی بر‌می‌آید که مترجم در آن می‌زید.

چکیده این تحقیق با روش ‏کمّی و به‌صورت پیمایشی و مطالعۀ طولی درون‌گرایانه با هدف بررسی نگرش انتقادی دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد صورت پذیرفت. به این شرح که پرسش‌نامۀ «نگرش انتقادی درخصوص زبان‌آموزی در ایران» که پیشوایی و کساییان (2013) طراحی و اعتبارسنجی کرده‌اند، بین 164 دانشجو (91 دانشجوی دختر و 73 دانشجوی پسر) در نیم‌سال اول و آخر تحصیل، یعنی در دو مرحله با فاصلۀ زمانی 5/3 و 5/1 سال (هنگام ورود و هنگام دانش‌آموختگی آن‌‌ها از دانشگاه)، در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در گرایش‌‌های آموزش و مترجمی زبان انگلیسی در چهار دانشگاه استان مرکزی توزیع شد. آلفای کرونباخ پایایی این پرسش‌نامه را 93/0 نشان داد. با استفاده از آزمون‌‌های آماری از‌ قبیل آزمون من‌ویتنی و تحلیل واریانس یک‌طرفه نشان داده شد که میزان بینش انتقادی این دانشجویان درطول تحصیل رشد معنا‌داری نداشته است. نتایج این پژوهش برای دانشجویان، استادان، و طراحان برنامۀ درسی مفید بوده است و زمینۀ رشد بینش انتقادی را برای دانشجویان رشتۀ زبان انگلیسی فراهم می‌کند.

چکیده خیام، شاعری از «کرانه‌های زعفرانی» و با شهرت جهانی، به‌دلیل رباعیات دل‌فریب، اندیشمندانه، و فلسفی‌اش در کنار سایر شاعران «سرزمین کهن» ایران، در صدر محفل شعر و ادب روسیه تکیه زده است. هدف ما در مقاله معرفی و نقد ترجمه‌های رباعیات خیام به زبان روسی و نشان‌دادن تأثیرگذاری اشعار و اندیشه‌‌های او در مترجمان و شاعران روسی است. مترجمان، ایران‌شناسان، سیاست‌مداران، و شاعران روسی نقش چشم‌گیری در شناساندن خیام به جامعۀ روسی داشتند. خیام صفحاتی از دفتر اشعار توراوِرف، چاچیکِف، سورکوف، کِدرین، ایو'انِف، سانّیکِف، ویناکوروف، پلی‌‌ستسکی، یسنین، و حمزه‌‌تف را به‌‌خود اختصاص داده است. مطالعات نشان می‌‌دهند که شاعران روس علاوه‌بر مدح خیام، گاهی نیز برای بیان ایدۀ اثر خود با کلامی از خیام، به‌‌‌منزلۀ اپیگراف، اشعار خود را شروع کرده‌‌اند. با بررسی‌‌های انجام‌شده به این نتیجه می‌‌رسیم که رباعیات خیام برای اکثر اندیشمندان سرچشمۀ الهام اندیشه‌‌های فلسفی، عرفانی، و منبعی برای اشباع خلأ معنوی، درک «اسرار ازل»، حل معمای «دنیای کهن»، و جهان‌‌شناسی به‌‌حساب می‌‌آید. بررسی اشعار مورد‌مطالعه در مقاله حاکی از آن است ‌‌که رباعیات خیام درهای رازآلود و اسرارآمیز جهان هستی را به‌روی اکثر اندیشمندان و خوانندگان روسی گشوده و مستی شراب هستی را به آن‌ها‌‌ چشانده است، اگرچه برخی نیز، به‌‌دلیل تضاد و تناقض در اشعار خیام، به ‌‌ظن خویش برداشت‌‌های متفاوتی از اشعار او داشتند.