جامعه شناسی
مروری نقادانه بر کتاب ساختار انقلاب‌های علمی

فرهنگ ارشاد

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 1-25

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.31826.1920

چکیده
  انگیزه و هدف اصلی توماس ساموئل کوهْن از تدوین کتاب ساختار انقلاب‌های علمی ارائة تحلیلی در حوزۀ تاریخ فلسفۀ علم و تبیین د‌گرگونی‌ها و استمرار نهاد علم است. کوهْن که تحصیلاتش را در فیزیک (مهندسی هیدرولیک) تا درجة دکتری به‌پایان رسانده است، بیش‌تر به تاریخ فلسفۀ علم (یا به‌گفتة بعضی، تاریخ و فلسفۀ علم)‌ گرایش داشت. او تحت‌تأثیر آموزه‌های ...  بیشتر

جامعه شناسی
بررسی دو امکان در وضعیت خانواده در ایران نقدی بر کتاب زوال پدرسالاری، فروپاشی خانواده یا ظهور خانوادۀ مدنی

مریم اسکافی نوغانی

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 27-49

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.28933.1680

چکیده
  کتاب زوال پدرسالاری، فروپاشی خانواده یا ظهور خانوادۀ مدنی به بررسی دو امکان در وضعیت خانواده در ایران پرداخته است که به‌زعم نویسنده می‌توانند هم‌زمان نیز وجود داشته باشند. وی با رویکردی انتقادی سعی کرده است سیاست‌ها و طرح‌های اجرا‌شده در خانواده را ارزیابی کند و با آسیب‌شناسی تشخیص‌ها و راه‌کارها، به راه‌بردهای جای‌گزین دست ...  بیشتر

جامعه شناسی
مردم‌‌شناسی روان‌شناختی: بررسی کتاب فرهنگ و هویت

اصغر ایزدی جیران

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 51-77

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.36734.2265

چکیده
  رابطة میان خود و فرهنگ به‌‌عنوان موضوع اصلی مردم‌‌شناسی روان‌شناختی از عرصه‌‌‌های پژوهشی مهمی است که مردم‌‌شناسان را از دیرباز درگیر خود کرده است. کتاب فرهنگ و هویت: تاریخ، نظریه، و کاربرد انسان‌‌شناسی روان‌شناختی (ویرایش دوم 2007) اثر چارلز لیندولم با ترجمة محسن ثلاثی از بهترین و جامع‌‌ترین منابعی است که به معرفی این شاخه ...  بیشتر

جامعه شناسی
بررسی انتقادی کتاب هویت ایرانی؛ از دوران باستان تا پایان پهلوی

رضا بیگدلو

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 79-102

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.37007.2282

چکیده
  هویت یا پرسش از کیستی و چیستی انسان به‌صورت شکلی از آگاهی تاریخی بروز کرده و دارای کارویژه‌های فردی و اجتماعی متعددی است. در دهه‌های اخیر، باتوجه‌به پیچیده‌شدن روند هویت‌یابی و نیز گستردگی لایه‌ها و ابعاد هویت، گسترش جهانی‌شدن، پیدایش مکاتب و ره‌یافت‌های مدرن و پسامدرن دربارة تبیین مبانی، مؤلفه‌ها و کارکردهای آن، و نیز تأثیر ...  بیشتر

جامعه شناسی
بررسی انتقادی کتاب سال‌خوردگی جمعیت و اقتصاد نسلی: چشم‌اندازی جهانی

حاتم حسینی

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 129-152

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.36067.2220

چکیده
  سال‌خوردگی جمعیت سرنوشت جمعیت‌شناختی محتوم جوامع معاصر خواهد بود. کم‌توجهی به این پدیده می‌تواند پی‌آمدهای آن را به‌مراتب پیچیده‌تر و دشوارتر سازد. تألیف و ترجمۀ متون علمی و پژوهش در این زمینه از مسیرهای اصلی شناخت این پدیده و مدیریت آن است. هدف این مقاله معرفی، ارزیابی، و نقد کتاب سال‌خوردگی جمعیت و اقتصاد نسلی: چشم‌اندازی ...  بیشتر

جامعه شناسی
نقد و بررسی کتاب ایران در پنج روایت؛ دربارۀ هویت ملی، تنوع زبانی، زبان مادری، و مسئلۀ زبان ترکی در ایران

ناصر صدقی

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 171-192

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.33055.1985

چکیده
  بررسی مفهوم ایران و هویت ملی در ارتباط با مسئلۀ تنوع قومی و زبانی جامعۀ ایرانی موضوع اصلی مطرح در کتاب ایران در پنج روایت است. نویسندۀ کتاب با ارجاع به واقعیت تنوع قومی ‌ـ زبانی و جغرافیایی جامعۀ ایرانی درصدد ارائۀ خوانشی کثرت‌گرا از مفهوم ایران و هویت ملی است. وی با نقد گفتمان تقلیل‌گرای ناسیونالیستی ایرانیت و هویت ملی را مقوله‌ای ...  بیشتر

جامعه شناسی
ارزیابی انتقادی کتاب مبانی و اصول جامعه‌شناسی اسلامی

مسلم طاهری کل کشوندی

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 193-213

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.36300.2237

چکیده
  این مقاله به ارزیابی انتقادی کتاب مبانی و اصول جامعه‌شناسی اسلامی، نوشتۀ فرید یونس، خواهد پرداخت. درجهت شتاب‌گرفتن جریان تحول‌خواه در حوزۀ علوم اجتماعی، ضرورت ایجاب می‌کند با طرح و ارزیابی آثار و تحقیقات علمی اندیشمندانی که در این زمینه اقداماتی انجام داده‌اند، گامی اساسی برای ‌دست‌یابی به مدلی مطلوب از «جامعه‌شناسی ...  بیشتر

جامعه شناسی
بررسی انتقادی کتاب شهرها و مصرف

محمد عباس زاده؛ سجاد مسگرزاده

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 215-237

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.29108.1692

چکیده
  در مقالۀ حاضر، کتاب شهرها و مصرف (Cities and Consumption)، اثر مارک جین (Mark Jayne)، با ترجمۀ فارسی مرتضی قلیچ موردنقد و بررسی قرار گرفت. از مزایای این کتاب می‌توان به ارائۀ دیدگاه‌ها، نظریات، پیشینه‌های تجربی، اسناد، و موردپژوهی‌های مختلف درمورد شهر و مصرف اشاره کرد. ترجمه و نگارش کتاب، باوجود ارائۀ اطلاعات مهم پیرامون شهرها و مقولۀ مصرف حاوی ...  بیشتر

جامعه شناسی
بررسی و نقد کتاب قومیت و قوم‌گرایی در ایران؛ افسانه و واقعیت

سیاوش قلی پور

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 239-261

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.25904.2305

چکیده
  کتاب قومیت و قوم‌گرایی؛ افسانه و واقعیت، پژوهشی دربارۀ منازعات گروه‌های قومی در ایران پس از جنگ جهانی اول تا دهه‌های پایانی سدۀ چهاردهم خورشیدی است. از نظر نویسنده، قومیت و گروه‌های قومی مقوله‌های مدرنی هستند و سابقه‌ای در تاریخ ایران ندارند. سه عامل دولت تمرکزگرا و اقتدارطلب، منفعت‌طلبیِ نخبگان، و نیروهای بین‌الملل در ظهور ...  بیشتر

جامعه شناسی
ارزیابی انتقادی کتاب خشونت و نظم‌های اجتماعی؛ چهارچوب مفهومی برای تفسیر تاریخ ثبت‌شدۀ بشر

علی کریمی مله

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 263-288

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.37012.2283

چکیده
  هدف این مقاله ارزیابی انتقادی کتاب خشونت و نظم‌های اجتماعی است. خشونت سیاسی جمعی، به‌مثابۀ پدیده‌ای پربسامد در زندگی جوامع، از دیرباز مطمح‌نظر اندیشه‌ورزان علوم اجتماعی بوده است. آغاز هزارۀ سوم و ظهور اشکال نوین خشونت سیاسی سبب بازتوجه صاحب‌نظران دربارۀ نسبت آن با توسعه شده است. این اثر با پیش‌گامی فکری داگلاس نورث و همکارانش، ...  بیشتر

جامعه شناسی
نقد کتاب معجزه، بحران و آینده؛ تجربۀ توسعۀ آسیای شرقی

زهرا کریمی موغاری

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 289-312

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.34479.2105

چکیده
  کتاب معجزه، بحران و آینده؛ تجربۀ توسعۀ آسیای شرقی، نوشتۀ «‌‌‌‌ها جون چانگ» و ترجمۀ‌‌‌ لیلاسادات فاطمی‌نسب، درپی یافتن علل اصلی توسعۀ‌‌‌ موفقیت‌آمیز کشورهای آسیای شرقی است. کشورهای شرق آسیا، که پس از جنگ جهانی دوم کشورهایی فقیر و عقب‌مانده بودند، طی چند دهه به کشورهای تازه‌صنعتی‌شده تبدیل شدند. درمورد علل توسعۀ‌‌‌ ...  بیشتر

جامعه شناسی
خوانش انتقادی کتاب نقد و نظر: درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی

خدیجه کشاورز

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 313-333

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.36762.2269

چکیده
  کتاب نقد و نظر: درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی، نوشتۀ رزمری تانگ و ترجمۀ منیژه نجم عراقی، درکی روشن و قابل‌فهم را از اصلی‌ترین سنت‌های فمینیستی به ما می‌دهد. نویسنده در این کتاب به هفت جریان اصلی فمینیستی پرداخته است: فمینیسم لیبرال، فمینیسم مارکسیستی، فمینیسم رادیکال، فمینیسم روان‌کاوانه، فمینیسم سوسیالیستی، فمینسم اگزیستانسیالیستی، ...  بیشتر

جامعه شناسی
تحلیل انتقادی نظریۀ تمایز بوردیو با رویکردی فرانظری

طاهره لطفی خاچکی؛ علی یوسفی

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 335-359

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.28653.1665

چکیده
  نوشتار حاضر درپی معرفی و نقد نظریۀ تمایز پیر بوردیو با رویکردی فرانظری است. تحلیل فرانظری تمایز با تأکید بر چهار محور زمینه‎های فکری و اجتماعی نظریه‌پرداز، مفروضات اساسی و مفاهیم محتوایی، روابط منطقی گزاره‎ها و فرایندهای تبیینی نظریه، و نقد نظریه صورت گرفته است. نتایج تحلیل فرانظری نشان داد جهان اجتماعی بوردیو مملو از توزیع ...  بیشتر

جامعه شناسی
نقدی بر کتاب زندگی روزمرۀ تهی‌دستان شهری تطهیر تهی‌دستی

بهارک محمودی؛ عباس وریچ کاظمی

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 361-378

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.35181.2152

چکیده
  این مقاله با هدف مطالعه‌ای انتقادی بر کتاب زندگی روزمرۀ تهی‌دستان شهری (۱۳۹۰-۱۳۹۲)، به‌قلم علیرضا صادقی، نوشته شده است؛ کتابی که حاصل پژوهش مقطع دکتری نویسنده است و اولین چاپ آن به پاییز ۱۳۹۷ بازمی‌گردد. این کتاب از مجموعه آثاری به‎شمار می‌رود که در سنتِ نظری ـ روشی آصف بیات نوشته شده است و به‌گفتۀ نویسنده، در ادامۀ کتاب سیاست‌های ...  بیشتر

جامعه شناسی
بررسی انتقادی کتاب تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام؛ از آغاز تا دورۀ معاصر

جواد نظری مقدم

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 379-403

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.32387.1950

چکیده
  نقد آثار دانشگاهی به‌ویژه‌‌ آثاری که با رویکردی اسلامی در حوزۀ‌ علوم اجتماعی تدوین شده‌اند، از این جهت که به‌عنوان منبع درسی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی ارائه و معرفی می‌شوند، به تقویت این آثار و زدودن ابهامات متون، کشف قابلیت‌ها و ویژگی‌های آن‌ها، و نیز تولید اندیشۀ اجتماعی در چهارچوب تفکر اسلامی خواهد انجامید. در این مقاله، ...  بیشتر

جامعه شناسی
تأملی بر نظریۀ دموکراسی فرهنگی کارل مانهایم در کتاب دموکراتیک‌شدن فرهنگ

عبدالرضا نواح

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 405-423

https://doi.org/10.30465/crtls.2022.32639.1955

چکیده
  کارل مانهایم جامعه‌‌شناس مجاری ـ آلمانی‌‌ و از چهره‌‌های اصلی جامعه‌‌شناسی معرفت است که کوشیده در فصل کوتاهی و برپایۀ روش‌‌های قیاسی و شهودی با ادبیاتی تاحدی انتزاعی پاسخی برای نابه‌سامانی‌‌های سیاسی حاصل از گسترش دموکراسی در آلمان دهۀ 1930 و مقارن با قدرت‌‌گیری حزب ناسیونال‌سوسیالیسم بیابد. او دموکراسی را تنها پدیده‌‌ای ...  بیشتر

جامعه شناسی
بررسی و نقد کتاب کین‌توزی

علی یعقوبی چوبری؛ حمیده محمدزاده

دوره 22، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 425-449

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.35271.2156

چکیده
  هدف مقاله بررسی و نقد یکی از مهم‌ترین کتاب‌‌های ماکس شلر با عنوان کین‌‌توزی است. این پژوهش به‌روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. شلر در کتاب مزبور به معرفی کین‌‌توزی و هم‌چنین‌‌‌‌ نگاه نیچه به این مسئله پرداخته، در‌حالی‌‌که او خود تحت‌‌تأثیر این فیلسوف نام‌دار آلمانی مفهوم کین‌‌توزی را مطرح کرده و آن را بسط و گسترش داده ...  بیشتر

جامعه شناسی
فرانظریه‌پردازی ضرورتی برای نقد نظریات جامعه‌شناسی

حمید مسعودی؛ علی یوسفی

دوره 21، شماره 7 ، مهر 1400، ، صفحه 319-336

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.14835.1211

چکیده
  تنوع آرا و نظریات جامعه‌شناسی و نیاز توسعۀ علم به بازاندیشی و نقد مداوم نظریات ارائۀ چهارچوبی منطقی برای نقد و بررسی نظریه‌های جامعه‌شناسی را ضروری می‌سازد. هدف نوشتار حاضر فراهم‌آوردن این چهارچوب با تکیه بر مفهوم فرانظریه‌پردازی است. روش مورداستفاده روش اسنادی با تکیه بر مرور انتقادی منابع است. نتایج تحلیل انتقادی نشان می‌دهد ...  بیشتر

جامعه شناسی
بررسی و ارزیابی کتاب جامعه‌شناسی شناخت کارل مانهایم

فرهنگ ارشاد

دوره 20، شماره 12 ، اسفند 1399، ، صفحه 1-26

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.30639.1828

چکیده
  موضوع این مقاله بررسی و ارزیابی نقاط قوت و ضعف کتابی است که مشخصات آن در سطور بالا ذکر شده است. هدف کلی نویسندۀ مقالۀ حاضر، فهم بیش‌تر و دقیق‌‌تر قلمرو موضوعی جامعه‌شناسی شناخت (یا با عنوان مناسب‌‌تر جامعه‌‌شناسی معرفت یا دانش) و تأکید بر اهمیت این شاخۀ جامعه‌‌شناسی است و هدف ویژۀ بررسی و ارزیابی اثر تألیفی استاد منوچهر آشتیانی1 ...  بیشتر

جامعه شناسی
تحلیلی نقادانه بر کتاب تاریخ و نظریۀ اجتماعی

مریم اسکافی نوغانی؛ غلام‌رضا صدیق اورعی

دوره 20، شماره 12 ، اسفند 1399، ، صفحه 27-48

https://doi.org/10.30465/crtls.2021.28902.1677

چکیده
  هدف این مقاله ارزیابی کتاب تاریخ و نظریۀ اجتماعی است که غلام‌رضا جمشیدی‌ها ترجمه کرده است. این ارزیابی از‌ نظر شکلی، محتوایی، روش‌شناختی، و ترجمه انجام شده است. در این مقاله متن اصلی در تقابل با متن ترجمه قرار گرفته و نقاط قوت و ضعف آن هم در متن اصلی و هم در نسخۀ ترجمه‌شده استخراج شده است. نتایج نشان داد این کتاب ویژگی‌های مثبت زیادی ...  بیشتر

جامعه شناسی
از رویکرد انتقادی تا خودپروری: نقد و بررسی کتاب نقد چیست؟ و پرورش خود

محمد اصغری؛ ندا محجل

دوره 20، شماره 12 ، اسفند 1399، ، صفحه 49-66

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29820.1751

چکیده
  این مقاله به بررسی و نقد کتاب نقد چیست؟ و پرورش خود، اثر میشل فوکو، هم از منظر محتوای کتاب و هم از منظر ترجمۀ فارسی آن می‌پردازد. فوکو در آثار واپسین خود مخصوصاً در این کتاب به موضوع روشن‌گری کانتی و مسئلۀ اخلاق مراقبت از خویشتن نگرشی خاص به موضوع سوژه، حکومت‌مندی، و پرورش خود پرداخته است. فوکو در نقد چیست؟ می‌کوشد رویکرد معرفت‌شناسانۀ ...  بیشتر

جامعه شناسی
نقد و بررسی کتاب جامعه‌‌شناسی مردم‌‌مدار در کارزار عمل

اصغر ایزدی جیران

دوره 20، شماره 12 ، اسفند 1399، ، صفحه 89-113

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.29744.1746

چکیده
  کتاب جامعه‌‌شناسی مردم‌‌مدار در کارزار عمل ترجمۀ مقالات شمارۀ ویژۀ مجلۀ کارنت سوسیولوژی؛ درگیری مخاطره‌‌آمیز: مبارزه در قلمرو جامعه‌‌شناسی مردم‌‌مدار (2014) است. مطالب یا مقالات کتاب در سه بخش کلی قرار گرفته‌‌اند که در هریک، نویسندگانی از نقاط مختلف جهان، تجربه‌‌های بافت‌‌مند خودشان را از به‌کارگیری جامعه‌‌شناسی مردم‌‌مدار ...  بیشتر

جامعه شناسی
نقدی بر جامعه‌شناسی جنسیت با رویکردی اسلامی به‌مثابۀ یک کتاب درسی

سمیه حاجی‌اسماعیلی؛ رضا حبیبی

دوره 20، شماره 12 ، اسفند 1399، ، صفحه 137-159

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.27165.1610

چکیده
  کتاب درسی در نظام آموزش و پرورش جایگاه محوری دارد و یکی از مهم‌ترین ابزارهای یادگیری در کلیۀ سطوح تحصیلی به‌شمارمی‌رود. یکی از راه‌کارهای مهم ارتقای کتاب‌های درسی نقد و ارزیابی دقیق و کارشناسانۀ آن‌هاست. کتاب جامعه‌شناسی جنسیت با رویکردی اسلامی، اثر حسین بستان، به‌عنوان متن درسی، برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد و دکتری و ...  بیشتر

جامعه شناسی
نقدی بر کتاب خانه‌ای بر روی آب؛ پژوهشی جامع درباب صیغۀ محرمیت و ازدواج موقت در ایران؛ با تأکید بر روش‌شناسی

صالحه خدادادی؛ محسن بدره؛ رویا پورتقی

دوره 20، شماره 12 ، اسفند 1399، ، صفحه 161-185

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.27767.1636

چکیده
  این مقاله نقدی تحلیلی بر کتاب خانه‌ای بر روی آب؛ پژوهشی جامع درباب صیغۀ محرمیت و ازدواج موقت در ایران، نوشتۀ کامیل احمدی (۱۳۹۷)، با رویکرد علم‌الاجتماعی و با تأکید بر بعد روش‌شناسی است. نگارندگان، پس از نقد شکلی، کتاب را در دو بخش 1) نقد محتوایی و 2) نقد روشی بررسی کرده‌اند. بخش اول انتقاداتی را که ‌به‌لحاظ منطق عمومی دانش به کتاب وارد ...  بیشتر

جامعه شناسی
تحلیل فرانظری دیرینه‌شناسی فوکو

مسعود زارع مهرجردی؛ علی یوسفی؛ سعیده میرابی

دوره 20، شماره 12 ، اسفند 1399، ، صفحه 187-210

https://doi.org/10.30465/crtls.2020.26214.1586

چکیده
  بنیان‌های نظری فوکو بارها با چرخش‌های قابل‌توجهی ‌هم‌راه بوده است، اما آن‌چه تقریباً همۀ شارحان فوکو برسر آن اتفاق‌نظر دارند، تقسیم‌بندی دوگانۀ دیرینه‌شناسی‌ـ تبارشناسی که به‌نوعی مکمل یک‌دیگر به‌حساب می‌آیند یا تقسیم‌بندی سه‌گانۀ دیرینه‌شناسی ‌ـ تبارشناسی ‌ـ اخلاق است. در این نوشتار، دیرینه‌شناسی فوکو با رویکردی ...  بیشتر