پژوهشی
فلسفه
محمد مهدی اردبیلی
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 1-14
چکیده
جایگاه و نقش خداوند در فلسفۀ هگل به یکی از مناقشه‌برانگیزترین مسائل فلسفی و تفسیری در دو قرن گذشته بدل شده است. شیوۀ پاسخ به این پرسش یکی از عناصر اصلی تمایزبخش میان دو جریان هگلیان راست‌گرا و چپ‌گراست. هگل، برخلاف روند حاکم بر فلسفۀ مدرن که رفته‌رفته به‌دنبال کم‌رنگ‌کردن جایگاه و نقش هستی‌شناسانۀ خداوند در تبیین عالم بود، دوباره ...
بیشتر
جایگاه و نقش خداوند در فلسفۀ هگل به یکی از مناقشه‌برانگیزترین مسائل فلسفی و تفسیری در دو قرن گذشته بدل شده است. شیوۀ پاسخ به این پرسش یکی از عناصر اصلی تمایزبخش میان دو جریان هگلیان راست‌گرا و چپ‌گراست. هگل، برخلاف روند حاکم بر فلسفۀ مدرن که رفته‌رفته به‌دنبال کم‌رنگ‌کردن جایگاه و نقش هستی‌شناسانۀ خداوند در تبیین عالم بود، دوباره پای خداوند را به فلسفه باز کرد، براهین اثبات وجود خدا را احیا کرد، و خدا را با عنوانی تازه در صدر نشاند: روح مطلق. حال پرسش اصلی این است که روح مطلق هگلی چه نسبتی با خدای مسیحی دارد؟ آیا هگل فلسفه را الهی کرد یا الهیات را فلسفی؟ آیا هگل خدا را به جایگاه والایش بازگرداند، یا برعکس، با تغییردادن معنایش، خدای عرفیـ کلامی ادیان ابراهیمی را بهکلی نفی کرد؟ کوئنتین لویر در کتاب مفهوم خدا ازنظر هگل میکوشد تا به این پرسشها بپردازد. اگرچه مخاطب کتاب نیز نهایتاً پاسخ سرراستی به نفع یکی از طرفین این مسئله دریافت نمیکند، همراه با نویسنده با تحلیل هگلیِ مفهوم خداوند و درنتیجه، بهطور کلی با طرحی کلی از متافیزیک هگلی آشنا می‌شود که ازقضا بهلحاظ شیوۀ بیان و استدلالها نیز بیشباهت به خودِ سبک استدلالیِ هگل نیست.
پژوهشی
فلسفه
محمد اصغری
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 15-34
چکیده
در این مقاله کتاب نیچه و فلسفه (Nietzsche and Philosophy) نوشتة ژیل دلوز را معرفی و ارزیابی می‌کنیم. کتاب نیچه و فلسفه، که نخستین‌بار در فرانسه در سال 1962 منتشر شد، بعدها در سال 1983 به انگلیسی ترجمه شد. این کتاب در دهة 60 میلادی واکنشی علیه هگل‌گرایی غالب کوژویی و ژان هیپولیتی فرانسه است و دلوز در این اثر سعی دارد نیچه را درمقابل هگل قرار دهد تا نشان ...
بیشتر
در این مقاله کتاب نیچه و فلسفه (Nietzsche and Philosophy) نوشتة ژیل دلوز را معرفی و ارزیابی می‌کنیم. کتاب نیچه و فلسفه، که نخستین‌بار در فرانسه در سال 1962 منتشر شد، بعدها در سال 1983 به انگلیسی ترجمه شد. این کتاب در دهة 60 میلادی واکنشی علیه هگل‌گرایی غالب کوژویی و ژان هیپولیتی فرانسه است و دلوز در این اثر سعی دارد نیچه را درمقابل هگل قرار دهد تا نشان دهد که فلسفة هگل نافی فلسفة تفاوت، کثرت، و نیرو و سرزندگی زندگی است. این کتاب همانند مقدمهای است که مضامین کتابهای بعدی دلوز ریشه در آن دارند. سه متفکر در اندیشة دلوز نقش محوری دارند: اسپینوزا، برگسون، و نیچه. اگر اسپینوزا پدر است و برگسون پسر، بیشک نیچه روح‌القدس خواهد بود. اما این مقاله درعینحالکه فلسفة دلوز را در این کتاب ارزیابی میکند، میخواهد نشان دهد که دلوز شکل دیگری از دیالکتیک هگلی را با رنگ و لعاب نیچهای روایت میکند و بنابراین، دلوز گریز و گزیری از تفکر دیالکتیکی هگلی ندارد.
پژوهشی
فلسفه
قاسم پورحسن
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 35-62
چکیده
نظریة عقلانیت یکی از ره‌یافت‌های مهم و بنیادین در تاریخ فلسفة دین شمرده می‌شود. مناقشة عقل و ایمان تاریخ طولانی دارد، اما دفاع از عقلانیت در دورة سلطة ایمان‌گرایی در مسیحیت در وضع جدید رویکردی مؤثر و پراهمیت است. سویین‌برن با تدوین اثری نیرومند با عنوان ایمان و عقل کوشید تا اهمیت ره‌یافت عقلانی به باورها و گزاره‌های دینی را جان ...
بیشتر
نظریة عقلانیت یکی از ره‌یافت‌های مهم و بنیادین در تاریخ فلسفة دین شمرده می‌شود. مناقشة عقل و ایمان تاریخ طولانی دارد، اما دفاع از عقلانیت در دورة سلطة ایمان‌گرایی در مسیحیت در وضع جدید رویکردی مؤثر و پراهمیت است. سویین‌برن با تدوین اثری نیرومند با عنوان ایمان و عقل کوشید تا اهمیت ره‌یافت عقلانی به باورها و گزاره‌های دینی را جان تازهای بخشد. سویین‌برن در ایمان و عقل تلاش کرد تا از نظریة عقلانیت باور تبیین دوبارهای فراهم سازد و الهیات طبیعی را بازخوانی کند. این اثر، که سومین نوشتة سویین‌برن در مجموعة سهگانة خداباوری است، اهمیت عقلانی باور دینی را بهنحوی خاص نشان داده است و به نقش بنیادین عقل در توجیه معرفتی باورهای دینی التفات کرده است. پرسش اصلی سویین‌برن در این اثر این است که ایمان و باور دینی را چگونه باید توجیه کرد و با چه سنخی از ادلة عقلی میتوان باور را مدلل ساخت؟ در این نوشتار، ضمن بررسی ویژگیهای کتاب ایمان و عقل، کوشش خواهد شد تا اهمیت توجیه عقلی باورهای دینی نزد سویین‌برن بررسی و نقد شود.
پژوهشی
فلسفه
جلال پیکانی
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 63-76
چکیده
نوشتار حاضر به نقد و بررسی کتاب تاریخ: چیستی و چرایی آن، نوشتة بِوِرلی ساوث گیت اختصاص دارد. در این مقاله نشان دادهایم که این اثر نه کتابی اجتهادی و نوآورانه، که صرفاً متن درسی تألیفی است درباب یکی از مهم‌ترین پرسشهای فلسفة تاریخ، یعنی این پرسش که آیا تاریخ از عینیت برخوردار است یا نه؟ مؤلف به‌خوبی توانسته است دیدگاه متقدمان ...
بیشتر
نوشتار حاضر به نقد و بررسی کتاب تاریخ: چیستی و چرایی آن، نوشتة بِوِرلی ساوث گیت اختصاص دارد. در این مقاله نشان دادهایم که این اثر نه کتابی اجتهادی و نوآورانه، که صرفاً متن درسی تألیفی است درباب یکی از مهم‌ترین پرسشهای فلسفة تاریخ، یعنی این پرسش که آیا تاریخ از عینیت برخوردار است یا نه؟ مؤلف به‌خوبی توانسته است دیدگاه متقدمان و متأخران، یعنی متفکران باستان و متفکران بعد از عصر روشنگری، را تبیین و توصیف کند. همچنین توانسته است به‌خوبی نشان بدهد که تاریخ چگونه از سایر حوزههای علوم انسانی اثر میپذیرد. سادگی و استواری بیان و نظم منطقی کتاب از نقاط قوت آن است. موضع نسبیگرایانه و سوبژکتیویستی نویسنده، که به نفی عینت تاریخ منجر می‌شود، امری است که همچنان در فضای فکری ایران جزء موضوعات چالشبرانگیز به‌شمار میآید. اما ازسویدیگر، نگارندة این مقاله کهنگی اثر و محدودبودن موضوعات بحث را از نقاط ضعف اثر میداند.
پژوهشی
فلسفه
عطیه زندیه
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 77-100
چکیده
هر علمی ازطریق مبانی آن شناخته می‌شود. یکی از مبانی علم که در شناخت آن بسیار اثرگذار است «غایت» علم است. در فلسفه نیز فلاسفه براساس تعریفی که از آن دارند غایتی برای فلسفه در نظر می‌گیرند. در این مقاله بر نظر ویتگنشتاین درمورد غایت فلسفه تمرکز شده است. محور اصلی برای وصول به این مقصد کتاب ویتگنشتاین و غایت فلسفه: نه نظریه و نه درمان، ...
بیشتر
هر علمی ازطریق مبانی آن شناخته می‌شود. یکی از مبانی علم که در شناخت آن بسیار اثرگذار است «غایت» علم است. در فلسفه نیز فلاسفه براساس تعریفی که از آن دارند غایتی برای فلسفه در نظر می‌گیرند. در این مقاله بر نظر ویتگنشتاین درمورد غایت فلسفه تمرکز شده است. محور اصلی برای وصول به این مقصد کتاب ویتگنشتاین و غایت فلسفه: نه نظریه و نه درمان، اثر دنیل هوتو، است که وی در آن «غایت فلسفه» ازنظر ویتگنشتاین را بیان میکند. هوتو بحث خود را از منطق آغاز میکند. سپس تفاسیر قدیمیتر درخصوص غایت فلسفه درنظر ویتگنشتاین را مطرح میکند و آنها را بهچالش میکشد. وی ابتدا تفسیر نظریه‌ای و مابعدالطبیعی وسپس تفسیر درمانی را، که بنابرآن بسیاری از ملاحظات رساله بیمعناست، نفی میکند و درپایان، تفسیری نو از غایت فلسفه درنظر ویتگنشتاین ارائه میکند که مبتنیبر توصیف، و براساس عملگرایی در زندگی روزمره است. البته به این تفسیر هوتو نیز انتقاداتی وارد است و لازم است تا برخی مؤلفههای آن بازبینی شود.
پژوهشی
فلسفه
زهره سعیدی
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 101-114
چکیده
فلسفة اشراق، به‌مثابة حدفاصل فلسفة ابن‌سینا و ملاصدرا، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. ازاین‌رو هر کتابی که بخواهد تلاش خود را معطوف به معرفی و تحلیل آن سازد درخور بررسی و نقد است. نویسنده در کتاب پیشرو پس از تبیین زمینة پیدایش فلسفة اشراقیـ استدلالیِ شیخ اشراق با زندگی‌نامه، آثار، و روش فلسفی وی آغاز کرده است. آن‌گاه به نقدهای ...
بیشتر
فلسفة اشراق، به‌مثابة حدفاصل فلسفة ابن‌سینا و ملاصدرا، از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. ازاین‌رو هر کتابی که بخواهد تلاش خود را معطوف به معرفی و تحلیل آن سازد درخور بررسی و نقد است. نویسنده در کتاب پیشرو پس از تبیین زمینة پیدایش فلسفة اشراقیـ استدلالیِ شیخ اشراق با زندگی‌نامه، آثار، و روش فلسفی وی آغاز کرده است. آن‌گاه به نقدهای شیخ اشراق بر فلسفة مشاء پرداخته و سپس به دو حوزة معرفتشناسی و هستیشناسی در حکمت اشراق ورود پیدا کرده است. وی در این کتاب مبنای کار خود را آثار شیخ اشراق قرار داده است و ضمن معرفی خلاصهوار آثار وی، توصیف موجزی از فلسفة اشراق براساس کتاب اصلی او،حکمةالاشراق، ارائه داده است. در این مقاله، بهدرخواست شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، برآنیم با معرفی کلی اثر و ارائة خلاصهای از محتوای آن نقاط قوت و ضعف آن را در ابعاد صوری و محتوایی نشان دهیم و با طرح پیشنهادهایی به بهبود آن، درصورت چاپ بعدی، یاری رسانیم.
پژوهشی
فلسفه
حوریه شجاعی باغینی
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 115-134
چکیده
هر علمی اصطلاحات و زبان فنی مخصوص خود را دارد که ابزار درک متون آن علم به‌شمار می‌رود. در این میان فرهنگ‌نامه‌ها ابزاری کاربردی برای محققان و طالبان علم‌اند تا هم به فهم صحیح و سریع این اصطلاحات و مطالب برای هماهنگی با جامعۀ علمی کمک کنند و هم یاری‌رسان آنها در جست‌وجو و پژوهش‌های بعدی باشند. موضوع این مقاله نقد و بررسی کتاب فرهنگ ...
بیشتر
هر علمی اصطلاحات و زبان فنی مخصوص خود را دارد که ابزار درک متون آن علم به‌شمار می‌رود. در این میان فرهنگ‌نامه‌ها ابزاری کاربردی برای محققان و طالبان علم‌اند تا هم به فهم صحیح و سریع این اصطلاحات و مطالب برای هماهنگی با جامعۀ علمی کمک کنند و هم یاری‌رسان آنها در جست‌وجو و پژوهش‌های بعدی باشند. موضوع این مقاله نقد و بررسی کتاب فرهنگ اصطلاحات علم کلام؛ کلام اسلامی، کلام جدید، ادیان و مذاهب اثر مسلم محمدی، دانشآموختة رشتۀ کلام و فلسفه، است. بنابراین ضمن معرفی کلی کتاب به برخی از ویژگیهای ساختاری و محتوایی و جنبههای مثبت و منفی آن اشاره می‌شود. در نگاهی نقادانه، مقالات کتاب ازجهت اتقان متن، صحت، و قوت مستندات و میزان بهرهگیری از منابع و مآخذ معتبر وارسی شدند. حاصل آنکه در کتاب ازنظر شکل، محتوا، و همچنین رعایت اصول روش تحقیق برخی اشکالات یافت شد؛ درنتیجه این کتاب نتوانسته است رسالت خود را در تبیین و توصیف برخی از اصطلاحات علم کلام به‌خوبی بهانجام برساند و کلیت آن نمیتواند منبعی مورداعتماد برای گزینش دانشپژوهان باشد. درپایان، پیشنهادهایی برای رفع کاستیهاو اعتلای اثر مذکور ارائه شده است.
پژوهشی
فلسفه
سید مصطفی شهرآیینی؛ عزیزه زیرک باروقی
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 135-157
چکیده
مقالة پیشرو به نقد و بررسی کتاب Descartes Embodied: Reading Cartesian Philosophy through Cartesian Science نوشتة دَنیِل گاربر اختصاص دارد. گاربر، از برجسته‌ترین پژوهش‌گران فلسفة دوران مدرن و دکارت‌شناس معاصر، کتاب را در سال 1980 نوشته و دانشگاه کمبریج آن را منتشر کرده است. این اثر به زبان فرانسوی نیز به‌چاپ رسیده است، اما ترجمة فارسی از آن در دست نیست. اثر مجموعه‌مقالاتی ...
بیشتر
مقالة پیشرو به نقد و بررسی کتاب Descartes Embodied: Reading Cartesian Philosophy through Cartesian Science نوشتة دَنیِل گاربر اختصاص دارد. گاربر، از برجسته‌ترین پژوهش‌گران فلسفة دوران مدرن و دکارت‌شناس معاصر، کتاب را در سال 1980 نوشته و دانشگاه کمبریج آن را منتشر کرده است. این اثر به زبان فرانسوی نیز به‌چاپ رسیده است، اما ترجمة فارسی از آن در دست نیست. اثر مجموعه‌مقالاتی است که نویسنده پیشازاین جداجدا نوشته و آنها را در نشریات معتبر فلسفی منتشر کرده است. موضوع اتحادبخش مقالات پیوند میان علایق فلسفی و علمی دکارت است. در این مقاله میکوشیم نخست معرفی اجمالی از نویسندة کتاب به‌دست دهیم و درادامه، به ادبیات مربوط به موضوع در زبان انگلیسی بپردازیم و جایگاه کتاب حاضر را در این ادبیات نشان دهیم. در بخش اصلی مقاله، خود کتاب را معرفی، نقد، و بررسی می‌کنیم. این بخش را در دو بخش فرعیتر صوری و محتوایی تنظیم کردهایم که نخست از جنبة صوری و شکلی، و سپس ازمنظر محتوایی و تخصصی اثر را نقد و ارزیابی می‌کنیم.
پژوهشی
فلسفه
مریم صانع‌پور؛ امیر صادقی
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 159-180
چکیده
در عصر ارتباط فرهنگ‌های متکثر با یک‌دیگر یکی از مسئولیت‌های فیلسوفان اخلاق جلوگیری از نزاع‌های اخلاقی است تا فرهنگ‌های مختلف، با به‌رسمیت‌شناختن یک‌دیگر و با تکیه بر اشتراکات بشری، روابطی اخلاقی و عدالت‌محورانه را در سراسر جهان نظریه‌پردازی کنند. در مراودات فرهنگیِ فراگیر ازطریق فضای مجازی، تبعیض‌های نژادی، قومی، و جنسیتی ...
بیشتر
در عصر ارتباط فرهنگ‌های متکثر با یک‌دیگر یکی از مسئولیت‌های فیلسوفان اخلاق جلوگیری از نزاع‌های اخلاقی است تا فرهنگ‌های مختلف، با به‌رسمیت‌شناختن یک‌دیگر و با تکیه بر اشتراکات بشری، روابطی اخلاقی و عدالت‌محورانه را در سراسر جهان نظریه‌پردازی کنند. در مراودات فرهنگیِ فراگیر ازطریق فضای مجازی، تبعیض‌های نژادی، قومی، و جنسیتی امنیت جهانی را بهخطر خواهد انداخت؛ ازاین‌رو باید به نگرشهای وحدتبخش اخلاقی اعم از دینی و غیردینی اندیشید که مداراگر، بردبار، و اهل تعامل با دیگران هستند. در این مقاله، کتاب فلسفة اخلاق: رویکردی تکثرگرا به نظریة اخلاقی، اثر لارنس ام هینمان، در سه بخش جداگانه، تبیین، تحلیل، و نقادی شده است. دیدگاه علمی و غیرجانبدارانة نویسنده، روش منطقی وی در پاسخ به مسائل موردبحث، و نظام سؤالاتی که در پایان هر فصل اطلاعات خوانندگان را ارزیابی میکند از مزایایی است که نگارندة مقاله بهدلیل وجود آنها این کتاب را منبعی مناسب برای واحدهای دانشگاهیِ فلسفة اخلاق معرفی میکند و ترجمة این اثر را به فارسی پیشنهاد میکند.
پژوهشی
فلسفه
مجید صدرمجلس
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 181-199
چکیده
نوشتۀ پیشرو بدنبال معرفی کوتاه جلد نخست تاریخ فلسفۀ راتلج: از آغاز تا افلاطون، میکوشد تا ترجمۀ فارسی اثر به قلم آقای حسن مرتضوی را از دو چشم انداز صوری و محتوایی، بررسی نماید. شایان ذکر است که علاوه بر بررسی قسمتهای مقدماتی و پایانی کتاب، بندهایی را از هر دوازده فصل متن اصلی، بطور کورکورانه گزینش کرده و سپس ترجمه را با آنها، ...
بیشتر
نوشتۀ پیشرو بدنبال معرفی کوتاه جلد نخست تاریخ فلسفۀ راتلج: از آغاز تا افلاطون، میکوشد تا ترجمۀ فارسی اثر به قلم آقای حسن مرتضوی را از دو چشم انداز صوری و محتوایی، بررسی نماید. شایان ذکر است که علاوه بر بررسی قسمتهای مقدماتی و پایانی کتاب، بندهایی را از هر دوازده فصل متن اصلی، بطور کورکورانه گزینش کرده و سپس ترجمه را با آنها، تطبیق دادهایم. در بررسی صوری به مواردی مانند عنوان کتاب، ترتیب مطالب و کم و کاستی در ترجمه ، نگریستهایم. در بررسی محتوائی هم، به جنبههایی مانند غلطهای چاپی، ضبط اعلام، رسایی یا مفهوم بودن و اعتبار ترجمه توجه کردهایم. از توصیه های این بررسی با توجه به برخی آسیبهای تشخیص داده شده، عبارت است از عنایت بیشتر مترجم محترم به تعالیم فلسفی حوزۀ یونان باستان، بازنگری متن ترجمه از سوی خود ایشان و بهرهگیری از ویراستار متخصص. وجود سهوهای قلمی در کار ترجمه، امری است ناخواسته و کم یا بیش، هر متنی که ترجمه شود، دچار آنها خواهد بود. همانطوریکه خود نوشتۀ اصلی به عنوان کار بشری، از چنان سهوهائی پیراسته نخواهد بود. اما هر گونه کوشش برای برطرف ساختن آن سهوها و رساندن آنها به کمترین میزان ممکن، احساس وظیفه اخلاقی و فکری مترجمان در قبال نویسندگان و خوانندگان متن ترجمه شده را نشان می دهد.
پژوهشی
فلسفه
یحیی صولتی
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 201-217
چکیده
این جستار کتاب پدیدارشناسی و عرفان اثر آنتونی جی استاین‌‌‌باک (Steinbock.Anthony j) را نقد و بررسی میکند.نویسنده در این کتاب سعی کرده است تا براساس روش پدیدارشناسانه و با کمک‌گرفتن از مفاهیمی هم‌چون «بداهت»، «تأویل پدیدارشناسی»، و «قصدیت» تجارب دینی (religious experiences) و تجارب عرفانی (mystical experiences) را تبیین کند. دغدغة اصلی ...
بیشتر
این جستار کتاب پدیدارشناسی و عرفان اثر آنتونی جی استاین‌‌‌باک (Steinbock.Anthony j) را نقد و بررسی میکند.نویسنده در این کتاب سعی کرده است تا براساس روش پدیدارشناسانه و با کمک‌گرفتن از مفاهیمی هم‌چون «بداهت»، «تأویل پدیدارشناسی»، و «قصدیت» تجارب دینی (religious experiences) و تجارب عرفانی (mystical experiences) را تبیین کند. دغدغة اصلی استاین‌‌‌باک بررسی تعامل و کنُش متقابل بین پدیدارشناسی و الهیات است تا بر این اساس بین طیف گستردهای از باورهای دینی و مسائل فلسفی هم‌چون «بداهت» (evidence)، «فردیت» (selfhood)، و «غیریت» (otherness) پیوند و ارتباط برقرار کند. این درحالی است که تذبذب دیدگاه فکری استاین‌‌‌باک، نداشتن قدرت تحلیل کافی، تناقضگویی، و ... موضعگیری وی را در این کتاب سست کرده است. علاوهبراین، کتاب دارای اشکالات محتوایی و نگارشی است و این عدم انسجام نقطهضعف جدی تلقی می‌شود.
پژوهشی
فلسفه
بهناز عقیلی دهکردی؛ حسین کلباسی اشتری
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 219-238
چکیده
نقد فلسفی دلوز بر اسپینوزا، که در کتاب اسپینوزا و مسئلة بیان آمده است، اثر بسیار مهمی است، زیرا نتایجی که در آن کتاب به‌دست آمده‌اند بنیادهایی فراهم می‌آوردند برای تأملات مابعدالطبیعی بعدی دلوز درباب طبیعت قدرت، بدن، تفاوت، و شباهت. دلوز و اسپینوزا نخستین کتابی است که آرای فلسفی دلوز را بررسی میکند، در جاهایی که تلاش میکند فلسفة ...
بیشتر
نقد فلسفی دلوز بر اسپینوزا، که در کتاب اسپینوزا و مسئلة بیان آمده است، اثر بسیار مهمی است، زیرا نتایجی که در آن کتاب به‌دست آمده‌اند بنیادهایی فراهم می‌آوردند برای تأملات مابعدالطبیعی بعدی دلوز درباب طبیعت قدرت، بدن، تفاوت، و شباهت. دلوز و اسپینوزا نخستین کتابی است که آرای فلسفی دلوز را بررسی میکند، در جاهایی که تلاش میکند فلسفة اسپینوزا را ارزیابی کند و استدلالهای وی را درباب مسائلی مانند امر مطلق، فلسفة ذهن، معرفتشناسی، و فلسفة اخلاق و سیاست بهچالش بکشد. اگرچه نویسنده دلوز را تحسین میکند، با او سر مخالفت دارد و بر آن است که استدلالهای وی نهتنها به ماتریالیسم حذفی و گونهای سیاست هابزی میانجامند، بلکه مبهمگویی و مبهمکردن را رواج میدهند. وی، ضمن مخالفت با نظریهپردازان فمینیست که مفاهیم دلوز را راهی برای نجات نظریههای فمینیستی میدانند، پیشنهاد میدهد که چرخش بهسوی مارکسیسم و نظریة انتقادی بهترین راهگشای فمینیسم خواهد بود.
پژوهشی
فلسفه
حسن فتحی
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 239-251
چکیده
فلسفة اسلامی در پیدایش اولیة خودش در سده‌‌های نخست هجری از جهات گوناگونی تحت‌تأثیر فلسفة مسیحی بوده است. اوضاع امور علمی در دو جهان مسیحیت و اسلام به‌گونه‌‌ای پیش رفته است که جهان اسلام در سده‌‌های سوم تا هفتم هجری (نهم تا سیزدهم میلادی) در برتری آشکار بر جهان مسیحیت قرار گرفته و محافل علمی و سپس فلسفی به‌اصطلاح دورة مدرسی را سخت ...
بیشتر
فلسفة اسلامی در پیدایش اولیة خودش در سده‌‌های نخست هجری از جهات گوناگونی تحت‌تأثیر فلسفة مسیحی بوده است. اوضاع امور علمی در دو جهان مسیحیت و اسلام به‌گونه‌‌ای پیش رفته است که جهان اسلام در سده‌‌های سوم تا هفتم هجری (نهم تا سیزدهم میلادی) در برتری آشکار بر جهان مسیحیت قرار گرفته و محافل علمی و سپس فلسفی به‌اصطلاح دورة مدرسی را سخت تحت‌تأثیر قرار داده است. درمیان چهرههای مسلمان اثرگذار در جهان مسیحیت ابن‌سینا جایگاه ویژهای دارد. کتاب تأثیر ابن‌سینا بر فلسفة دونس اسکوتوس بهقلم دکتر مهدی عباسزاده درصدد است، به‌عنوان مطالعهای موردی، تأثیر ابن‌سینا را بر یکی از فیلسوفان مدرسی نیمة دوم سدة سیزدهم نشان دهد. کتاب جامعیت صوری خوبی دارد؛ بهقلم روان نوشته شده است؛ خواننده میتواند چیزهای زیادی از آن یاد بگیرد. با استفاده از همة آثار دونس اسکوتوس و با پرهیز از اندکی پیشداوری و مبالغه دربارة عمق و گستردگی تأثیر ابن‌سینا بر دونس اسکوتوس (که در سرتاسر اثر بهچشم میخورد) میتوان ارزش و اصالت اثر را ارتقا بخشید.
پژوهشی
فلسفه
صبا فدوی؛ محی‌الدین قنبری
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 253-272
چکیده
هدف از بررسی کتاب عرفان و فلسفه اثر والتر ترنس استیس (1967) نقد و تحلیل پیش‌فرض‌ها، خاستگاه، و نظریة کتاب در حل تناقض‌آمیز‌بودن تجربة عرفانی در منطق و ذهنی یا عینی‌بودن آن است. کتاب حاضر تجربة عرفانی و عرفان را با دیدگاه تجربه‌گرایی فلسفی و مسائل آن پیوند داده است. تجربة عرفانی در این اثر تجربه‌ای فراعینی و حتی فراذهنی و ورای منطق ...
بیشتر
هدف از بررسی کتاب عرفان و فلسفه اثر والتر ترنس استیس (1967) نقد و تحلیل پیش‌فرض‌ها، خاستگاه، و نظریة کتاب در حل تناقض‌آمیز‌بودن تجربة عرفانی در منطق و ذهنی یا عینی‌بودن آن است. کتاب حاضر تجربة عرفانی و عرفان را با دیدگاه تجربه‌گرایی فلسفی و مسائل آن پیوند داده است. تجربة عرفانی در این اثر تجربه‌ای فراعینی و حتی فراذهنی و ورای منطق است؛ حالآنکه با طرح نظریه منطق فازی پس از استیس امکان بازنگری در این نتیجه وجود دارد. مغایرت پیشفرضهای استیس در امکان درک حقایق بهکمک عرفان و بنای او بر داشتن نگرش فلسفی به موضوع و همچنین توجه نامتوازن کتاب در پردازش عمدة سنتهای عرفانی مسیحی و بودایی در مقایسه با عرفانهای یهودی و اسلامی باتوجهبه نگرش ذاتگرایانة استیس و درعینحال تأثیر متغیرهای دیگر در تجربة عرفانی از دیگر نقدهای وارد بر کتاب پیشرو است.
پژوهشی
فلسفه
حمیدرضا محبوبی‌آرانی
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 273-287
چکیده
فیلسوفان همواره نظریه‌هایی دربارة چیستی به‌روزی به‌دست داده‌اند، اما از روان‌شناسی غافل بوده‌اند و روان‌شناسان نیز در بحث‌های خود از به‌روزی هیچ نظریه‌ای دربارة چیستی آن در اختیار نداشته‌اند. مایکل بیشاپ در کتاب زندگی خوب: یک‌پارچه‌سازی فلسفه و روان‌شناسی به‌روزی میکوشد تا این دو حوزة ظاهراً از هم جدا را با یک‌دیگر ...
بیشتر
فیلسوفان همواره نظریه‌هایی دربارة چیستی به‌روزی به‌دست داده‌اند، اما از روان‌شناسی غافل بوده‌اند و روان‌شناسان نیز در بحث‌های خود از به‌روزی هیچ نظریه‌ای دربارة چیستی آن در اختیار نداشته‌اند. مایکل بیشاپ در کتاب زندگی خوب: یک‌پارچه‌سازی فلسفه و روان‌شناسی به‌روزی میکوشد تا این دو حوزة ظاهراً از هم جدا را با یک‌دیگر و تحت رویکردی جامع متصل سازد و حاصل نیز تقریر چهارچوب نویی برای فهم زندگی خوب و به‌روزی است. این چهارچوب نظریة شبکهای است، شبکهای خودکفا و خودبسنده از احساسات و عواطف مثبت، نگرشهای مثبت، ویژگیهای مثبت، دستاوردهای مثبت، و تعامل سازنده و کامیاب با جهان که چهارچوبی علی و معلولی فراهم میآورد. مقالة کنونی بهطور خاص، با تأکید بر رویکرد جامع نویسنده و نظریه‌ای شبکهای علی، کتاب را معرفی میکند. درانتها نیز بهطور خاص نکاتی انتقادی را درمورد روششناسی نویسنده و نیز محتوای نظریة شبکهای وارد میسازد که بیشتر به مسئلة اعتبار هنجارگذارانة این نظریه در قیاس با سایر نظریههای دربارة به‌روزی مربوط می‌شود.
پژوهشی
فلسفه
مجید معارف؛ حسین تقی‌پور
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 289-311
چکیده
قرآن کریم کتابی معرفت‌بخش و واقع‌نماست که حسب آیات قرآن، روایات، و عقل به شرح و تفسیر نیاز دارد. در‌طول تاریخ مفسران بسیاری براساس روش‌ها، گرایش‌ها، و مکاتب مختلف تفسیری به شرح و تفسیر این کتاب آسمانی روی آورده‌اند. بر همین اساس تفسیر قرآن سیر تکاملی به خود گرفته و تا عصر حاضر که تفاسیر کامل یا برخی از اجزای قرآن به‌نگارش درآمده ...
بیشتر
قرآن کریم کتابی معرفت‌بخش و واقع‌نماست که حسب آیات قرآن، روایات، و عقل به شرح و تفسیر نیاز دارد. در‌طول تاریخ مفسران بسیاری براساس روش‌ها، گرایش‌ها، و مکاتب مختلف تفسیری به شرح و تفسیر این کتاب آسمانی روی آورده‌اند. بر همین اساس تفسیر قرآن سیر تکاملی به خود گرفته و تا عصر حاضر که تفاسیر کامل یا برخی از اجزای قرآن به‌نگارش درآمده است تفسیرنویسی ادامه یافته است. در این میان کتاب تفسیر یازده سوره از قرآن کریم اثر آقای قدرتالله مشایخی ازسوی انتشارات سمت برای درس تفسیر ترتیبی گرایش علوم قرآن و حدیث رشتة الهیات بهتألیف درآمده است. در این مقاله محاسن و معایب کتاب مذکور ازجنبة شکلی و محتوایی نقد و ارزیابی می‌شود و باتوجهبه نواقص موجود پیشنهاد می‌شود پس از اعمال ویرایش علمی به‌عنوان منبع درس تفسیر ترتیبی در مقطع کارشناسی استفاده شود.
پژوهشی
فلسفه
هادی وکیلی
دوره 18، شماره 7 ، مهر 1397، صفحه 313-324
چکیده
دایرۀ‌المعارف جنبش‌های دینی نوظهور، ویراست پیتر بی کلارک، دیدگاهی به‌راستی جذاب و معتبر از جنبش‌های دینی نوظهور در پس‌زمینه‌ای جهانی ارائه میکند. این دایرۀ‌المعارف حاوی 428 مقاله از دانشگاهیان برجسته است که نمونه‌هایی قابل‌توجه از جنبش‌های دینی نوظهور در هریک از قاره‌ها را بررسی می‌کنند. کلارک به‌عنوان ویراستار درآمدی ...
بیشتر
دایرۀ‌المعارف جنبش‌های دینی نوظهور، ویراست پیتر بی کلارک، دیدگاهی به‌راستی جذاب و معتبر از جنبش‌های دینی نوظهور در پس‌زمینه‌ای جهانی ارائه میکند. این دایرۀ‌المعارف حاوی 428 مقاله از دانشگاهیان برجسته است که نمونه‌هایی قابل‌توجه از جنبش‌های دینی نوظهور در هریک از قاره‌ها را بررسی می‌کنند. کلارک به‌عنوان ویراستار درآمدی عالی با عنوان «ادیان جدید به‌عنوان پدیدهای جهانی»، «راهنمای منابع مطالعات جُدِن»، و مقالهای مفید با عنوان «گونهشناسی ادیان جدید» در این دایرۀ‌المعارف گنجانده است. این دایرۀ‌المعارف مرجعی برجسته، تحقیقی، روزآمد، مهم، و ارزشمند برای کتابخانههای دانشگاهی به‌شمار می‌رود. بااینحال، این دایرۀ‌المعارف از اشکالات و معایبی رنج میبرد: ازجمله، وجود تناقضات آشکار در نمایهها، بروز اغلاط تاریخی، چاپی و غیره در متن آن، و یکیدانستن جُدِنها با فرقهها، گروهکها، و گروههای ضد فرهنگ.
